Filozoficzne podstawy pokoju wewnątrz człowieka w ujęciu Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2021.016Słowa kluczowe
filozofia, pokój, pokój wewnątrz człowieka, zgoda, konflikt, uporządkowanie pragnień, Tomasz z Akwinu, Immanuel KantAbstrakt
Celem artykułu jest próba ukazania filozoficznych podstaw pokoju wewnątrz człowieka w ujęciu Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta. Znaczna jego część dotyczy omówienia konfliktów, które mogą zachodzić między różnymi władzami pożądawczymi oraz między przedmiotami tychże władz. Następnie ma miejsce analiza sposobów rozwiązania możliwych konfliktów. Obaj filozofowie wskazują, że na poziomie władz konflikt może zostać rozwiązany dzięki właściwemu ich uporządkowaniu (władza wyższa kieruje władzą niższą). Konflikt na poziomie przedmiotów (ewentualnie motywów) władz zażegnuje się poprzez wybór dobra wyżej stojącego w hierarchii (ewentualnie kierowanie się wyłącznie prawem moralnym). Na tej podstawie wnioskuje się, że filozoficzne podstawy pokoju wewnątrz człowieka tkwią przede wszystkim w moralnym wymiarze jego natury.
Bibliografia
Andrzejuk Artur. 2002. Człowiek i dobro. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Navo.
Andrzejuk Artur. 2000. Prawda o dobru. Problem filozoficznych podstaw etyki tomistyczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Aureliusz Marek. 1984. Rozmyślania, przeł. Marian Reiter, Warszawa: PWN.
Blaszke Marek. 2013. „Projekt wiecznego pokoju: de Saint-Pierre, Rousseau, Kant”. ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich 13: 93–108.
Bondeli Martin. 2004. „Między Kantem i Heglem: rozum jako rzecznik pokoju”, przeł. Ewa Nowak-Juchacz. Principia 37–38: 105–123.
Byrne James M. 1996. Religion and the Enlightenment: From Descartes to Kant. Kentucky: Westminster John Knox Press.
Copleston Frederick. 2005. Historia filozofii. T. 6: Od Wolffa do Kanta, przeł. Jerzy Łoziń-ski. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Deleuze Gilles. 1999. Filozofia krytyczna Kanta. Doktryna władz, przeł. Bogdan Banasiak. Gdańsk: Wydawnictwo: słowo/obraz terytoria.
Jaroszyński Piotr. 2002. Etyka. Dramat życia moralnego. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek.
Kalniuk Jan. 2005. „Pokój”. W: Jan Paweł II – Encyklopedia Nauczania Społecznego. Red. A. Zwoliński. 365–367. Radom: Polwen Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
Kant Immanuel. 2005. Antropologia w ujęciu pragmatycznym, przeł. Paulina Sosnowska. Ewa Drzazgowska, Warszawa: IFiS PAN.
Kant Immanuel. 1995. „Do wiecznego pokoju. Projekt filozoficzny”. W: Immanuel Kant. O porzekadle: to może być słuszne w teorii, ale nic nie jest warte w praktyce. Do wiecznego pokoju. Projekt filozoficzny, przeł. Mirosław Żelazny. 47–96. Toruń: Wydawnictwo COMER.
Kant Immanuel. 2001. Krytyka czystego rozumu, przeł. Roman Ingarden. Kęty: Wydawnic-two Antyk.
Kant Immanuel. 2012. Krytyka praktycznego rozumu, przeł. Jerzy Gałecki. Warszawa: PWN.
Kant Immanuel. 2005. Metafizyka moralności, przeł. Ewa Nowak. Warszawa: PWN.
Kant Immanuel. 1995. „O porzekadle: to może być słuszne w teorii, ale nic nie jest warte w praktyce”. W: Immanuel Kant. O porzekadle: to może być słuszne w teorii, ale nic nie jest warte w praktyce. Do wiecznego pokoju. Projekt filozoficzny, przeł. Miro-sław Żelazny. 1–45. Toruń: Wydawnictwo COMER.
Kant Immanuel. 2007. Religia w obrębie samego rozumu, przeł. Aleksander Bobko. Kraków: Homini.
Kant Immanuel. 2003. Spór fakultetów, przeł. Mirosław Żelazny. Toruń: Rolewski.
Kant Immanuel. 2009. Uzasadnienie metafizyki moralności, przeł. Mścisław Wartenberg. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Klemme Heiner F. 2013. Oblicza wolności. Studia z praktycznej filozofii Kanta i jej historii, przeł. Dariusz Pakalski. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Klemme Heiner F. 1995. „Przedmowa do wydania polskiego”. W: Immanuel Kant. O porze-kadle: to może być słuszne w teorii, ale nic nie jest warte w praktyce. Do wiecznego pokoju. Projekt filozoficzny, przeł. Mirosław Żelazny. VII-XXVIII. Toruń: Wydaw-nictwo COMER.
Klemme Heiner F. 1995. „Wstęp”. W: Immanuel Kant. O porzekadle: to może być słuszne w teorii, ale nic nie jest warte w praktyce. Do wiecznego pokoju. Projekt filozoficzny, przeł. Mirosław Żelazny. XXIX–LXX. Toruń: Wydawnictwo COMER.
Kowalczyk Stanisław. 1988-1989. „Filozofia pokoju św. Tomasza z Akwinu”. Roczniki Nauk Społecznych 16-17, z. 1: 69-90.
Krąpiec Mieczysław Albert. 2005. Ja – człowiek. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Krąpiec Mieczysław Albert. 1984. Metafizyka. Zarys teorii bytu. Lublin: RW KUL.
Kupś Tomasz. „Religijny kontekst Kantowskiej idei „wiecznego pokoju”. Dostęp: 28.10.2020. http://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/66122/05_Tomasz_Kups.pdf
Mazur Piotr Stanisław. 2018. „Formowanie i deformacja obrazu osoby ludzkiej – zagrożenia cywilizacyjne”. Człowiek w Kulturze 28: 137–149.
Seneka. 1987. „O życiu szczęśliwym”, przeł. Marian Reiter. W: Teksty filozoficzne. Red. M. Łojek. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Sieńkowski Marcin. 2019. „Koncepcja dobra najwyższego w ujęciu Tomasza z Akwinu i Immanuela Kanta”. Nurt SVD 145, nr 1: 236–252.
Sieńkowski Marcin. 2019. „Koncepcja woli a rozumienie wiary. Ujęcie realistyczne, aprio-ryczne i pozytywistyczne”. Studia Ełckie 21, 3: 363–384.
Stępień Tomasz. 2013. Wprowadzenie do antropologii filozoficznej św. Tomasz z Akwinu. Warszawa: Warszawskie Towarzystwo Teologiczne.
Swieżawski Stefan. 2000. „Wstęp do kwestii 80”. W: Tomasz z Akwinu. Traktat o człowie-ku. Summa teologii 1, 75-89, przeł. Stefan Swieżawski. 343–352. Kęty: Wydawnic-two Antyk.
Tomasz z Akwinu. 2010. „Dysputy problemowe O dobru”. W: Tomasz z Akwinu. Dysputy problemowe O dobru, O pożądaniu dobra i o woli, przeł. Aleksander Białek, Lu-blin: Wydawnictwo KUL.
Tomasz z Akwinu. 1961-1986. Suma teologiczna. Red. Stanisław Bełch. T. 1–34. London: Veritas.
Tomasz z Akwinu. 2007. Summa contra gentiles, przeł. Zofia Włodek, Włodzimierz Zega. T. 2. Poznań: W drodze.
Wojtyła Karol. 1999. Elementarz etyczny. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Żelazny Mirosław. 2004. „Kant Immanuel”. W: Powszechna encyklopedia filozofii. Red. Andrzej Maryniarczyk. T. 5: 469–474. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Żywczok Alicja. 2012. „Spokój wewnętrzny – wyznacznik bezpieczeństwa zbiorowego”. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych 4: 171–188.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Marcin Sienkowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 781
Liczba cytowań: 0