Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

Choroby i ich leczenie w stalinowskich więzieniach i obozach w Polsce w latach 1944–1956
  • Strona domowa
  • /
  • Choroby i ich leczenie w stalinowskich więzieniach i obozach w Polsce w latach 1944–1956
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Nr 15 (2017) /
  4. Historia zdrowia i choroby w Europie Środkowo-Wschodniej po 1945 roku

Choroby i ich leczenie w stalinowskich więzieniach i obozach w Polsce w latach 1944–1956

Autor

  • Tadeusz Wolsza Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa

DOI:

https://doi.org/10.12775/Polska.2017.08

Słowa kluczowe

ból zęba, choroby weneryczne, epidemia, gruźlica, hemoroidy, izba chorych, lekarz, medycyna, medycyna ludowa, nadkwasota, obóz pracy, opieka lekarska, ośrodek pracy więźniów, pielęgniarka, pluskwy, świerzb, szkorbut, szpital, tyfus, więzienie, wszawica

Abstrakt

Artykuł traktuje o opiece medycznej, w tym o rozwoju medycyny ludowej w warunkach więziennych w latach 1944–1956. Jej rozwój był spowodowany kilkoma problemami: niskim stanem higieny więźniów i powszechnie panującym brudem w zakładach karnych, brakiem szpitali i ambulatoriów oraz lekarstw i personelu medycznego, w końcu polityką komunistów wobec więźniów, w tym tzw. antypaństwowych (czyli więźniów politycznych, którzy stanowili około 30–35% wszystkich skazanych). Komunistom nie zależało na ich leczeniu. Choroby i dolegliwości, nieleczone, były jedną z kolejnych represji wobec uwięzionych w zakładach karnych, obozach pracy przymusowej i ośrodkach pracy więźniów.

 

Diseases and their treatment in Stalinist prisons and camps in Poland in the years 1944–1956

In post-war Stalinist prisons and labour camps in Poland (to 1956) several diseases and ailments were treated with the help of the so-called folk or traditional medicine. Inmates, with all means at their disposal, tried to treat themselves as efficiently as possible, for example curing scabies with their own urine, a toothache and scurvy with garlic, or hyperacidity with chalk and lime scratched off walls. They could also soothe the itching in infestation with lice and ailments in furunculosis. But they could do nothing in the case of epidemic of typhus, tuberculosis, and venereal diseases. Only in 1945 ca. five thousand inmates went down with typhus. In the labour camp of Świętochłowice– Zgodna at least 1855 inmates died of diseases. Surgeons, feldshers, and other medical personnel were helpless in the face of diseases and epidemics in prisons and camps. Medical treatment, when it was possible, was hampered by dirt, insects, chronic shortages of food and medicines. This was further enhanced by a small number of hospital beds, but first of all by insufficient number of medical staff. Only a handful of surgeons decided to treat inmates.

Biogram autora

Tadeusz Wolsza - Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa

Tadeusz Wolsza – prof. zw. dr hab., pracuje w Instytucie Historii PAN w Warszawie i Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Jest również redaktorem naczelnym „Dziejów Najnowszych” oraz członkiem Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej z wyboru Senatu RP. W badaniach naukowych podejmuje tematykę z zakresu historii politycznej Polski XX w. oraz historii sportu.

Bibliografia

Białek S., Carcer inferior. Zakłady karne Strzelec Opolskich w systemie represji stalinowskich (1945–1954), Wrocław 2016

„Bo mnie tylko wolność interesuje…”. Wywiad-rzeka z Marianem Gołębiewskim (Nowy Jork, listopad 1988 – czerwiec 1989), wywiad przeprowadził D. Balcerzyk, wstęp i oprac. J. Dudek, Lublin 2011

Cichoracki P., Droga ku anatemie. Wacław Kostek-Biernacki (1884–1957), Warszawa 2009

Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL 1944–1990. Rozwój i działalność w świetle dokumentów MSW, Warszawa 1997

Gałęzowski M., „Wzór piłsudczyka”. Wacław Lipiński 1896–1949. Żołnierz, historyk, działacz społeczny, Warszawa 2002

Hirsch H., Zemsta ofiar. Niemcy w obozach w Polsce 1944–1950, Warszawa 1999

Hytrek-Hryciuk J., „Rosjanie nadchodzą!”. Ludność niemiecka a żołnierze Armii Radzieckiej (Czerwonej) na Dolnym Śląsku w latach 1945–1948, Wrocław 2010

„Masz rywalkę Polskę”. Korespondencja więzienna Władysława Gałki (1949–1956), red. M. Kamykowska, J. Żaryn, L. Rysak, Warszawa 2012

Janowski W., Stan więziennictwa i warunków odbywania kary w początkach 1956 r., w świetle sprawozdania komisji rządowej, „Teki Archiwalne” 3, 1998

Klukowski Z., Zamojszczyzna, t. 2: 1944–1959, Warszawa 2007

Kowalski W., Adam Dedio (1918–1947). Dobry syn, Gdańsk 2017

Nowak E., Cień Łambinowic. Próba rekonstrukcji dziejów obozu pracy w Łambinowicach 1945–1946, Opole 1991

Nowak E., Rozrachunki z przeszłością. Śledztwa i procesy oraz inne następstwa funkcjonowania powojennych obozów na Górnym Śląsku, Opole 2012

Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956, t. 2, red. R. Terlecki, Jaworzno 2007

Obóz pracy w Świętochłowicach w 1945 roku. Dokumenty, zeznania, relacje, listy, wybór, wstęp i oprac. A. Dziurok, Warszawa 2002

Pietrzyk M., Więzienie w Inowrocławiu w latach 1945–1956, Bydgoszcz–Gdańsk 2014

Polska pod reżimem komunistycznym. Sprawozdanie z sytuacji w kraju (1944–1949), wstęp i oprac. nauk. J. Mysiakowska-Muszyńska, W. Muszyński, Warszawa 2015

Sławińska A., Więźniarki polityczne z Bojanowa. Łagier dla dziewcząt w latach 1952–1956, Bojanowo–Sochaczew–Warszawa 2017

Sprawozdanie lekarsko-sanitarne z obozów dla Niemców w województwie pomorskim, oprac. P. Madajczyk, „Zapiski Historyczne” 1999, nr 3–4

Suchorowska D., Wielka edukacja. Wspomnienia więźniów politycznych PRL (1945–1956), Warszawa 1990

Szwagrzyk K., Więzienia i obozy na Dolnym Śląsku (1945–1956). Przewodnik, Wrocław 2013

Wilk A., Funkcjonowanie Centralnego Obozu Pracy w Krzesimowie w latach 1944–1945, „Aparat represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2014, nr 1 (12)

Wolsza T., Obozy i inne miejsca odosobnienia w systemie więziennictwa polskiego w latach 1944–1958, w: Represje sowieckie wobec narodów Europy 1944–1956, red. D. Rogut, A. Adamczyk, Zelów 2005

Wolsza T., Więzienia stalinowskie w Polsce. System, codzienność, represje, Warszawa 2013

Wyrwich M., Łagier Jaworzno. Z dziejów czerwonego terroru, Warszawa 1995

Wyrwich M., Obozy pogardy. Komunistyczne obozy represji w Polsce 1944–1956, Warszawa 2015

W złowieszczych murach Wronek i Rawicza lat 1945–1956. Wspomnienia więźniów politycznych, red. W. Jóźwiak, W. de Mezer, Poznań 1995

Zwolski M., Więzienie w Białymstoku w latach 1944–1956, Białystok 2011

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2018-02-01

Jak cytować

1.
WOLSZA, Tadeusz. Choroby i ich leczenie w stalinowskich więzieniach i obozach w Polsce w latach 1944–1956. Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały [online]. 1 luty 2018, nr 15, s. 149–170. [udostępniono 14.6.2025]. DOI 10.12775/Polska.2017.08.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Nr 15 (2017)

Dział

Historia zdrowia i choroby w Europie Środkowo-Wschodniej po 1945 roku

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 403
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

ból zęba, choroby weneryczne, epidemia, gruźlica, hemoroidy, izba chorych, lekarz, medycyna, medycyna ludowa, nadkwasota, obóz pracy, opieka lekarska, ośrodek pracy więźniów, pielęgniarka, pluskwy, świerzb, szkorbut, szpital, tyfus, więzienie, wszawica
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa