Czy byli ich „wielką szansą”? Obraz Związku Młodzieży Polskiej w Dziennikach Agnieszki Osieckiej z lat 1949–1955
DOI:
https://doi.org/10.12775/Polska.2022.03Słowa kluczowe
Związek Młodzieży Polskiej, dziennik, Agnieszka Osiecka, Polska Rzeczpospolita Ludowa, polityczny ruch młodzieżowyAbstrakt
Artykuł jest próbą przedstawienia działalności Związku Młodzieży Polskiej w Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Curie-Skłodowskiej w Warszawie oraz na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Przedmiotem analizy są zapiski osobiste Agnieszki Osieckiej z przełomu lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX w. Z tekstu wyłania się obraz organizacji, która charakteryzowała się stagnacją członków i członkiń, brakiem pomysłów na zainteresowanie działalnością młodzieży licealnej i studenckiej. Jakiekolwiek próby usprawnienia działań ZMP przez autorkę Dzienników kończyły się fiaskiem. Duży wpływ na tę sytuację miała postawa władz Związku, a także okręgowych komitetów KC PZPR.
Bibliografia
Edycje źródłowe
Grzeszni – niezlustrowani. Wspomnienia absolwentów Wydziału Dziennikarskiego Uniwersytetu Warszawskiego (rocznik 1952–1956), t. 1, [oprac. J. Budkiewicz, K. Drzazga-Łowińska, Z. Kazimierczuk], Warszawa 2000
Kożuchowski A., Praca ideowo-wychowawcza ZMP w środowisku akademickim w latach 1948–1957. Materiały szkoleniowe dla aktywu SZSP, Warszawa 1979
Osiecka A., Dzienniki, t. 1: 1945–1950, red. K. Felberg, Warszawa 2013
Osiecka A., Dzienniki i zapiski, t. 2: 1951, red. K. Felberg-Sendecka, Warszawa 2014; t. 3: 1952, Warszawa 2015; t. 4: 1953, Warszawa 2017; t. 5: 1954–1955, Warszawa 2018
Osiecka A., Galeria potworów, Warszawa 2004
Panienki z Saskiej Kępy. Z dziejów Pragi Południe. XII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie (1930–1964), cz. 2, red. M. Malewicz, Warszawa 2008
Opracowania
Agnieszka Osiecka o kobietach, mężczyznach i świecie, red. P. Derlatka, A. Lambryczak, M. Traczyk, Poznań 2003
Biały B., Osiecka. Tego o mnie nie wiecie, Warszawa 2020
Brodala M., Lisiecka A., Ruzikowski T., Przebudować człowieka. Komunistyczne wysiłki zmiany mentalności. Studia, red. M. Kula, Warszawa 2001
Derlatka P., Zdradziecka Agnieszka Osiecka, Warszawa 2015
Gałaszewski D., Postawy młodzieży wobec przymusowego werbunku i pracy w brygadach Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” w latach 1948–1955, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2007, nr 1, s. 245–272
Gałaszewski D., Powszechna Organizacja „Służba Polsce” jako narzędzie totalitarnego podporządkowania młodzieży władzy komunistycznej w Polsce w latach 1948–1955, w: Nie tylko partia? Organizacje społeczne w Polsce Ludowej 1944–1989. Geneza, funkcjonowanie, znaczenie, red. T. Ruzikowski, Warszawa 2017, s. 285–308
Gałaszewski D., Zasady i formy selekcji kandydatów na wyższe uczelnie w Polsce w latach 1947–1956, w: Studia i materiały z dziejów opozycji i oporu społecznego, t. 3, red. Ł. Kamiński, Wrocław 2000, s. 3–19
Hillebrandt B., Związek Młodzieży Polskiej, Warszawa 1980
„Jesteście naszą wielką szansą”. Młodzież na rozstajach komunizmu 1944–1989, red. P. Ceranka, S. Stępień, Warszawa 2009
Kochanowicz J., ZMP w terenie. Stalinowska próba modernizacji opornej rzeczywistości, Warszawa 2000
Kochanowski J., Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956–1957, Kraków 2017
Koleżanka. Wspomnienia o Agnieszce Osieckiej, red. K. Felberg-Sendecka, Warszawa 2015
Komunizm. Idee i praktyki w Polsce 1944–1989, red. K. Chmielewska, A. Mrozik, G. Wołowiec, Warszawa 2018
Kosiński K., O nową mentalność. Życie codzienne w szkołach 1945–1956, Warszawa 2000
Król J., To idzie młodość… Związek Młodzieży Polskiej w szkole średniej ogólnokształcącej w latach 1948–1957, Kraków 2011
Król J., ZMP-owski model wychowania. Aspekty socjologiczno-pedagogiczne (na przykładzie województwa szczecińskiego), w: Organizacje młodzieżowe w XX wieku. Struktury, ideologia, działalność, red. P. Tomaszewski, M. Wołos, Toruń 2008, s. 245–257
Krzywicki A., Poststalinowski karnawał radości. V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów o Pokój i Przyjaźń, Warszawa 1955 r. Przygotowania, przebieg, znaczenie, Warszawa 2009
Mazur M., Zetempowiec jako oficjalny wzorzec „nowego człowieka” okresu stalinowskiego, w: Organizacje młodzieżowe w XX wieku. Struktury, ideologia, działalność, red. P. Tomaszewski, M. Wołos, Toruń 2008, s. 224–244
Michalak B., Na zakręcie. Agnieszka Osiecka we wspomnieniach, Warszawa 2001
My z Zetempe… Upadek i likwidacja Związku Młodzieży Polskiej (1955–1957), oprac. M. Wierzbicki, Warszawa 2004
Po prostu Agnieszka. W 75. rocznicę urodzin Agnieszki Osieckiej. Studia i materiały, red. I. Borkowski, Wrocław 2011 (Acta Universitatis Wratislaviensis, 3343)
Rafalska D., „Pokolenie ZMP”. Urodzeni w latach trzydziestych – ich wizja socjalizmu na łamach tygodnika „Po Prostu”, w: „Jesteście naszą wielką szansą”. Młodzież na rozstajach komunizmu 1944–1989, red. P. Ceranka, S. Stępień, Warszawa 2009, s. 79–96
Rodak P., Prawda w dziennikach osobistych, „Teksty Drugie” 2009, nr 4, s. 23–38
Ryciak U., Potargana w miłości. O Agnieszce Osieckiej, Kraków 2015
Skrzeszewski S., Podstawowe zadania oświatowe, Warszawa 1948
Studenci Warszawy. Studium długofalowych przemian postaw i wartości. Praca zbiorowa, red. S. Nowak, Warszawa 1991
Świda-Ziemba H., Młodzież PRL. Portrety pokoleń w kontekście historii, Kraków 2010
Świda-Ziemba H., Urwany lot. Pokolenie inteligenckiej młodzieży powojennej w świetle listów i pamiętników z lat 1945–1948, Kraków 2003
To idzie młodość. Młodzież w ideologii i praktyce komunizmu, red. D. Magier, Lublin–Radzyń Podlaski 2016
Turowska Z., Agnieszki. Pejzaże z Agnieszką Osiecką, Warszawa 2008
Turski M., Bohaterowie są zmęczeni, „Polityka” 1, 1957, nr 9, s. 4
Wagner B., Strategia wychowawcza w PRL, Warszawa 2009
Wierzbicki M., Postawy członków ZMP wobec rzeczywistości epoki stalinowskiej, w: „Jesteście naszą wielką szansą”. Młodzież na rozstajach komunizmu 1944–1989, red. P. Ceranka, S. Stępień, Warszawa 2009, s. 48–77
Wierzbicki M., Związek Młodzieży Polskiej i jego członkowie. Studium z dziejów funkcjonowania stalinowskiej organizacji młodzieżowej, Warszawa 2006
Zjednoczenie polskiego ruchu młodzieżowego i powstanie ZMP, red. Z.J. Hirsz, Białystok 1990
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 544
Liczba cytowań: 0
