Zbylut Grzywacz. Sceny z KORridy
DOI:
https://doi.org/10.12775/Polska.2022.06Słowa kluczowe
Zbylut Grzywacz, Wołowy, malarstwo okresu PRL-u, tauromachia, Czerwiec ’76, braki żywnościowe, mięso, pojałtański porządek podziału Europy, mit „porwania Europy”Abstrakt
Artykuł omawia ikonograficzny i ideowy przekaz malowanych w drugiej połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku obrazów z cyklu Wołowy Zbyluta Grzywacza. Serię pokazano w kontekście peerelowskich problemów aprowizacyjnych, wydarzeń Czerwca ’76 oraz pojałtańskiego porządku podziału Europy. Zagadnienie zawartych w dziele Grzywacza rudymentów rzeczywistych wydarzeń historycznych łączy się z dociekaniami dotyczącymi roli dialogu malarza z tradycją sztuki oraz tradycją tauromachii.
Bibliografia
Bal M., Quoting Caravaggio. Contemporary Art, Preposterous History, Chicago 1999
Barbarzak D., Rzymskie igrzyska i hiszpańska corrida. Rys porównawczy obu tradycji na wybranych przykładach, „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae” 26, 2016, nr 2, s. 19–43
Biały A., Micke-Broniarek E., Dirke chrześcijańska, w: Akademizm w XIX wieku. Sztuka europejska ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie i innych kolekcji polskich. Katalog wystawy, red. I. Danielewicz, Warszawa 1998, s. 135–138
Czekalski S., Intertekstualność i malarstwo. Problemy badań nad związkami międzyobrazowymi, Poznań 2006
Czerwiec 1976. Spory i refleksje po 25 latach, red. P. Sasanka, R. Spałek, Warszawa 2003
Damisch H., Teoria /obłoku/. W stronę historii malarstwa, Gdańsk 2011
Eisler J., „Polskie miesiące” czyli Kryzys(y) w PRL, Warszawa 2008
Fik M., Kultura polska po Jałcie. Kronika lat 1944–1981, London 1989
Głowiński M., Peereliada. Komentarze do słów 1976–1981, Warszawa 1993
Imbierowicz A., Matka Polka w defensywie? Przemiany mitu i jego wpływ na sytuację kobiet w polskim społeczeństwie, „Ogrody Nauk i Sztuk” 2012, nr 2, s. 430–442
„Intelektualiści polscy milczą zupełnie”. Grudzień 1970 – styczeń 1971 w Szczecinie, red. S. Ligarski, Szczecin 2016
Jarosz D., Mięso, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 17, 2019, s. 313–330
Jarosz D., Reakcje społeczne na niedobory mięsa w Polsce w latach 1945–1989 (zarys problematyki), „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 7, 2006, s. 223–266
Kizwalter T., „Zachód porwany…”, „Kwartalnik Historyczny” 120, 2013, 4, s. 825–831
Kochanowski J., „…jesteśmy już przyzwyczajeni”. Prolegomena do społeczno-modernizacyjnych kulis „problemu mięsnego” w PRL, „Przegląd Historyczny” 96, 2005, nr 4, s. 587–605
Konstantynów D., „Dirce chrześcijańska” Henryka Siemiradzkiego w Petersburgu i Moskwie (1898), „Biuletyn Historii Sztuki” 2016, nr 4, s. 591–621
Koziołek R., Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy, Katowice 2010
Koziołek R., Kod QV, w: R. Koziołek, Dobrze się myśli literaturą, Wołowiec 2016, s. 49–74
Krzyżanowski J., Najsławniejsza powieść polska, w: J. Krzyżanowski, Pokłosie Sienkiewiczowskie. Szkice literackie, Warszawa 1973, s. 327–343
Kundera M. i in., Zachód porwany. Eseje i polemiki, Wrocław 1984
Kundera M., Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej, „Zeszyty Literackie” 1984, nr 5, s. 14–31
Leiris M., Lustro tauromachii, Gdańsk 1999
Lewandowski S., Henryk Siemiradzki, Warszawa–Kraków 1904
Mazurek M., Antropologia niedoboru w NRD i PRL 1971–1989, Wrocław 2010
Miziołek J., „Dirke chrześcijańska” i inne tematy all’antica w twórczości Henryka Siemiradzkiego. Uwagi i rozważania, „Sztuka Europy Wschodniej” 2016, nr 4, s. 21–54
Nycz R., Dekonstrukcjonizm w teorii literatury, „Pamiętnik Literacki” 1986, nr 77/4, s. 101–130
Nycz R., Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1993
Ostrowska E., Obraz Matki Polki w kinie polskim – mit czy stereotyp?, „Kwartalnik Filmowy” 1997, nr 17, s. 131–140
Polak W., Humor i satyra niezależna w Polsce w latach 1981–1989, „Czasy Nowożytne” 13, 2002, s. 151–175
Sasanka P., Czerwiec 1976. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 2006
Sienkiewicz H., Walka byków, w: idem, Pisma ulotne 1869–1873, Warszawa 1906 (Pisma Henryka Sienkiewicza, t. 81)
Szarota T., Śmiech zakazany – kawał (dowcip) polityczny jako informacja o postrzeganiu peerelowskiej rzeczywistości, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 5, 2001, s. 209–236
Tischner J., Etyka solidarności i Homo sovieticus, Kraków 1992
Walczewska S., Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce, Kraków 1999
Zieliński T., Idea Polski w dziełach Sienkiewicza, Zamość 1920
Teksty Z. Grzywacza
Grzywacz Z., Memłary i inne teksty przy życiu i sztuce, wybrał, ułożył i oprac. T. Nyczek, Kraków 2009
Grzywacz Z., O rysowaniu. Widzieć, wiedzieć, wyrażać. Eseje i wykłady o sztuce oraz teksty o dydaktyce artystycznej, red. i oprac. J. Boniecka, Kraków 2018
Wybrane opracowania twórczości Z. Grzywacza i Grupy „Wprost”
Bałus W., „Pomoc” Zbyluta Grzywacza. O metaforze i metonimii w „czasie marnym”, w: Artysta wobec siebie i społeczeństwa. Twórczość Zbyluta Grzywacza i jej konteksty. Materiały z konferencji naukowej w Muzeum Narodowym w Krakowie, 7–8 maja 2009, red. J. Boniecka, Kraków 2010, s. 205–216
Boniecka J., Zbyluta Grzywacza rozmowa z mistrzami na przykładzie obrazu „Kolejka (Siedem etapów życia kobiety)”, w: Zbylut Grzywacz. 1939–2004. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie marzec–czerwiec 2009, red. nauk. J. Boniecka, J. Waltoś, Kraków 2008, s. 307–326
Boniecka J., Zbyluta Grzywacza wizja „Polonii A.D. 1982”, w: Polonia. Symbol tradycji – znak nowoczesności w stulecie odrodzenia Polski: duch – nadzieja – naród – zwycięstwo, Wałbrzych 2018, s. 77–91
Kostołowski A., Pomięty i wyprostowany, w: Zbylut Grzywacz. 1939–2004. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie marzec–czerwiec 2009, red. nauk. J. Boniecka, J. Waltoś, Kraków 2008, s. 295–305
Kudelska D., O czym nie mówi „Matka Polka”. Zbylut Grzywacz kontra mit, „Roczniki Humanistyczne” 2014, nr 4, s. 147–167
Maksymczak M., Bunt przeciw władzy i formalizmowi. Próba interpretacji twórczości grupy Wprost, Warszawa 2017
Maksymczak M., „Kolejka” i „Matka Polka”. O dwóch realizacjach Zbyluta Grzywacza, „Quart” 2010, nr 2, s. 66–76
Nyczek T., Rozdwojony, w: Zbylut Grzywacz. 1939–2004. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie marzec–czerwiec 2009, red. nauk. J. Boniecka, J. Waltoś, Kraków 2008, s. 283–293
Osęka A., Mięso, muchy, metafizyka, w: Zbylut Grzywacz. 1939–2004. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie marzec–czerwiec 2009, red. nauk. J. Boniecka, J. Waltoś, Kraków 2008, s. 327–329
Stronciwilk A., „«Wprost» o jedzeniu – polityczny wymiar kuchni w malarstwie Zbyluta Grzywacza”, w: A. Stronciwilk, „Wspólnota, ciało, polityka. Estetyczne i kulturowe konteksty jedzenia w polskiej sztuce współczesnej”, rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr hab. M. Popczyk, prof. UŚ, Katowice 2018
Wprost 1966–1986. Maciej Bieniasz, Zbylut Grzywacz, Barbara Skąpska, Leszek Sobocki, Jacek Waltoś, red. A. Król, J. Waltoś, Kraków 2016
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 364
Liczba cytowań: 0
