Podatek podwodowy do połowy XVII stulecia w Koronie
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2022.SI.07Słowa kluczowe
podwody, podatki i finanse w Koronie, skarb nadworny, rewolucja komunikacyjna, poborcy, szos, transport XVI–XVII w.Abstrakt
W artykule przeanalizowano przyczyny wprowadzenia w 1564 r. podatku podwodowego. Scharakteryzowano jego dalsze reformy organizacyjno-prawne zachodzące w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII stulecia. Zaakcentowano zasady naliczenia podatku płatnikom, sposób jego wybierania oraz rozwiązania dotyczące ściągania zaległości podatkowych. Punktem granicznym prowadzonych badań są reformy Władysława IV przeprowadzone w latach 1646–1647, kiedy zlikwidowano podwody i czterokrotnie podniesiono wymiar podstawy opodatkowania. Dokonano również oceny wielkości przychodów zasilających skarb nadworny z tej daniny.
Bibliografia
Ando C., Imperial Ideology and Provincial Loyalty in the Roman Empire, Berkeley–Los Angeles–London 2000.
Bałaban M., Studja historyczne, Warszawa 1927.
Behringer W., Communications Revolutions. A Historiographical Concept, „German History” 24, 2006, nr 3, s. 333–374.
Berechman J., Transportation – Economic Aspects of Roman Highway Development. The Case of Via Appia, „Transportation Research Part A: Policy and Practice” 37, 2003, nr 5, s. 453–478.
Błoński A., Narok. Studium z dziejów służby informacyjno-łącznikowej w Polsce wczesnośredniowiecznej, Wrocław 1958.
Boroda K., Geografia gospodarcza Królestwa Polskiego w XVI wieku, Białystok 2016.
Buczek K., Publiczne posługi transportowe i komunikacyjne w Polsce średniowiecznej, KHKM, t. 15, 1967, nr 2, s. 255–299.
Dąbkowski P., Rys urządzeń pocztowych w dawnej Polsce, Kraków 1903.
Deresiewicz J., Z przeszłości Prus Królewskich. Skarbowość Prus Królewskich od r. 1466–1569, Poznań 1947.
Długopolski E., Dąbkowski Przemysław Dr.: Rys urządzeń pocztowych w dawnej Polsce. Kraków, nakładem autora, 1903, str. 93, KH, t. 18, 1904, s. 543–552.
Faroqhi S., Camels, Wagons, and the Ottoman State in the Sixteenth and Seventeenth Centuries, „International Journal of Middle East Studies” 14, 1982, nr 4, s. 523–539.
Ferenc M., Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014.
Filipczak-Kocur A., Skarbowość Rzeczypospolitej 1587–1648. Projekty, ustawy, realizacja, Warszawa 2006.
Fitych T., Personel i organizacja nuncjatury Giovanniego Battisty Lancellottiego 31-szego posła apostolskiego w Polsce (1622–1627), „Saeculum Christianum” 8, 2001, nr 1, s. 41–80.
Gawron P., Dyscyplina w szeregach armii polsko-litewskiej na terenie Małopolski i Rusi Czerwonej w czasie przygotowań do wyprawy chocimskiej w 1621 r., CPH, t. 71, 2019, nr 2, s. 89–111.
Gąsiorowski A., Itinerarium dwu ostatnich Jagiellonów, „Studia Historyczne” 16, 1973, nr 2, s. 249–275.
Gąsiorowski A., Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386–1434, Warszawa 2015.
Gochna M., Związek T., Spatio-Temporal Aspects of the Extraordinary Tax Collecting System in Greater Poland (1492–1613), RDSG, t. 80, 2019, s. 65–111.
Guzowski P., Klienci czy wierzyciele? Nie tylko o ekonomicznym wymiarze zastawu dóbr królewskich w pierwszej połowie XV wieku, w: Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Warszawa 2006, s. 67–86.
Helmers H., Cartography, War Correspondence and News Publishing. The Early Career of Nicolaes van Geelkercken, 1610–1630, w: News Networks in Early Modern Europe, red. J. Raymond, N. Moxham, Leiden–Boston 2016, s. 350–374.
Jurkiewicz J., Powinności podwodowe włościan w Wielkim Księstwie Litewskim (XVI–XVIII w.). Z zagadnień ich terminologii i klasyfikacji, w: Istorijos akiračiai. Skiriama profesoriaus habilituoto daktaro Antano Tylos 75-mečiui, red. E. Rimša, Vilnius 2004, s. 101–126.
Karabowicz A., Sprawy sejmowe i dorobek prawodawczy „tempore Conventi Generalia Toruniensis A. D. 1576” w świetle Metryki Koronnej, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2, 2008, s. 73–90.
Karbownik H., Ciężary stanu duchownego w Polsce na rzecz państwa od roku 1381 do połowy XVII wieku, Lublin 1980.
Konarski M., Powinności podwodowe w świetle przekazu pierwszych sześciu tomów „Volumina Legum”, „Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 14, 2019, nr 2, s. 63–86.
Konarski M., Feudal Duties of the Population in the Light of Old Polish Law, „Acta Iuridica Olomucensia” 15, 2020, nr 1, s. 22–35.
Kowalska H., Młodziejowski Jacek (Hiacynt), w: PSB, t. 21, Wrocław 1976, s. 432–435.
Krzyżanowski S., Podwody kazimierskie 1407–1432, w: Archiwum Komisyi Historii, t. 11, Kraków 1912, s. 392–465.
Kutrzeba S., Podwody miast polskich do roku 1564, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 27, 1900, nr 5, s. 495–509.
Lewandowska-Malec I., Sejmy walne w latach 1588–1598 i ich dorobek ustawodawczy, „Państwo i Społeczeństwo” 5, 2005, nr 4, s. 95–110.
Łopatecki Ł., The Introduction of the Transport Service Tax and Transport Service Treasury in the Grand Duchy of Lithuania, „Lithuanian Historical Studies” 24, 2020, nr 1, s. 1–30.
Łopatecki K., Jednostki odległości i szybkość podróżowania w drugiej połowie XVI stulecia w świetle traktatu Blaisea de Vigenère, PH, t. 112, 2021, nr 3, s. 531–562.
Mikuła M., Prawodawstwo króla i sejmu dla małopolskich miast królewskich (1386–1572). Studium z dziejów rządów prawa w Polsce, Kraków 2014.
Milanowski K., Dawne poczty Torunia, „Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu” 9, 2004, s. 76–84.
Modzelewski K., Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Wrocław 1987.
Moniuszko A., O problematyce przysięgi w dawnym prawie polskim, KH, t. 126, 2019, nr 2, s. 315–336.
Noga Z., Krakowska rada miejska w XVI wieku. Studium o elicie władzy, Kraków 2003.
Pałucki W., Drogi i bezdroża skarbowości polskiej XVI i pierwszej połowy XVII wieku, Wrocław 1974.
Pawiński A., Skarbowość w Polsce i jej dzieje za Stefana Batorego, Warszawa 1881.
Petersen E.L., From Domain State to Tax State. Synthesis and Interpretation, „Scandinavian Economic History Review” 23, 1975, nr 2, s. 116–148.
Pietkiewicz K., Itinerarium króla Aleksandra Jagiellończyka 1492–1506, Warszawa 2016.
Plewczyński M., Żołnierz jazdy obrony potocznej za czasów Zygmunta Augusta. Studia nad zawodem wojskowym w XVI w., Warszawa 1985.
Ptaśnik J., Z dziejów kultury włoskiego Krakowa, Kraków 1906.
Quirini-Popławska D., Działalność Sebastiana Montelupiego w Krakowie w drugiej połowie XVI wieku, Kraków 1980.
Rutkowski J., Les questions économiques et financières sous la régne d’Etienne Bathory, w: Etienne Bathory roi de Pologne, prince de Transylvanie, Kraków 1935, s. 305–334.
Schmidt M., Starzyński M., Wstęp, w: Podwody miast małopolskich do końca XV wieku, wyd. M. Schmidt, M. Starzyński, Kraków 2020, s. VII–XXVI.
Senkowski J., Skarbowość Mazowsza od końca XIV wieku do 1526 roku, Warszawa 1965.
Sochaniewicz K., Ślad, półśledzie, kwarta i kęs roli (Ze studjów nad miarami roli w Wielkopolsce w XVI i XVII w.), „Roczniki Historyczne” 5, 1929, nr 1, s. 90–102.
Srogosz T., Ekonomiczne i społeczne następstwa przemarszów oraz stacjonowania wojsk własnych na terenie województw łęczyckiego i sieradzkiego oraz ziemi wieluńskiej w XVII wieku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 37, 1990, s. 3–32.
Sucheni-Grabowska A., Walka o wymiar i przeznaczenie kwarty w końcu XVI i na początku XVII wieku, PH, t. 56, 1965, nr 1, s. 24–45.
Trajdos T.M., Sumariusz dokumentów i akt majątkowych biskupstwa kamienieckiego z 1759 roku, „Miscellanea Historico-Archivistica” 25, 2018, s. 267–280.
Urban W., Primum scribere, deinde philosophari, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 47, 2002, s. 293–296.
Wyrozumska B., Drogi w ziemi krakowskiej do końca XVI wieku, Wrocław 1977.
Wysłouch S., Posługi komunikacyjne w miastach W. Ks. Litewskiego na prawie magdeburskiem do połowy XVI w., Wilno 1936.
Zajączkowski S.M., Służba wojskowa chłopów w Polsce do połowy XV wieku, Łódź 1958.
Żelewski R., Organizacja koronnej służby dyplomatycznej za Zygmunta Augusta, w: Polska służba dyplomatyczna XVI–XVIII wieku, red. Z. Wójcik, Warszawa 1966, s. 81–144.
Żuławnik M., Żydzi Płoccy w XVI i XVII wieku, „Notatki Płockie” 47, 2002, nr 2, s. 3–7.
Любавский М.К., Литовско-русский cейм. Опыт по истории учреждения в связи с внутренним строем и внешней жизнью государства, Москва 1900.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 100
Liczba cytowań: 0
