Benefits for the Prussian army by the inhabitants of the Grand Duchy of Poznań between 1815–1844. State of research and research perspectives
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2020.08Słowa kluczowe
benefits, taxes, army, Kingdom of Prussia, Grand Duchy of Poznań, logging, military suppliesAbstrakt
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wyników wstępnych badań zagadnienia świadczeń na rzecz wojska w Wielkim Księstwie Poznańskim w latach 1815–1844. Temat ten jest nieobecny w polskiej historiografii, a w literaturze niemieckiej został poruszony jedynie w nieobiektywnych publikacjach wydanych przed 1945 r. Dlatego konieczna jest aktualizacja obecnego stanu wiedzy, zwłaszcza w celu zidentyfikowana grupy istotnych źródeł w archiwach polskich i niemieckich. W artykule przedstawiono stan badań w tym zakresie, omówiono kluczowe aspekty organizacyjne i strukturalne obecności wojsk pruskich w Wielkopolsce oraz nakreślono katalog głównych kategorii świadczeń na rzecz wojska w omawianym okresie. Postulaty badawcze sformułowane na tej podstawie stanowią przyczynek do planowanych badań nad kwestią wpływu świadczeń wojskowych na sytuację materialną mieszkańców prowincji.
The aim of the article is to present the results of a preliminary study into the issue of benefits for the army in the Grand Duchy of Poznań in 1815–1844. This subject is absent from Polish historiography, while in German literature it was only addressed in biased works written before 1945. It is therefore necessary to update the current body of knowledge, especially in order to identify a significant group of sources in German and Polish archives. This article presents the state of research on the issue, the key organizational and structural aspects of the presence of Prussian troops in Greater Poland, and finally a catalogue of the main groups of benefits for the army in the discussed period. The research postulates formulated on this basis constitute an introduction to the planned studies on the problem of the impact of benefits on the material situation of the inhabitants of the province.
Bibliografia
Baczkowski M., Galicja a wojsko austriackie 1772–1867, Kraków, 2017.
Baczkowski M., Pod czarno-żółtymi sztandarami. Galicja i jej mieszkańcy wobec austro-węgierskich struktur militarnych 1868–1914, Kraków, 2003.
Bangert D., “Polnischer Adel-österreichisches und preußisches Heer. Das Verhältnis des polnischen Adels zur k. k. Armee und zur kgl. Preußischen Armee 1816–1914,” Zeitschrift für Ostforschung. Länder und Völker im östlichen Mitteleuropa, vol. 1, 1972.
Bothe H., Geschichte des Thüringischen Ulanen-Regiments Nr. 6, Berlin, 1865.
“Boyens Darstellung der Grundsätze der alten und der gegenwärtigen preußischen Kriegsverfassung,” ed. By M. Lehmann, Historische Zeitung, Neue Folge 37, 1891.
Boysen J., “Faktoren der Integration bzw. Abstinenz polnischer Adliger und Nichtadliger gegenüber dem Preußischen Heer nach 1815,” Militär und Gesellschaft in der frühen Neuzeit, 2013, No. 1.
Boysen J., Preußische Armee und die polnische Minderheit. Royalistische Streitkräfte im Kontext der Nationalitätenfrage des 19 Jahrhunderts (1815–1914), Marburg, 2008.
Conrady E. von, Geschichte des Königlich Preußischen sechsten InfanterieRegiments, von seiner Stiftung im Jahre 1773 bis zum Ende des Jahres 1856, Glogau, 1857.
Deines A. von, Das Königs-Husaren-Regiment (1. Rheinisches) Nr. 7 von der Formation des Stammregiments bis zur Gegenwart, Berlin, 1876.
Dziengel J.D. von, Geschichte des Königlich Westpreussischen Ulanen-Regiments (Nr. 1) von 1745–1860, Potsdam, 1861.
Handbuch der preussischen Geschichte, vol. 2: Das 19.Jahrhundert und Große Themen der Geschichte Preussens, ed. by O. Büsch, Berlin and New York, 1992.
Jany C., Geschichte der Königlich Preußischen Armee vom 15. Jahrhundert bis 1914, vol. 4: Die Königlich Preußische Armee und das Deutsche Reichsheer 1807 bis 1914, Berlin, 1933.
Kaczmarek R., Polacy w armii kajzera. Na frontach I wojny światowej, Kraków, 2014.
Kamiński A.J., Militaryzm niemiecki. Główne zagadnienia społeczne i polityczne, Warszawa, 1962.
Karwowski S., Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego, vol. 1: 1815–1852, Poznań, 1918.
Kaulfuß J., Schönfeld M., Geschichte des Feld-Artillerie-Regiments von Podbielski (Niederschlesisches) Nr. 5, Berlin, 1890.
Das Königl. Preußische Kriegsministerium 1809 · 1. März ·1909, Berlin, 1909.
Kosim J., Okupacja pruska i konspiracje rewolucyjne w Warszawie 1796–1806, Wrocław, 1976.
Kosim J., “Pruskie plany z 1796 r. poboru mieszkańców Warszawy do wojska,” in: Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku: studia o uwarstwieniu i ruchliwości społecznej, ed. by J. Leśkiewicz, vol. 6, Warszawa, 1974.
Kozłowski J., Wielkopolska pod zaborem pruskim 1815–1918, Poznań, 2004.
Kruszyński B., Kaczmarek-regimenty. Niemiecka 10. Dywizja Piechoty podczas fazy wstępnej I wojny światowej w roku 1914, Poznań, 2018.
Laubert M., “Eine Alarmierung der Posener Garnison im Jahr 1816,” Historische Monatsblätter für die Provinz Posen, 1904, No. 6.
Laubert M., “Die Anstellung des Generals von Kosinski in der preußischen Armee 1817,” Historische Monatsblätter für die Provinz Posen, 1904, No. 12.
Laubert M., “Ein Bericht des kommandierenden Generals von Roeder von 1827,” Historische Monatsblätter für die Provinz Posen, 1913, No. 4.
Laubert M., “Die Berichte des Majors von Royer-Luehnes über Posen und Polen 1816/1817,” in: id., Studien zur Geschichte der Provinz Posen in der ersten Hälfte des neunzehnten Jahrhunderts, Posen, 1908.
Laubert M., “Die Errichtung einer Posener Nationalkavallerie nach 1815,” Die Ostmark, 1921, No. 7.
Laubert M., “Generalleutnant von Kosinski in preußischen Diensten,” Historische Monatsblätter für die Provinz Posen, 1913, No. 6.
Laubert M., “Militaria in laufenden Immediatberichten Grolmans und des Oberpräsidenten Flottwell,” Deutsche Wissenschaftliche Zeitschrift im Wartheland, 1943, No. 7/8.
Laubert M., Die Verwaltung der Provinz Posen 1815–1847, Breslau, 1923.
Leszczynski R. von, 50 Jahre Geschichte des Königlich Preußischen 2. Posenschen Infanterie-Regiments Nr. 19, 1813 bis 1863, Luxemburg, 1863.
Łuczak C., Przemysł Wielkopolski w latach 1815–1870, Warszawa, 1959.
Łuczak C., Życie gospodarczo-społeczne w Poznaniu 1815–1918, Poznań, 1965.
Meinecke F., Das Leben des Generalfeldmarschalls Hermann von Boyen, vol. 2: 1815–1847, Stuttgart, 1899.
Moczulski L., Miecz Nibelungów. Zarys historii armii pruskiej i niemieckiej 1618–1967, Warszawa, 1967.
Molik W., “Polacy w korpusie oficerskim armii pruskiej w XIX i początkach XX wieku. Casus Kazimierza Raszewskiego,” in: Polacy i osoby polskiego pochodzenia w siłach zbrojnych i policji państw obcych, Toruń, 2001.
Paprocki F., Wielkie Księstwo Poznańskie w okresie rządów Flottwella (1830–1842), Poznań, 1970.
Prusy w dobie kształtowania się kapitalizmu (1806–1871), ed. by G. Kucharczyk, Poznań, 2014.
Rezmer W., “Polacy w korpusie oficerskim armii niemieckiej w I wojnie światowej (1914–1918),” in: Społeczeństwo polskie na ziemiach pod panowaniem pruskim w okresie I wojny światowej (1914–1918), ed. by M. Wojciechowski, Toruń, 1996.
Schimmelfennig F.G., Die Preußischen direkten Steuern, vol. 1, Potsdam, 1842.
Schmidt D., Die preußische Landwehr. Ein Beitrag zur Geschichte der allgemeinen Wehrpflicht in Preussen zwischen 1813 und 1830, Berlin, 1981.
Sommer H., “Das Generalkommando in Posen von 1815–1918,” Deutsche Wissenschaftliche Zeitschrift für Polen, 1930, No. 19.
Sommer H., “Preußische militärische Standorte im Posener Lande, in Westpreußen und Oberschlesien,” Deutsche Wissenschaftliche Zeitschrift für Polen, 1933, No. 25.
Sommer H., “Die Stadt Posen als preußischer Truppenstandort von 1815 bis 1918,” Deutsche Wissenschaftliche Zeitschrift für Polen, 1928, No. 12.
Stübig H., Armee und Nation. Die pädagogisch-politischen motive der preussischen Heeresreform, Frankfurt am Main, 1971.
Stübig H., “Heer und Nation. Zur Entwicklung der pädagogisch-politischen Ideen Hermann von Boyens,” Militärgeschichtliche Mitteilungen, vol. 58, 1999.
Walter D., Preußische Heeresreformen 1807–1870: militärische Innovationen und der Mythos der „Roonschen Reform,“ Paderborn, Wien, and München, 2003.
Wąsicki J., Ziemie polskie pod zaborem pruskim. Wielkie Księstwo Poznańskie 1815–1848. Studium historycznoprawne, Warszawa and Poznań, 1980.
Wedell R. von, Geschichte des Königl. Preußischen 18. Infanterie-Regiments von 1813 bis 1847, Posen, 1848.
Włodarczyk Z., “Siedziby kamer wojenno-ekonomicznych w Prusach Południowych (1793–1806),” Poznański Rocznik Archiwalno-Historyczny, vol. 8/9, 2001–2002.
Włodarczyk Z., “Wojsko w mieście. Żołnierze Hohenzollernów w Prusach Południowych (1793–1806),” Acta Universitatis Lodziensis. Folia historica, 103, 2019.
Zbiór korespondencji J. Amilkara Kosińskiego z lat 1815–1820 tyczącej się formacji siły zbrojnej narodowej w W. Księstwie Poznańskiem oraz stosunku W. Księstwa do monarchii pruskiej, Poznań, 1861.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 539
Liczba cytowań: 0
