Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

Two Attempts of the Literary Community to Settle with Stalinism
  • Home
  • /
  • Two Attempts of the Literary Community to Settle with Stalinism
  1. Home /
  2. Archives /
  3. No. 17 (2019) /
  4. Studia

Two Attempts of the Literary Community to Settle with Stalinism

Authors

  • Jan Olaszek Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk https://orcid.org/0000-0002-7700-3256

DOI:

https://doi.org/10.12775/Polska.2019.02

Keywords

October 1956, “Solidarity”, Stalinism, writers in the Polish People’s Republic

Abstract

The article compares two books being an attempt of the Polish literary community to settle with Stalinism: Rachunek pamięci (An Examination of Remembrance) under the joint scientific editorship of Władysław Bieńkowski, Helena Boguszewska, Paweł Jasienica, and Jerzy Kornacki; and Jacek Trznadel’s Hańba domowa (Home Disgrace). The study presents the circumstances of the creation of these two books and their reception, together with an analysis of the statements and opinions of writers contained in the text in terms of assessing literature in Stalinist times and the atmosphere in the literary milieu at the time, their attitude to settling accounts with the past and to the factors that determined the support of a large part of the community for the communist system in the period.

Author Biography

Jan Olaszek, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk

Jan Olaszek, dr nauk humanistycznych, historyk, adiunkt w Instytucie Studiów Politycznych PAN i starszy specjalista w Biurze Badań Historycznych IPN; zainteresowania badawcze: historia ruchów opozycyjnych w PRL i innych państwach bloku sowieckiego, dzieje drugiego obiegu wydawniczego i samizdatu.

References

Bikont A., Szczęsna J., Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu, Warszawa 2006

Błażejowska J., Opozycja antyreżimowa w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w latach 1956–1989, Warszawa 2018

Brandys K., Miesiące, 1985–1987, Warszawa 1989

Broeder J. [J. Gondowicz], Czyściec niewinnych, „Tygodnik Mazowsze” 25 III 1987, nr 204, s. 4

Burek T., Zapomniana literatura polskiego Października, w: T. Burek, Żadnych marzeń, Warszawa 1989

Chciałem poprawić. Rozmowa z profesorem Jackiem Trznadlem, w: M. Bajer, Blizny po ukąszeniu, Warszawa 2005

Czapliński P., Rozmowa przeciw ekstazie. O kłopotach z autobiografią (nie tylko) komunistyczną, „Teksty Drugie” 2018, nr 16, s. 11–30

Dabert D., Między wizją a spełnieniem. Profile ideowe i artystyczne czasopism literackich w drugim obiegu wydawniczym 1982–1989, Poznań 2014

Dąbrowska M., Dzienniki 1914–1965, t. 10: 1956–1957, Warszawa 2009

Fijałkowska B., Polityka i twórcy (1948–1959), Warszawa 1985

Franaszek A., Herbert. Biografia, t. 1–2, Kraków 2018

Friszke A., Czasopisma „drugiego obiegu”, w: Czasopisma społeczno-kulturalne w okresie PRL, red. U. Jakubowska, Warszawa 2011

Friszke A., Czas KOR-u. Jacek Kuroń a geneza Solidarności, Kraków 2011

Friszke A., Jerzy Zawieyski, szkic do portretu, w: J. Zawieyski, Dzienniki, t. 1: Wybór z lat 1955–1959, oprac. A. Knyt, współpr. M. Czoch, Warszawa 2011

Garbal Ł., Jan Józef Lipski. Biografia źródłowa, t. 1–2, Warszawa 2018

Garbal Ł., Noty do tekstów, w: J.J. Lipski, Pisma polityczne, wybór i oprac. Ł. Garbal, Warszawa 2011

Herling-Grudziński G., Szkielet w szafie. List do Jacka Bierezina, „Kultura” 1979, nr 5, s. 85–87

Hirszowicz M., Pułapki zaangażowania. Intelektualiści w służbie komunizmu, Warszawa 2001

Jakowska K., Peerelowska „kariera” socjalistki. Przypadek Heleny Boguszewskiej, w: Kariera pisarza w PRL-u, red. M. Budnik, K. Budrowska, E. Dąbrowicz, K. Kościewicz, Warszawa–Białystok 2014

Jastrun M., Dziennik 1955–1981, oprac. M. Rydlowa, M. Urbanowski, Kraków 2002

Kamińska-Chełmniak K., Cenzura PRL wobec „Hańby domowej” Jacka Trznadla (1989–1989), „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” 12, 2018, s. 345–357

Kowalska A., Dzienniki, przedm. J. Hartwig, oprac. P. Kądziela, Warszawa 2008

Larenta B., Rachunek pamięci, „Sztuka Edycji” 7, 2015, s. 168–172

Miłosz C., Zniewolony umysł, Paryż 1953

Nagrody Kulturalne „Solidarności” za rok 1986, „Tygodnik Mazowsze” 11 II 1987, nr 198, s. 1.

Nolbrzak R., Pisma literackie drugiego obiegu „Zapis” i „Puls. Nieregularny kwartalnik literacki”, w: Czas bibuły, [t. 1:] Mechanizmy – ludzie – idee, red. R. Wróblewski, Wrocław 2013

Olaszek J., Jan Walc. Biografia opozycjonisty, Warszawa 2018

Olaszek J., Kultura, która nie kłamie. Szkic o Komitecie Kultury Niezależnej, „Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury” 2017, nr 10, s. 82–116.

Rachunek pamięci, red. W. Bieńkowski, H. Boguszewska, P. Jasienica, J. Kornacki, Warszawa 2012

Rokicki K., Literaci. Relacje między literatami a władzami PRL w latach 1956–1970, Warszawa 2011

Shore M., Kawior i popiół. Życie i śmierć pokolenia oczarowanych i rozczarowanych marksizmem, tłum. M. Szuster, Warszawa 2008

Skibiński C., Papierowa segregacja. Stosunek Marii Dąbrowskiej do Żydów, „Pamiętnik Literacki” 2015, nr 3, s. 19–36

Skórzyński J., „List 59” i narodziny opozycji demokratycznej w Polsce, „Zeszyty Historyczne” 2008, nr 163, s. 137–158.

Szaruga L. [A. Wirpsza], „Puls”. Alternatywa w alternatywie, w: Piśmiennictwo – systemy kontroli – obiegi alternatywne, t. 2, red. J. Kostecki, A. Brodzka, Warszawa 1992

Szczepański J.J., Dziennik, t. 5: 1981–1989, Kraków 2017

Szumski J., „Puls” wobec Warszawy. Z geografii opozycji politycznej 1977‒1981, w: Przeciw, obok, pomimo. Kultura niezależna w Łodzi w latach 70. i 80. XX wieku, red. K. Tatarowski, A. Barczyk, R. Nolbrzak, Łódź 2013

Tomaszewska W., Biografia literacka jako tekst otwarty (przykład kariery pisarskiej Andrzeja Kijowskiego), w: Kariera pisarza w PRL-u, red. M. Budnik, K. Budrowska, E. Dąbrowicz, K. Kościewicz, Warszawa–Białystok 2014

Trznadel J., Hańba domowa. Rozmowy z pisarzami, Lublin 1990

Trznadel J., Hańba domowa. Rozmowy z pisarzami, Paryż 1986

Trznadel J., Hańba domowa. Rozmowy z pisarzami, Warszawa 2006

Walc J., Wybierane, Warszawa 1989

Waligóra G., Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Warszawa 2006

Wat A., Mój wiek, Londyn 1977

Woroszylski W., Dzienniki, t. 1: 1953–1982, oprac. A. Dębska, Warszawa 2017

Woroszylski W., Dzienniki, t. 2: 1983–1987, oprac. A. Dębska, Warszawa 2018

Woroszylski W., Dzienniki, t. 3: 1988–1996, oprac. A. Dębska, Warszawa 2019

Zawieyski J., Dzienniki, t. 1: Wybór z lat 1955–1959, oprac. A. Knyt, współpr. M. Czoch, Warszawa 2011

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2019-12-19

How to Cite

1.
OLASZEK, Jan. Two Attempts of the Literary Community to Settle with Stalinism. Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały. Online. 19 December 2019. No. 17, pp. 39-101. [Accessed 4 July 2025]. DOI 10.12775/Polska.2019.02.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

No. 17 (2019)

Section

Studia

Stats

Number of views and downloads: 411
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tags

Search using one of provided tags:

October 1956, “Solidarity”, Stalinism, writers in the Polish People’s Republic
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop