Uczucia estetyczne i poznanie integralne. W perspektywie estetyki pragmatycznej Johna Deweya
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2021.017Słowa kluczowe
uczucia estetyczne, poznanie integralne, doświadczenie estetyczne, estetyka pragmatycznaAbstrakt
Celem niniejszego artykułu jest omówienie roli uczuć estetycznych (specyficznych dla doświadczenia estetycznego) w poznaniu integralnej z punktu widzenia pragmatyzmu Johna Deweya. Zaproponowana koncepcja poznania integralnego wymaga zjednoczenia intelektu ze zmysłami, uczuciami, cielesnością oraz wyobraźnią i intuicją, czyli sferą estetyczną. Praktykowanie tego rodzaju poznania prowadzi do zdobywania informacji i holistycznego rozwoju człowieka, osiągnięcia przezeń wewnętrznej harmonii i satysfakcji. Pierwsza część artykułu dotyczy związku doświadczenia estetycznego z poznaniem integralnym. Druga część przedstawia znaczenie uczuć w postawie pragmatycznej Deweya. Trzecia część analizuje specyfikę uczuć estetycznych. Ostatnia część ma na celu rozważenie, w jaki sposób i dlaczego uczucia estetyczne przyczyniają się do poznania integralnego.
Bibliografia
Damasio Antonio. 2000. Błąd Kartezjusza: emocje, rozum i ludzki mózg, przeł. Maciej Karpiński. Poznań: Rebis.
Damasio Antonio. 2000. Tajemnica świadomości: ciało i emocje współtworzą świadomość, przeł. Maciej Karpiński. Poznań: Rebis.
Damasio Antonio. 2005. W poszukiwaniu Spinozy. Radość, smutek i czujący mózg, przeł. Janusz Szczepański. Poznań: Rebis.
Dąbrowski Kazimierz (red.). 1981. Zdrowie psychiczne. Warszawa: PWN.
Dewey John. 1969-1990. The Later Works: 1925–1953, v: 1: Experience and Nature. London and Amsterdam: Carbondale.
Dewey John. 1969–1990. The Early Works, 1882-1898, v: 2: Psychology. London and Amsterdam: Carbondale.
Dewey John. 1988. Jak myślimy? przeł. Zofia Bastgenówna. Warszawa: PWN.
Dewey John. 1975. Sztuka jako doświadczenie, przeł. Andrzej Potocki. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. A. Ossolińskich.
Red. Ekman Paul, Richard J. Davidson. 1999. Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, przeł. Bogdan Wojciszke. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Goleman Daniel. 1997. Inteligencja emocjonalna, przeł. Andrzej Jankowski, Poznań: Media Rodzina.
Greenspan Stanley I., Beryl Lieff Benderly. 2000. Rozwój umysłu. Emocjonalne podstawy inteligencji, przeł. Małgorzata Koraszewska, Poznań: Rebis.
Johnson Mark. 2015. Znaczenie ciała: Estetyka rozumienia ludzkiego, przeł. Jarosław Płuciennik. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Koczanowicz Dorota. 2008. .Doświadczenie sztuki, sztuka życia. Wymiary estetyki pragmatycznej, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP,
LeDoux Joseph. 2000. Mózg emocjonalny. Tajemnicze podstawy życia emocjonalnego, przeł. Andrzej Jankowski, Poznań: Media Rodzina.
Rorty Richard. 2013. Filozofia jako zwierciadło natury, przeł. Michał Szczubiałka, Warszawa: Wydawnictwo KR.
Shusterman Richard. 1998. Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką, przeł. Adam Chmielewski, Ewa Ignaczak, Leszek Koczanowicz, Łukasz Nysler, Andrzej Orzechowski, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Shusterman Richard. 2016. Myślenie ciała. Eseje z zakresu somaestetyki, przeł. Patrycja Poniatowska, Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Shusterman Richard, Odnowienie somatycznej refleksji. Filozofia ciało – umysłu Johna Deweya, w: Richard Shusterman, Świadomość ciała. Dociekania z zakresu somaestetyki. 2010. przeł. Wojciech Małecki, Sebastian Stankiewicz, Kraków: Universitas: 239-284.
Stankiewicz Sebastian. 2012. Estetyka pragmatyczna – projekt otwarty, Kraków: Universitas.
Welsch Wolfgang. 2005. Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki, przeł. Katarzyna Guczalska, Kraków: Universitas,
Wilkoszewska Krystyna. 2003. Sztuka jako rytm życia. Rekonstrukcja filozofii sztuki Johna Deweya, Kraków: Universitas.
Ziółkowska-Juś Anna, „Rola doświadczenia estetycznego w poznaniu integralnym. Ku Deweyowskim inspiracjom”, w:] Estetyka i krytyka, 42 (3/2016): 219-244.
Ziółkowska-Juś Anna, „Świadomość i poznanie integralne. W kręgu inspiracji pragmatyzmem Johna Deweya” w: Filo-Sofija 43 (2018/4): 37-55.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Anna Ziółkowska-Juś
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1558
Liczba cytowań: 0
