Polish optants from the Ruhr region in 1924. Demographic aspects
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2021.04Keywords
emigration, option, choice of Polish citizenship, Ruhr area, Polish consulate in Essen, interwar period, historical demography, structureAbstract
The rebuilding of the Polish state after World War I was accompanied by a quantitively significant number of returns to the country. One of the re-emigration streams was created by an influx of Polish optants from Germany, i.e. ethnic Poles who had decided to take up Polish citizenship under the Versailles Treaty. The principal area of emigration was the Ruhr region. The purpose of this paper is to examine the demographic structure of the people who made up this migration stream in its late phase (1925). The analysis is based on lists of optants which were drawn up for the purpose of statistical grouping and showing the optants’ spatial distribution. The research concerns a population of 1,727 people included in the source. In addition to aggregate and cartographic methods, the paper also uses the comparative method based on the available data for other areas in the state of Prussia. The research helps describe the population of Polish optants in the Ruhr area in terms of their spatial distribution, professions, feminisation, type of migration, household forms, fertility, and anthroponyms.
References
Beiträge zum deutschen Bevölkerungsproblem. Der Geburtenrückgang im Deutschen Reich. Die allgemeine deutsche Sterbetafel für die Jahre 1924–1926, Berlin 1929 (Sonderhefte zu „Wirtschaft und Statistik”, 5).
Benyskiewicz J., Demograficzne i gospodarcze położenie prowincji Grenzmark Posen-Westpreussen, „Zielonogórskie Zeszyty Muzealne” 2, 1971, s. 83–95.
Chojecki D.K., Optanci polscy w rejencji szczecińskiej w świetle informacji Generalnego Konsulatu RP w Berlinie z przełomu lat 1921 i 1922, „Przeszłość Demograficzna Polski” 34, 2014, s. 89–101.
Chojecki D.K., Population Changes in Polish Western Territories Before and After World War I, „Historická demografie” 44, 2020, nr 1, s. 93–131.
Chojecki D.K., Zróżnicowanie kierunków odpływu ludności z rolnictwa na Pomorzu Zachodnim w latach 1928–1929, „Zapiski Historyczne” 84, 2019, nr 2, s. 83–122.
Feld W., Zur Geschlechtsgliederung der städtischen und ländlichen Bevölkerung, „Allgemeines Statistisches Archiv” 17, 1907, nr 1, s. 203–225.
Fihel A., Płeć a trwanie życia. Analiza demograficzna, Warszawa 2011.
Galloway P.R., Hammel E.A., Lee R.D., Fertility Decline in Prussia, 1875–1910. A Pooled Cross-Section Time Series Analysis, „Population Studies” 48, 1994, s. 135–158.
Galloway P.R., Hammel E.A., Lee R.D., Urban versus Rural. Fertility Decline in the Cities and Rural Districts of Prussia, 1875 to 1910, „European Journal of Population” 14, 1998, s. 209–264.
Hamm B., Wprowadzenie do socjologii osadnictwa, tłum. A. Rosłan, Warszawa 1990.
Keller Z., Die Fremdsprachige Bevölkerung im Freistaate Preußen, „Zeitschrift des Preußischen Statistischen Landesamts” 66, 1926, s. 144–188.
Kiesewetter H., Industrielle Revolution in Deutschland 1815–1914, Frankfurt am Main 1989.
Köllmann W., Bevölkerung in der industriellen Revolution, Göttingen 1974.
Kowalski M., Śleszyński P., Migracje Polaków do Niemiec w świetle częstotliwości występowania najbardziej popularnych polskich nazwisk, „Przegląd Zachodni” 2010, nr 2, s. 115–130.
Kozłowski J., Zjednoczenie Zawodowe Polskie i jego działalność w Zagłębiu Ruhry 1902–1939, w: Schimanski, Kuzorra i inni. Polacy w Zagłębiu Ruhry 1870/71–1945, red. J. Dahlmann, A.S. Kotowski, Z. Karpus, Toruń 2006, s. 133–162.
Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009.
Kula W., Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa 1963.
Leeuwen M.H.D. van, Mass I., HISCLASS. A Historical International Social Class Scheme, Leuven 2011.
Leszczyńska C., Polish Emigration Abroad. Regional Structure and Streams of Emigration in the Years 1870–1914 and 1918–1939, „Przeszłość Demograficzna Polski” 41, 2019, s. 177–207.
Marschalck P., Deutsche Überseewanderung im 19. Jahrhundert. Ein Beitrag zur soziologischen Theorie der Bevölkerung, Stuttgart 1973.
Matzerath H., Urbanisierung in Preußen 1815–1914, Stuttgart 1985.
Mollenhauer J., Wirtschafts- und bevölkerungspolitische Verhältnisse der nördlichen Grenzmark, Greifswald 1935.
Mombert P., Studien zur Bevölkerungsbewegung in Deutschland in den letzten Jahrzehnten mit besonderer Berücksichtigung der ehelichen Fruchtbarkeit, Karlsruhe 1907.
Murzynowska K., Polskie wychodźstwo zarobkowe w Zagłębiu Ruhry w latach 1880–1914, Wrocław 1972.
Nadobnik M., Wyludnianie się wsi Wielkopolskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 17, 1937, nr 1, s. 89*–100*.
Philippi M., Die Auswanderung und Einwanderung in Preußen im Jahre 1925, „Zeitschrift des Preußischen Statistischen Landesamts” 66, 1926, s. 377–397.
Piotrowski M., Reemigracja Polaków z Niemiec, 1918–1939, Lublin 2000.
Piotrowski M., Wychodźstwo polskie w Zagłębiu Ruhry jako faktor polsko-niemieckiej gry dyplomatycznej, w: Schimanski, Kuzorra i inni. Polacy w Zagłębiu Ruhry 1870/71–1945, red. J. Dahlmann, A.S. Kotowski, Z. Karpus, Toruń 2006, s. 196–223.
Praszałowicz D., Makowski K.A., Zięba A.A., Mechanizmy zamorskich migracji łańcuchowych w XIX wieku: Polacy, Niemcy, Żydzi, Rusini. Zarys problemu, Kraków 2004.
Ravenstein E.G., The Laws of Migration, „Journal of the Statistical Society of London” 48, 1885, nr 2, s. 167–235.
Reulecke J., Geschichte der Urbanisierung in Deutschland, Frankfurt am Main 1985.
Ross F., Die Grenzmark Posen-Westpreußen. Bevölkerung und Wirtschaft nach der territorialen Umgestaltung, „Deutsches Archiv für Landes- und Volksforschung” 3, 1939, nr 2, s. 380–418.
Ruffié J., Seks i śmierć, tłum. B.A. Matusiak, Warszawa 1997.
Runge J., Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej – elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze, Katowice 2007.
Skóra W., Służba konsularna Drugiej Rzeczypospolitej. Organizacja, kadry i działalność, Toruń 2006.
Spevack E., Borderland Nationalism, Westward Migration, and Anti-Polish Aggression. The Case of the Grenzmark Posen-Westpreussen, 1919–1939, „East European Quarterly” 30, 1996, nr 3, s. 301–330.
Stażewski M., Opcja ludności niemieckiej w Wielkopolsce i na Pomorzu w latach dwudziestych, „Przegląd Zachodni” 1994, nr 1, s. 31–55.
Stażewski M., Przymusowy wyjazd z Polski optantów niemieckich w 1925 roku, „Studia Historica Gedanensia” 5, 2014, s. 31–55.
Steinert O., Tygiel vs. subkultura. Integracja polskich migrantów w Berlinie i w Zagłębiu Ruhry (1871–1918), w: Schimanski, Kuzorra i inni. Polacy w Zagłębiu Ruhry 1870/71–1945, red. J. Dahlmann, A.S. Kotowski, Z. Karpus, Toruń 2006, s. 56–73.
Sudra P., Zastosowanie wskaźników koncentracji przestrzennej w badaniu procesów urban sprawl, „Przegląd Geograficzny” 88, 2016, nr 2, s. 247–272.
Szołtysek M., Toward a Conceptual Framework for the Variation in Historical Family and Household Systems Across Eurasia, „Przeszłość Demograficzna Polski” 36, 2014, s. 55–86.
Szudra D., Między obowiązkiem patriotycznym a koniecznością ekonomiczną. Migracje w krainie „krwawiącej granicy” (Provinz Grenzmark Posen-Westpreussen). Uwagi źródłowe, w: Tempus nostrum est. Księga pamiątkowa ofiarowana profesorowi Edwardowi Włodarczykowi w 60. rocznicę urodzin, red. D. Szudra, R. Techman, Szczecin 2006, s. 339–352.
Szudra D., Optanci polscy w rejencji stralsundzkiej w świetle informacji Generalnego Konsulatu RP w Berlinie pochodzących z przełomu lat 1921 i 1922, „Przegląd Zachodniopomorski” 21 (50), 2006, nr 2, s. 45–55.
Szudra D. i in., Optanci polscy w prowincji Marchia Graniczna Poznańskie-Prusy Zachodnie w świetle informacji Generalnego Konsulatu RP w Berlinie pochodzących z przełomu lat 1921 i 1922, „Przegląd Zachodniopomorski” 20 (49), 2005, nr 3, s. 21–33.
Weyer-von Schoultz M., Stadt und Gesundheit im Ruhrgebiet 1850–1929. Verstädterung und kommunale Gesundheitspolitik am Beispiel der jungen Industriestadt Gelsenkirchen, Essen 1994.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 555
Number of citations: 0
