Podatek akcyzowy od piwa w II Rzeczypospolitej na tle ogólnej kondycji przemysłu piwowarskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2021.05Słowa kluczowe
piwowarstwo, dwudziestolecie międzywojenne, podatek akcyzowy, system podatkowy, miaryAbstrakt
W artykule przedstawiono problematykę podatku akcyzowego nakładanego na przemysł piwowarski w dwudziestoleciu międzywojennym. W szczególności wskazano na problemy wynikające z odmiennych systemów prawnych obowiązujących w poszczególnych dzielnicach zaborczych. Omówiono sposoby opodatkowania piwa ukształtowane w XIX w., w szczególności te obowiązujące w monarchii austro-węgierskiej, Rosji i Prusach. Wskazano podstawowe problemy przemysłu piwowarskiego w odrodzonym państwie polskim, w tym konieczność zrównania obciążeń podatkowych we wczesnych latach dwudziestych oraz w okresie szalejącej inflacji. Zwrócono uwagę na wysiłki środowiska piwowarskiego zmierzające do ustabilizowania produkcji i sprzedaży. Poddano ocenie uwarunkowania, jakim podlegało piwowarstwo w okresie dwudziestolecia międzywojennego.
Bibliografia
Balling C.J.N., Anleitung zum Gebrauche des Sacharometers bei der Erzeugung und Prüfung der Bierwürzen zur Bestimmung ihres Extraktgehaltes, sowie zur vergleichsweisen Beurteilung der Qualität der Biere, Prag 1855.
Balling C.J.N., Anleitung zur Vornahme der sacharometrischen Bierprobe, Prag 1855.
Balling C.J.N., Die graphische und tabellarische Auflösung der sacharometrischen Bierprobe, Prag 1848.
Balling C.J.N., Die sacharometrische Bier- und Branntweinmeischprobe, Praha 1846.
Balling C.J.N., Die sacharometrische Bierprobe, Prag 1843.
Barański A., Warsza Z.L., Miary na ziemiach polskich w dobie porozbiorowej, „Pomiary Automatyka Kontrola” 58, 2012, nr 12, s. 1137–1140.
Basařova G., Profesor Pražské techniky Carl Joseph Napoleon Balling (1805–1868), „Kvasný průmysl” 51, 2005, nr 4, s. 130–134.
Bieniaszewski A., Latzke J., Rejestr poboru cyzy z miast Wielkopolski w latach 1462–1465, PH, t. 68, 1977, s. 541–553.
Boczkowski C., Sposoby opodatkowania piwa. Odczyt wypowiedziany na posiedzeniu zjazdu właścicieli browarów, odbytem w Warszawie w dniu 17 i 18 stycznia 1919 roku, Warszawa 1919 (odb. z „Przeglądu Technicznego”).
Boroda K., Geografia gospodarcza Królestwa Polskiego w XVI wieku, Białystok 2016.
Dryja S., Browar parowy w Osieku, Kraków 2017.
Dryja S., Krakowskie miary piwowarskie w XVI wieku, KHKM, t. 59, 2011, nr 1, s. 3–25.
Dryja S., Podatki i opłaty pobierane od piwowarów krakowskich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku. Reforma czopowego z czasów panowania Stefana Batorego i jej wpływ na piwowarstwo krakowskie, RDSG, t. 78, 2017, s. 67–94.
Dryja S., Sławiński S., Mała encyklopedia piwowarska Krakowa i Kazimierza w wieku XVI i pierwszej połowie wieku XVII. Studia z dziejów piwowarstwa Krakowa i Kazimierza z uwzględnieniem problematyki Kleparza i przedmieść, Kraków 2018.
Encyklopedia rolnicza, t. 8: Nawożenie i podlewanie drzew owocowych – Piwowarstwo i słodownictwo, Warszawa 1899.
Głuchowski J., Konsumpcja jako przedmiot opodatkowania: casus akcyza, w: Finanse publiczne i prawo finansowe – realia i perspektywy zmian. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Eugeniuszowi Ruśkowskiemu, red. L. Etel, M. Tyniewicki, Białystok 2012, s. 413–420.
Kaczkowski J.L., Piwowarstwo, „Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza” 1875, s. 346, 357, 363.
Kochan W., Wykłady na kursach przeszkolenia kontroli skarbowej przy warszawskiej Izbie Skarbowej, Warszawa 1938.
Księga adresowa przemysłu, handlu i finansów 1922, pod ogólnym kierownictwem komitetu redakcyjnego przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu, red. A.R. Sroka, Warszawa 1922.
Landau Z., Tomaszewski J., Zarys historii gospodarczej Polski 1918–1939, wyd. 3, Warszawa 1971.
Latawiec K., Administracja akcyzowa na terenie Królestwa Polskiego w latach 1866–1915, w: Dzieje biurokracji na ziemiach polskich, t. 1, red. A. Górak, I. Łuć, D. Magier, Radzyń Podlaski 2008, s. 261–281.
Lintner C.J., Technologia browarnictwa, oprac. H. Lüers, tłum. P. Wojcieszak, Warszawa 1950.
„Mały Rocznik Statystyczny” 1932, 1933, 1934, 1935, 1936, 1938.
Manning M.P., Understanding Specific Gravity and Extract, „Brewing Techniques” 1993, kopia w zbiorach autora.
Projekt Biura Kontroli Produkcji i Handlu Piwem, przy Centralnym Związku Przemysłu Piwowarskiego i Słodowniczego w Warszawie, Warszawa 1930.
Projekt ustawy o uregulowaniu stosunków w przemyśle piwowarskim, oprac. Centralny Związek Przemysłu Piwowarskiego i Słodowniczego, Warszawa 1932.
Rady praktyczne dla piwowarów przy stosowaniu nowego sposobu opodatkowania piwa, oprac. K. Kujawski, Warszawa 1902.
„Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej” 1923 [1924]; 1925/1926 [1927]; 1927; 1928; 1928 [1930].
Spyra A., Browarnictwo Galicji doby autonomicznej, Kraków 1994.
Stacje doświadczalne w Królestwie Polskim, ich zadanie i urządzenie, Warszawa 1904 (Prace Delegacji Doświadczalnej przy Sekcji Rolnej w Warszawie).
Sterling W., 2½% czy 4%?, druk ulotny, przedr. z „Kuriera Polskiego”, 13 VI 1923.
Szwagrzyk J., Pieniądz na ziemiach polskich X–XX w., Wrocław 1990.
Szymański J., Nauki pomocnicze historii, wyd. 6, Warszawa 2005.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1312
Liczba cytowań: 0
