Rzemiosło i handel w Krasnymstawie. Między prosperity a kryzysem (połowa XVI–XVII wiek)
DOI:
https://doi.org/10.12775/RDSG.2021.02Słowa kluczowe
Krasnystaw, miasto, historia gospodarcza, handel, rzemiosło, gospodarka miejska, starostwo krasnostawskie, ziemia chełmska, kryzys XVII w.Abstrakt
Kondycję krasnostawskiego rzemiosła i handlu od połowy XVI do XVII w. determinowały uwarunkowania o znaczeniu lokalnym, regionalnym i ogólnopolskim. Przywileje królewskie, dogodne położenie handlowe, korzystna koniunktura gospodarcza decydowały o rzemieślniczo-handlowym profilu Krasnegostawu w XVI w., choć symptomy spowolnienia wystąpiły już w ostatnich dziesięcioleciach tego stulecia. W XVII w. nasilenie klęsk elementarnych, w tym wojen, rozrost jurydyk, konkurencja ze strony nowo lokowanych miast na czele z Zamościem oraz zmiany strukturalne w gospodarce Rzeczypospolitej stanowiły składowe przesłanek kryzysu. Jego apogeum, któremu towarzyszyła depopulacja, przypadło na lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte XVII stulecia. Następstwem był spadek rangi Krasnegostawu do roli ośrodka agrarnego przy jednoczesnej marginalizacji handlu i rzemiosła. Wyhamowanie tych negatywnych tendencji obserwujemy w końcu tzw. srebrnego wieku.
Bibliografia
Adamczyk W., Ceny w Lublinie od XVI do końca XVIII wieku, Lwów 1935.
Baranowski B., Polska karczma, restauracja, kawiarnia, Wrocław 1979.
Baszanowski J., Handel wołami w Polsce w XVI–XVIII w., Szczęsne 2017.
Berkowski W.H., Wołyńsko-gdańskie kontakty handlowe w XVI – pierwszej połowie XVII wieku, „Acta Historica Universitatis Klaipedensis” 14, 2007, s. 45–54.
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław 1986.
Boroda K., Geografia gospodarcza Królestwa Polskiego w XVI wieku, Białystok 2016.
Boroda K., O przydatności rejestrów poborowych z XVI wieku w badaniach demograficznych, „Przeszłość Demograficzna Polski” 33, 2014, s. 21–38.
Charewiczowa Ł., Handel średniowiecznego Lwowa, Lwów 1925.
Czownicki Z., Spław rzeczny na Sanie czasów nowożytnych, Rzeszów 2009, mps w zbiorach autora.
Górczak Z., Początki oraz funkcjonowanie targów i jarmarków w średniowiecznej Polsce, w: Targi, jarmarki i odpusty. Wykłady popularnonaukowe zorganizowane w ramach X Ogólnopolskiego Festiwalu Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie nad Wartą w dniach 31 maja – 1 czerwca 2014 roku, red. M. Brzostowicz, M. Przybyła, J. Wrzesiński, Poznań 2014, s. 12–42.
Guzowski P., Poniat R., Przeliczniki demograficzne w szacunkach zaludnienia miast w Królestwie Polskim w drugiej połowie XVI wieku, „Przeszłość Demograficzna Polski” 37, 2005, nr 2, s. 77–93.
Horn M., Rzemiosło województwa bełskiego w pierwszej połowie XVII wieku. Zagadnienie kryzysu gospodarczego Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII wieku, Wrocław 1966.
Hoszowski S., Handel Gdańska w okresie XV–XVIII wieku, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Krakowie” 1960, nr 11, s. 3–71.
Janeczek A., Miasta prywatne na Rusi Koronnej do końca XV wieku, RDSG, t. 77, 2016, s. 143–177.
Jusiak P., Krasnystaw na szlakach handlowych w średniowieczu, „Zapiski Krasnostawskie” 4, 2013, s. 21–31.
Karpiński A., W walce z niewidzialnym wrogiem. Epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, Warszawa 2000.
Kozyrski R., Miasta i mieszczaństwo w dokumentach sejmiku ziemi chełmskiej 1648–1717, „Rocznik Chełmski” 10, 2006, s. 21–35.
Kozyrski R., Szlachta, Kościół, podatki. Czopowe i szelężne w ziemi chełmskiej w XVII–XVIII w., „Rocznik Chełmski” 15, 2011, s. 125–137.
Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009.
Kumor B., Przeniesienie stolicy biskupiej z Chełma do Krasnegostawu (1490), „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne” 49, 1984, s. 369–380.
Kwiatkowski B., Folwarki Lubelszczyzny. Historia rozwoju i zabudowy, Lublin 2012.
Majer J., Obraz postępu nauki lekarskiej, o ile nań wpłynęły pisma polskie, lub przez Polaków w trzech ostatnich latach wydane, Kraków 1840 (odb.: „Rocznik Wydziału Lekarskiego w Uniwersytecie Jagiellońskim” 3).
Małecki J.M., Związki handlowe miast polskich z Gdańskiem w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Wrocław 1968.
Manikowski A., Zmiany czy stagnacja? Z problematyki handlu polskiego w drugiej połowie XVII wieku, PH, t. 64, 1973, nr 4, s. 771–791.
Mączak A., Samsonowicz H., Zientara B., Z dziejów rzemiosła w Polsce, Warszawa 1954.
Myśliński K., Lublin a handel Wrocławia z Rusią, „Rocznik Lubelski” 3, 1960, s. 5–36.
Obuchowska-Pysiowa H., Handel wiślany w pierwszej połowie XVII wieku, Wrocław 1964.
Pietrzkiewicz I., Miser Res Sacra. Bonifratrzy w dawnej Rzeczypospolitej, Kraków 2009.
Polska na tle Europy XVI–XVII wieku. Konferencja Muzeum Historii Polski, Warszawa 23–24 października 2006, Warszawa 2007.
Rybarski R., Handel i polityka handlowa Polski w XVI stuleciu, t. 1: Rozwój handlu i polityki handlowej, Poznań 1928; t. 2: Tablice i materiały statystyczne, Poznań 1929.
Rybarski R., Skarb i pieniądz za Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III, Oświęcim 2015.
Samsonowicz H., Przemiany osi drożnych w Polsce późnego średniowiecza, PH, t. 64, 1973, nr 4, s. 697–716.
Samsonowicz H., Rzemiosło wiejskie w Polsce w XIV–XVI w., Warszawa 1954.
Simpson S., History and Mythology of Polish Vodka: 1270–2007, „Food & History” 8, 2010, nr 1, s. 121–148.
Soroka H., Staropolskie pieczęcie Krasnegostawu, „Zapiski Krasnostawskie” 4, 2013, s. 7–20.
Stołecki K., Krasnystaw. Rys historyczny, Puławy 2008.
Szczygieł R., Hrubieszów w okresie staropolskim. Charakterystyka etapów rozwoju miasta, w: Hrubieszów przez dzieje, Hrubieszów 1990, s. 21–41.
Szczygieł R., Powstanie miasta Krasnegostawu i jego dzieje w XV wieku, „Zapiski Krasnostawskie” 5, 2014, s. 7–20.
Szykuła A., Żygawski J., Szlak Lwów–Lublin. Geneza, zmiany przebiegu i funkcje do końca XIX wieku, w: Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie IV. Ziemianie w podróży. Materiały IV sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce w dniach 8–10 października 2008 roku, t. 1, red. H. Łaszkiewicz, Lublin 2010, s. 369–390.
Ternes J., Ferro, igni et… peste. Zniszczenia wojenne i klęski elementarne w Krasnymstawie w 2 połowie XVII wieku, „Zapiski Krasnostawskie” 4, 2013, s. 33–43.
Weymann S., Cła i drogi handlowe w Polsce piastowskiej, Poznań 1938.
Weymann S., Ze studiów nad zagadnieniem dróg w Wielkopolsce od X do XVIII w., „Przegląd Zachodni” 1953, nr 6–8, s. 194–253.
Wyrobisz A., Handel w Solcu nad Wisłą do końca XVIII w. Przyczynki do historii rynku wewnętrznego w Polsce przedrozbiorowej, PH, t. 57, 1966, nr 1, s. 15–48.
Wyrobisz A., Typy funkcjonalne miast polskich w XVI–XVIII w., PH, t. 72, 1981, nr 1, s. 25–49.
Wyrobisz A., Zagadnienie upadku rzemiosła i kryzysu gospodarczego miast w Polsce: wiek XVI czy XVII? (w związku z pracami Maurycego Horna, Skutki ekonomiczne najazdów tatarskich z lat 1605–1633 na Ruś Czerwoną, Wrocław 1964; oraz, Rzemiosło miejskie województwa bełskiego w pierwszej połowie XVII wieku: zagadnienie kryzysu gospodarczego Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII wieku, Wrocław 1966), PH, t. 58, 1967, nr 1, s. 132–138.
Zimmer B., Miasta ziemi chełmskiej od XIII do poł. XIX w. w zarysie, Lublin 1993.
Сидорук T.B., Соціально-економічний розвиток Ратненського староства у XVI–XVII ст. (1500–1674 рр.), Острог 2007, mps w zbiorach autora.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 561
Liczba cytowań: 0
