Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

Krótki kurs historii „kobiet”. Kobiety w języku partii komunistycznej w Polsce 1945–1989
  • Strona domowa
  • /
  • Krótki kurs historii „kobiet”. Kobiety w języku partii komunistycznej w Polsce 1945–1989
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Nr 15 (2017) /
  4. Varia

Krótki kurs historii „kobiet”. Kobiety w języku partii komunistycznej w Polsce 1945–1989

Autor

  • Natalia Jarska Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa

DOI:

https://doi.org/10.12775/Polska.2017.12

Słowa kluczowe

płeć, kobiety, komunizm, partia komunistyczna, Polska 1944–1989, gender, women, communism, communist party, Poland 1944–1989

Abstrakt

Artykuł zwraca uwagę na dyskurs na temat kobiet formułowany przez partię komunistyczną w powojennej Polsce. Podstawą wyodrębnienia i rozumienia bardzo istotnej dla PPR/PZPR kategorii „kobiety” były zarówno przesłanki ideologiczne, jak i tradycyjnie rozumiane różnice płci. Kobiecość nie została odrzucona, lecz przedefiniowana. Dyskurs o kobietach zasadzał się na tezie, że równouprawnienie i równość nie są sprzeczne z tradycyjnie rozumianą kobiecością. Partia starała się go wykorzystywać do mobilizacji kobiet do „budowy socjalizmu”.

 

Short course on the history of “women”. Women in the vocabulary of the communist party in Poland 1945–1989

The purpose of the article is to analyse the discourse formulated by the communist party in postwar Poland (1944–1989) on the category of “woman”. The author attempts to answer the question about what was understood by this category, what traits were attributed to women, in what way their social roles were perceived and what roles were postulated for them. Women in the understanding of the party and its activists made a separate group with its own identity. The way in which this category of “women” was constructed was based on the party’s ideology, but also on quite traditional concepts of gender, which resulted in certain contradictions: on the one hand the fight against stereotypes of women and their roles was proclaimed, while on the other some of them were shaped and strengthened. This was to serve political purposes: to mobilise women to “build socialism” in areas seen as “feminine” (for instance health and social care, household management, etc.). Conclusions drawn from the analysis lead us to a different thesis than the one formulated by Eva Fodor for Hungary; she claims that the “female subject/communist personality” was subordinate to that of male. In Poland the discourse of the communist party sought to incorporate values and roles it saw as female into the construction of a socialist society, without suggesting the inferiority of women.

Biogram autora

Natalia Jarska - Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa

Natalia Jarska – adiunkt w Zakładzie Historii Społecznej XIX i XX w. Instytutu Historii PAN. Specjalizuje się w historii kobiet i płci w XX w. Wybrane publikacje: Kobiety z marmuru. Robotnice w Polsce w latach 1945–1960, Warszawa 2015; Rural Women, Gender Ideologies, and Industrialization in State Socialism. The Case of a Polish Factory in the 1950s, „Aspasia. The International Yearbook of Central, Eastern, and Southeastern European Women’s and Gender History” 2015; Gender and labour in post-war communist Poland. Female unemployment 1945–70, „Acta Poloniae Historica” 10, 2014.

Bibliografia

Fidelis M., Przodownice i buntowniczki. Strajki kobiet w Żyrardowie 1945–1951, w: Płeć buntu. Kobiety w oporze społecznym i opozycji w Polsce na tle porównawczym, red. N. Jarska, J. Olaszek, Warszawa 2014

Fidelis M., Women, Communism, and Industrialization in Postwar Poland, Cambridge 2010

Fodor E., Smiling Women and Fighting Men. The Gender of the Communist Subject in State Socialist Hungary, „Gender and Society” 16, 2002, nr 2

Jarska N., Frauen in den kommunistischen Parteien PPR/PZPR – die Paradoxe der Frauenpolitik 1945–1960, „Jahrbuch für Historische Kommunismusforschung” 2015

Jarska N., Kobiety z marmuru. Robotnice w Polsce w latach 1945–1960, Warszawa 2015

Jarska N., Obchody Dnia Kobiet w Polsce Ludowej, „Dzieje Najnowsze” 2010, nr 4

Kenney P., Pojęcie Matki Polki w języku opozycji i władzy, w: Komunizm. Ideologia, system, ludzie, red. T. Szarota, Warszawa 2001

Kenney P., The Gender of Resistance In Communist Poland, „American Historical Review” 1999, nr 4

Miernik G., Opór kobiet przeciw kolektywizacji – najważniejsze konteksty, w: Płeć buntu. Kobiety w oporze społecznym i opozycji w Polsce na tle porównawczym, red. N. Jarska, J. Olaszek, Warszawa 2014

Petö A., As he saw her. Gender politics in secret party reports in Hungary during the 1950s, w: A. Petö, M. Pittaway, Women in History – Women’s History. Central and Eastern European Perspectives, Budapeszt 1994

Scott J.W., Gender. A Useful Category of Historical Analysis, „The American Historical Review” 91, 1986

Stańczak-Wiślicz K., Od neomatriarchatu do szpitala-pomnika Matki Polki. Ideologie macierzyństwa w dyskursach władzy i opozycji w Polsce (1945–1989), w: Niebezpieczne związki. Macierzyństwo, ojcostwo i polityka, red. R. Hryciuk, E. Korolczuk, Warszawa 2015

Verdery K., What Was Socialism and What Comes Next?, Princeton, New Jersey 1998

Wood E., The baba and the comrade. Gender and Politics in Revolutionary Russia, Bloomington 1997

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2018-02-01

Jak cytować

1.
JARSKA, Natalia. Krótki kurs historii „kobiet”. Kobiety w języku partii komunistycznej w Polsce 1945–1989. Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały [online]. 1 luty 2018, nr 15, s. 241–259. [udostępniono 18.6.2025]. DOI 10.12775/Polska.2017.12.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Nr 15 (2017)

Dział

Varia

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 631
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

płeć, kobiety, komunizm, partia komunistyczna, Polska 1944–1989, gender, women, communism, communist party, Poland 1944–1989
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa