Nie(wy)godna starość. Los ludzi starych w świetle PRL-owskich skarg i zażaleń w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych
DOI:
https://doi.org/10.12775/Polska.2019.07Słowa kluczowe
PRL, starość, listy do władz, skargi, biopolityka, rentyAbstrakt
Punktem wyjścia dla poniższego artykuły stał się film dokumentalny w reżyserii Krzysztofa Gradowskiego, który w 1970 r. wszedł na ekrany warszawskich kin i był szeroko komentowany przez ówczesne społeczeństwo. Autor podjął w nim problem samotności ludzi starych oraz biernie akceptowanej przez otoczenie szeroko pojętej przemocy i obojętności wobec nich. Film odbił się również echem w listach i skargach wysyłanych przez obywateli PRL do ówczesnych władz centralnych. Celem artykułu jest przede wszystkim próba odpowiedzi na pytanie, na ile dokument Gradowskiego był realnym i powszechnym obrazem doli starca w tym okresie oraz w jakim stopniu wyłaniający się z filmu obraz pokrywał się z tym przewijającym się w korespondencji i skargach Polaków lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. W szerszej perspektywie tekst podejmuje również problem PRL-owskiej troski i odpowiedzialności w państwie socjalnym/opiekuńczym, ocierając się o zagadnienie szeroko pojętej biopolityki.Bibliografia
Budrewicz O., Pomóżcie starości i samotności „Przekrój” 1963, nr 51, s. 10
Bujak J., Oddam klucze, „Polityka” 1970, nr 16, s. 7
Być matką, oprac. D. Gałaj, Warszawa 1986
Encyklopedia seniora, kom. red. I Borsowa et al., Warszawa 1986
Gapiński B., Ludzie starzy na wsi polskiej od schyłku XIX wieku po rok 1939, Warszawa 2014
Gortat T., Zaopatrzenie emerytalne w Polsce, w: Problemy ludzi starych w Polsce, Warszawa 1974, s. 167
Grochola W., Jak być starym, „Polityka” 1975, nr 4, s. 2, 4, 7
Gumińska M., Starości sny niewesołe, „Więź” 1968, nr 2, s. 69–75
Gumowska I., Życie bez starości, Warszawa 1962
Im człowiek straszy – rozmowa z prof. L. Dobrowolskim – autorem książki „Jak ustrzec się przedwczesnej starości”, „Polityka” 1978, nr 32, s. 7
Jarosz D., Rzeczy, ludzie, zjawiska. Studia z historii społecznej stalinizmu w Polsce, Warszawa 2017
Jarosz D.,. Życie niewesołe. Ludzie starzy w krajobrazie społecznym PRL, w: Ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od XVIII do XXI wieku na tle porównawczym, t. 2, Warszawa 2013
Kamiński A., Wychowanie do starości, „Kierunki” 1970, nr 12, s. 1, 6
Karczewski M., Rola i miejsce pomocy społecznej, w: Problemy ludzi starych w Polsce, Warszawa 1974, s. 153–157
Klonowcz S., Starzenie się ludności, w: Encyklopedia seniora, kom. red. I Borsowa et al., Warszawa 1986, s. 45
Kluby pogodnej starości?, „Trybuna Ludu” 1975, nr 27, s. 8
Kopaliński W., Uwaga seniorzy nadchodzą „Polityka” 1975, nr 10, s. 3
Krasucki P., Praca ludzi starszych, Warszawa 1979
Lesseman J., Samotni bez samotności, „Przekrój” 1974, nr 38, s. 11
Lutyk A., Sytuacja społeczna ludności rolniczej w starszym wieku, Warszawa 1984
Łopato J., Społeczna kwestia ludzi starych na wsi, w: Społeczne kwestie starości, oprac. B. Rysz-Kowalczyk, Warszawa 1991
Piątkowski W., Ostrowska A., Niepełnosprawni na wsi, Warszawa 1994
Rosset E., Problemy ludzi starych w Polsce, Warszawa 1974
Różycka M., Psychologia zachowań kobiet w wieku starszym, Warszawa 1971
Stańczak-Wiślicz K., Największy problem to starcy, kaleki i dzieci. Obrazy starości w dyskursach o odbudowie Warszawy po II wojnie światowej, w: Ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od XVIII do XXI wieku (na tle porównawczym), t. 2: Aspekty społeczno-kulturowe, red. A. Janiak-Jasińska, K. Sierakowska, A. Szwarc, Warszawa 2016, s. 387–395
Szatur-Jaworska B., Polska polityka społeczna wobec starzenia się ludności w latach 1971–2013, Warszawa 2014
Szpak E., „Chory człowiek jest wtedy jak coś go boli”. Społeczno-kulturowa historia zdrowia i choroby na wsi w Polsce Ludowej, Warszawa 2018
Szwarc H., Zachować siły witalne, „Przekrój” 1978, nr 47
Tryfan B., Starość na wsi, Warszawa 1979
Tryfan B., Wiejska starość w Europie, Warszawa 1993
Zawisza M., Problemy bytowe ludzi starych, w: Społeczeństwo polskie w latach 1980–1989, red. N. Jarska, J. Olaszek, Warszawa 2015, s. 130–138
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 364
Liczba cytowań: 0
