Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

Zen na poddaszu. Przyczynek do recepcji buddyzmu w Polsce
  • Strona domowa
  • /
  • Zen na poddaszu. Przyczynek do recepcji buddyzmu w Polsce
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Nr 16 (2018) /
  4. Studia

Zen na poddaszu. Przyczynek do recepcji buddyzmu w Polsce

Autor

  • Bogusław Tracz Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej

DOI:

https://doi.org/10.12775/Polska.2018.06

Słowa kluczowe

buddyzm, buddyzm zen, buddyzm w Polsce, religie i wyznania w Polsce, religie niechrześcijańskie w Polsce, polityka wyznaniowa, nieformalne ruchy religijne, narkotyki, kontrkultura

Abstrakt

Artykuł jest próbą przedstawienia dziejów recepcji buddyzmu w powojennej Polsce, jako elementu przenikania nad Wisłę zjawisk charakterystycznych dla cywilizacji zachodniej (atlantyckiej) w drugiej połowie XX w. Przedstawione zostały główne, pozauniwersyteckie ośrodki i grupy, w których podejmowano próby praktyk buddyjskich, oraz osoby, które przyczyniły się do popularyzacji różnych odmian buddyzmu, ze szczególnym uwzględnieniem nurtu zen i roli, jaką w jego rozpowszechnianiu w Polsce odegrał amerykański nauczyciel buddyzmu zen, Philip Kapleau. Przedstawiono również działania prowadzone przeciwko polskim buddystom przez policję polityczną oraz drogę prowadzącą do rejestracji i tym samym zalegalizowania działalności pierwszej wspólnoty buddyjskiej w Polsce, co nastąpiło dopiero w 1981 r.

 

Zen in the attic. A contribution to the reception of Buddhism in Poland

The reception of Buddhism, which in Europe began already in the nineteenth century, did not pass over Poland. Initially limited to scientific milieus and small social circles, in time Buddhism became more widely present, especially in artistic communities and youth subculture groups. After the World War Second, despite of being cut off by the Iron Curtain from main cultural changes, Poland was permeated by fashions and phenomena characteristic of the Atlantic civilisation, including the fascination for Oriental religiosity, especially Buddhism. Oriental studies were carried out at universities, while individuals and groups of enthusiasts tried on their own to study Buddha’s writings and teachings. There were among those people Władysław Misiewicz from Radom and Piotr Boniński from Gliwice. Their interest, however, was limited to intellectual reflection and they did not practice Buddhism. One of the first groups to practice Buddhist meditation was the circle of artist Andrzej Urbanowicz, who in 1967, together with his friends established an artistic group called “Oneiron”. Texts and intellectual quest led them towards Zen Buddhism, and Urbanowicz’s atelier became the first place in Poland where meditation was practiced. Meetings were also held at Mąchocice Kapitulne near Kielce. Activities of the still unformal group of Buddhists were kept under surveillance by the secret police. In 1975 Philip Kapleau, an American teacher of Buddhism, answered the group’s invitation, and from that time on, he visited Poland many a time. After Urbanowicz left Poland, in 1978, architect Andrzej Korbel became the leader of the group; in time, the Warsaw circle took the lead, with psychotherapist Wojciech Eichelberger. In the meantime, however, efforts to legalise the group encountered obstacles and it was not until 1981 that the first Zen Buddhist Community in Poland was established. Later on, next groups were organised but, despite the fact that a real breakthrough took place after 1989, already in the 1980s there were four officially registered Buddhist communities, with branches and circles in different towns and cities.

Biogram autora

Bogusław Tracz - Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej

Bogusław Tracz, historyk, doktor nauk humanistycznych, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach. W swoich badaniach koncentruje się na historii społecznej ziem polskich w latach 1945–1989 ze szczególnym uwzględnieniem województwa śląskiego/katowickiego, dziejach nieformalnych grup młodzieżowych, przemianach kultury i obyczajów w czasach PRL oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w lokalnym systemie władzy.

Kontakt: boguslaw.tracz@ipn.gov.pl

Bibliografia

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie. 50-lecie Wydziału Grafiki Filii w Katowicach 1947–1997, oprac. i red. T.J. Grabowski et al., Katowice 1997

Andrzej Urbanowicz. Galeria Sztuki Nowoczesnej, Warszawa 1963

Giełdoń-Paszek A., Andrzej Urbanowicz (1938–2011), Katowice 2014

Grzebałkowska M., Beksińscy. Portret podwójny, Kraków 2014

Kałębasiak Ł., Przyjaciele pożegnali Andrzeja Urbanowicza, tekst na portalu http://katowice.wybor- cza.pl (dostęp: 18 II 2018)

Karczewski L., Buddyzm japoński i tybetański w Polsce, „Przegląd Religioznawczy” 1992, nr 1

Karpowicz P., Buddyzm na Zachodzie (w II połowie XX wieku). Buddyzm w Polsce, w: Buddyzm, wybór tekstów i oprac. J. Sieradzan, W. Jaworski, M. Dziwisz, Kraków 1987

Kosior K., Buddyzm w Polsce, „Nomos” 1997, nr 18–19

Kosior K., Wprawienie w ruch koła Dharmy na Zachodzie. Początki recepcji buddyzmy w Europie Zachodniej, „Nomos” 1997, nr 18–19

Kosior K., Krótka historia buddyzmu w Europie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia” Sectio I, 27, 2002, nr 9

Kossakowski R., Budda w kulturze konsumpcji. Rzecz o spotkaniu Wschodu i Zachodu, Toruń 2011

Krajewska M., Buddyzm Diamentowej Drogi w Polsce. Narracje o początkach, Bydgoszcz 2016

Krajewska M., Dżinsy, t-shirt i mnisie szaty. O recepcji buddyzmu w Polsce, „Humaniora” 2013, nr 2

Krzeszowska E., Urszula Broll i Andrzej Urbanowicz – katowicka awangarda lat powojennych, w: Oblicza sztuki na obszarze obecnego województwa śląskiego w latach 1945–1975, red. T. Dudek-Bujarek, Katowice 2017

New Religions and New Religiosity, red. E. Barker, M. Warburg, Aarhus 1998

Niewiadomska E., Podziemie na poddaszu przyciągało Beksińskiego i inkarnację Nerona, tekst opublikowany na portalu www.gazeta.pl (dostęp: 25 VI 2010)

Nyanatiloka, Słowo Buddy według kanonu palijskiego. Człowiek dzieło. Indeks terminów palijskich, [s]polszczył Władysław Misiewicz, South Bend 1960

Paleczny T., Kontestacja. Formy buntu we współczesnym społeczeństwie, Kraków 1997

Podgajniak G., Władysław Misiewicz (1910–1997), „Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego” 1999, z. 3–4

Podgajniak G., Z żałobnej karty. Władysław Misiewicz (1910–1997), „Poradnik Bibliotekarza” 1998, nr 5

Rucki M., Kto ma satori, ma wszystko. Daisetz Teitaro Suzuki (1870–1966) i jego anglojęzyczna prezentacja zenu, Warszawa 2012

Sobiecki D., Polscy buddyści, „Argumenty” 1987, nr 18

Suzuki D.T., Wprowadzenie do buddyzmu Zen, Warszawa 1979

Tokarski S., Orient i kontrkultury, Warszawa 1984

Tracz B., Katowicka ścieżka Zen, „CzasyPismo” 2012, nr 1 (1)

Tracz B., Pozytywnie ustosunkowany uczeń Philipa Kapleau, „CzasyPismo” 2016, nr 1 (9)

Urbanowicz A., Dotknięcia. Ślady, w: Oneiron. Ezoteryczny krąg artystów z Katowic, red. P. Mrass et al., Katowice 2006

Waniek H., Przeciw ubezwłasnowolnieniu. Oneiron, w: Katowicki underground artystyczny po 1953 roku, red. J. Zagrodzki, Katowice 2004

Zięba M.S., Buddyzm, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t. 1, red. A. Maryniarczyk et al., Lublin 2000

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2019-04-01

Jak cytować

1.
TRACZ, Bogusław. Zen na poddaszu. Przyczynek do recepcji buddyzmu w Polsce. Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały [online]. 1 kwiecień 2019, nr 16, s. 203–225. [udostępniono 13.6.2025]. DOI 10.12775/Polska.2018.06.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Nr 16 (2018)

Dział

Studia

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 876
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

buddyzm, buddyzm zen, buddyzm w Polsce, religie i wyznania w Polsce, religie niechrześcijańskie w Polsce, polityka wyznaniowa, nieformalne ruchy religijne, narkotyki, kontrkultura
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa