Drobna szlachta w Królestwie Polskim w drugiej połowie XVI wieku i jej znaczenie społeczno-gospodarcze
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2017.02Keywords
historia Polski XVI w., szlachta polska XVI w., historia społeczna, historia gospodarcza, struktura majątkowa szlachty, drobna szlachta, history of sixteenth-century Poland, sixteenth-century Polish nobility, social history, economic historyAbstract
W artykule omówiono zagadnienie znaczenia drobnej szlachty w strukturach społecznych i ekonomicznych stanu szlacheckiego wczesnonowożytnego Królestwa Polskiego. Przeprowadzono analizę danych statystycznych dotyczących liczby zarejestrowanych majątków szlacheckich, opodatkowanego areału ziemi w uprawie własnej i kmiecej oraz potencjalnego areału folwarcznego, uzyskanych z rejestrów podatkowych pięciu województw: krakowskiego, poznańskiego, kaliskiego, łęczyckiego i płockiego.
Petty nobility in the Polish Kingdom in the second half of the sixteenth century and its socio-economic importance
The article deals with the importance of petty nobility within the social and economic structures of the noble estate in the early modern Polish Kingdom. It presents an analysis of statistical data on the number of registered noble estates, taxable land area in own cultivation and that of peasants, and a possible manor area, obtained from tax registers of five provinces (voivodeships): of Cracow, Poznań, Kalisz, Łęczyca, and Płock.
References
Atlas źródeł i materiałów do dziejów dawnej Polski, 2015, nr 2 i 3, http://atlas- fontium.pl/index.php?article=kaliskie; http://atlasfontium.pl/index.php?ar- ticle=poznanskie (5 V 2017).
Baranowski B., Rozwój gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej w województwie łęczyckim i wschodniej części województwa sieradzkiego do połowy XVII wieku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”, seria 1, 1955, z. 1, s. 81–103.
Biskup M., Z problematyki handlu polsko-gdańskiego drugiej połowy XV wieku, PH, t. 45, 1954, z. 2–3, s. 390–407.
Boroda K., Kmieć, łan czy profit? Co było podstawą poboru łanowego w XV i XVI wieku?, w: Człowiek wobec miar i czasu w przeszłości, red. P. Guzowski, M. Liedke, Kraków 2007, s. 152–164.
Boroda K., O przydatności szesnastowiecznych rejestrów poborowych w badaniach demograficznych, „Przeszłość Demograficzna Polski” 32, 2013, nr 2, s. 21–38.
Boroda K., Geografia gospodarcza Królestwa Polskiego w XVI wieku, Białystok 2016.
Butkiewicz M., Dobra szlacheckie w powiecie tykocińskim, Lublin 1998. Cerman M., Villagers and Lords in Eastern Europe, 1300–1800, Basingstoke–New York 2012.
Chojnacka K., Handel na Warcie i Odrze w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań 2007.
Dworzaczek W., Skład społeczny wielkopolskiej reprezentacji sejmowej w latach 1572–1655, „Roczniki Historyczne” 23, 1957, s. 281–310.
Dworzaczek W., Leliwici Tarnowscy. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego wiek XIV–XV, Warszawa 1971.
Gieysztorowa I., Źródła i szacunki w badaniach osadnictwa i demografii Polski XVI i XVII w., KHKM, t. 10, 1962, nr 3–4, s. 575–584.
Górczak Z., Rozwój majątków możnowładztwa wielkopolskiego w drugiej połowie XV i początkach XVI wieku, Poznań 2007.
Guldon Z., Rozmieszczenie własności ziemskiej na Kujawach w II połowie XVI w., Toruń 1964.
Guzowski P., Chłopi i pieniądze na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych, Kraków 2008.
Guzowski P., Wyznaczniki biedy w społeczności chłopskiej w początkach epoki nowożytnej, w: Bieda w Polsce, red. G. Miernik, Kielce 2012, s. 35–45.
Kamler M., Folwark szlachecki w Wielkopolsce w latach 1580–1655, Warszawa 1976.
Lubczyński M., Szlachta powiatu ksiąskiego za ostatnich Jagiellonów. Struktura majątkowa, Warszawa 2016.
Majewski J., Gospodarstwo folwarczne we wsiach miasta Poznania w latach 1582–1644, Poznań 1957.
Malinowska J., Studia osadnicze na obszarze powiatu brzezińskiego do połowy XVI wieku, Toruń 2001.
Małecki J.M., Studia nad rynkiem regionalnym Krakowa w XVI wieku, Warszawa 1963.
Mączak A., Gospodarstwo chłopskie na Żuławach Malborskich w początkach XVII wieku, Warszawa 1962.
Mączak A., Struktura majątkowa szlachty pomorskiej w XVI–XVII w. Próba analizy statystycznej, PH, t. 53, 1962, z. 4, s. 645–671.
Mielczarski S., Rynek zbożowy na ziemiach polskich w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku. Próby rejonizacji, Gdańsk 1963.
Obuchowska-Pysiowa H., Udział Krakowa w handlu zagranicznym Rzeczypospolitej w pierwszych latach XVII wieku, Wrocław 1981.
Polaszewski L., Własność feudalna w województwie kaliskim w XVI wieku, Poznań 1976.
Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, oprac. A. Pawiński, t. 1: Wielkopolska, Warszawa 1883 (Źródła Dziejowe, 12).
Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, oprac. A. Pawiński, t. 3: Małopolska, Warszawa 1886 (Źródła Dziejowe, 14).
Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, oprac. A. Pawiński, t. 5: Mazowsze, Warszawa 1886 (Źródła Dziejowe, 16).
Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, oprac. A. Jabłonowski, t. 7, cz. 2, Ziemie Ruskie. Ruś Czerwona, Warszawa 1903 (Źródła Dziejowe, 18).
Rutkowski J., Co to były folwarki w dawnej Polsce, RDSG, t. 3, 1934, s. 113–142.
Rybarski R., Handel i polityka handlowa Polski w XVI stuleciu, t. 1: Rozwój handlu i polityki handlowej, Warszawa 1928.
Szybkowski S., Kujawska szlachta urzędnicza w późnym średniowieczu (1370–1501), Gdańsk 2006.
Trzyna E., Ziemia sanocka i struktura jej własności feudalnej od połowy XVI do drugiej połowy XVII w., „Rocznik Województwa Rzeszowskiego” 9, 1978, s. 145–184.
Urban W., Skład społeczny i ideologia sejmiku krakowskiego w l. 1572–1606, PH, t. 44, 1953, z. 3, s. 309–331.
Wyczański A., Studia nad folwarkiem szlacheckim w Polsce w latach 1500–1580, Warszawa 1960.
Wyczański A., Uwarstwienie społeczne w Polsce XVI wieku. Studia, Wrocław 1977.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 894
Number of citations: 0
