Listy samotnych matek. Społeczno-polityczne konteksty powstania funduszu alimentacyjnego w 1974 roku
DOI:
https://doi.org/10.12775/Polska.2021.05Słowa kluczowe
PRL, samotne matki, egzekucja alimentów, listy, skargi, fundusz alimentacyjnyAbstrakt
Tekst opisuje problemy, jakie w świetle listów pisanych do urzędów centralnych dotykały matki samotnie wychowujące dzieci. Dramatyczna sytuacja ekonomiczna zmuszała je do poszukiwania pomocy u najwyższych władz. W wyniku społecznych nacisków w 1974 r. ekipa Edwarda Gierka powołała fundusz alimentacyjny.
Bibliografia
Alimenty, alimenty... Co nowego? „Kobieta i Życie” 6 I 1974, nr 1
Andrzejewski M., Fundusz alimentacyjny. Komentarz do ustawy z dnia 18 lipca 1974 r., Lublin 1995
Bafia J., Miodulski K., Siewierski M., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 1971
Balcerzak-Paradowska B., Konerska B., Sytuacja społeczna i materialna matek niezamężnych, Warszawa 1983
Bank alimentów? A czemu nie dłużnicy państwa, „Przyjaciółka” 13 XII 1971, nr 51
Bogacka H., Sobieszak A., Rozwody w Polsce w latach 1950–1974 w świetle badań statystycznych, w: Wybrane zagadnienia patologii rodziny, red. M. Jarosz, Warszawa 1976
Czekaliśmy na tę ustawę, „Przyjaciółka” 4 VIII 1974, nr 31
Dach Z., Praca zawodowa kobiet w Polsce w latach 1950–1972 i jej aspekty ekonomiczno-społeczne, Warszawa 1976
Doniec R., Rodzina polska w kulturze realnego socjalizmu. Między ideologią a codziennością, Kraków 2019
Fidelis M., Czy „nowy matriarchat”? Kobiety bez mężczyzn w Polsce po II wojnie światowej, w: Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX. Zbiór studiów, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 2006
Fidelis M., Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce, Warszawa 2015
Fidelis M., Równouprawnienie czy konserwatywna nowoczesność? Kobiety pracujące, w: K. Stańczak-Wiślicz, P. Perkowski, M. Fidelis, B. Klich-Kluczewska, Kobiety w Polsce 1945–1989. Nowoczesność, równouprawnienie, komunizm, Kraków 2020
Fundusz alimentacyjny, „Prawo i Życie” 1974, nr 30
Gersdorf M., Sabat I., Szczepłek W., Zabłocka J., Efektywność egzekucji roszczeń alimentacyjnych oraz sądowe dochodzenie ojcostwa. Wybrane problemy, Warszawa 1976
Graniewska D., Krupa K., Balcerzak-Paradowska B., Samotne matki, samotni ojcowie. O rodzinach niepełnych w Polsce, Warszawa 1986
Hoffman D.L., Mothers in the motherland, Stalinism pronatalism in its pan-European context, „Journal of Social History” 34, 2000, nr 1, s. 34–54
Jarosz D., Listy do Polskiego Radia i Telewizji (1950–1989), w: A.M. Adamus, D. Jarosz, G. Miernik, E. Szpak, Listy do władz centralnych w Polsce 1945–1989 (przewodnik), Warszawa 2019 (https:// rcin.org.pl/ihpan/dlibra/publication/91801/edition/74556, dostęp: 7 I 2022)
Jarosz D., Polacy a stalinizm 1948–1956, Warszawa 2000
Jarosz M., Dezorganizacja w rodzinie i społeczeństwie, Warszawa 1987
Jarosz M., Samotne matki we współczesnym społeczeństwie polskim, w: Polityka społeczna. Uwarunkowania demograficzne, zadania, potrzeby, red. M. Latuch, M. Namysłowska, Warszawa 1980
Jarska N., Kobiety z marmuru. Robotnice w Polsce w latach 1945–1960, Warszawa 2015
Kałwa D., Wyboiste drogi równouprawnienia. Sytuacja kobiet w II Rzeczypospolitej, w: A. Czocher, D. Kałwa, B. Klich-Kluczewska, B. Łabno, Wojna to męska rzecz? Losy kobiet w okupowanym Krakowie w dwunastu odsłonach, Kraków 2011
Klich-Kluczewska B., Perkowski P., Obiekty biopolityki? Zdrowie, reprodukcja i przemoc, w: K. Stańczak-Wiślicz, P. Perkowski, M. Fidelis, B. Klich-Kluczewska, Kobiety w Polsce 1945–1989. Nowoczesność, równouprawnienie, komunizm, Kraków 2020
Klich-Kluczewska B., Rodzina, tabu i komunizm w Polsce 1956–1989, Kraków 2015
Kobiety w Polsce, Warszawa 1975
Kodeks prawa małżeńskiego, rodzinnego i opiekuńczego RSFRR. Tekst urzędowy według stanu na dzień 1 lipca 1950 r. wraz z Dodatkiem zawierającym materiały do poszczególnych artykułów kodeksu, Warszawa 1951
Korzeniecka K., Samodzielne macierzyństwo – wybór czy konieczność?, „Forum Pedagogiczne” 2014, nr 2, s. 105–116
Kruszewska J., Współdziałanie zakładów pracy w egzekwowaniu obowiązku alimentacyjnego, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1961, nr 7
Kurzynowski A., Macierzyństwo a praca kobiet zamężnych (poza rolnictwem), w: Socjalne i prawne środki ochrony macierzyństwa i rodziny, wybór materiałów D. Graniewska, Warszawa 1976
Latuch M., Demograficzne uwarunkowania potrzeb aktywnej polityki społecznej, w: Socjalne i prawne środki ochrony macierzyństwa i rodziny, wybór materiałów D. Graniewska, Warszawa 1976
Leksykon polityki społecznej, red. B. Rysz-Kowalczyk, Warszawa 2002
Łobodzińska B., Rodzina w Polsce, Warszawa 1974
Majdański W., Planowanie zaludnienia. Self-control, Łomianki 2004
Miernik G., Listy do centralnych władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1950–1989), w: A.M. Adamus, D. Jarosz, G. Miernik, E. Szpak, Listy do władz centralnych w Polsce 1945–1989 (przewodnik), Warszawa 2019 (https://rcin.org.pl/ihpan/dlibra/publication/91801/edition/74556, dostęp: 7 I 2022)
O alimentach. Korespondencja z Jugosławii i NRD, „Przyjaciółka” 5 V 1972, nr 20
O alimentach. Korespondencja z ZSRR i Bułgarii, „Przyjaciółka” 23 IV 1972, nr 17
O dalszy socjalistyczny rozwój Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1971–1975. Uchwała VI Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w: VI Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej 6–11 grudnia 1971. Podstawowe materiały i dokumenty, Warszawa 1972
Perkowski P., Wedded to Welfare? Working Mothers and the Welfare State in Communist Poland, „Slavic Review” 76, 2017, nr 2, s. 455–480
Pielkowa J., Rodzina samotnej matki jako środowisko wychowawcze, Katowice 1983 (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 616)
Pietrzak M., Sytuacja prawna kobiet w Drugiej Rzeczypospolitej, w: Równe prawa i nierówne szanse. Kobiety w Polsce międzywojennej, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 2000
Przywileje dla kobiet, „Kobieta i Życie” 10 II 1974, nr 6
Reforma zasiłków rodzinnych, „Przyjaciółka” 11 VIII 1974, nr 32
Rosset E., Rozwody, Warszawa 1986
Rządowy program realizacji postanowień I Krajowej Konferencji PZPR. Przemówienie prezesa Rady Ministrów, Piotra Jaroszewicza na sesji Sejmu PRL w dniu 19 stycznia 1974 r., w: Program realizacji postanowień I Krajowej Konferencji PZPR, Warszawa 1974
Siewierski M., Kodeks karny i prawo o wykroczeniach. Komentarz, Warszawa 1958; Warszawa 1965
Siwik Z., Rozmiary i dynamika spraw o niealimentacje w komisjach PKPS, „Problemy Rodziny” 1972, nr 5
Siwik Z., Statystyczna ocena przestępczości niealimentacyjnej w latach 1954–1974, w: Wybrane zagadnienia patologii rodziny, red. M. Jarosz, Warszawa 1976
Smyczyński T., Fundusz alimentacyjny, „Państwo i Prawo” 1975, nr 1
Smyczyński T., Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka a polityka socjalna państwa, Wrocław–Warszawa–Kraków 1978
Socjalne i prawne środki ochrony macierzyństwa i rodziny. Sympozjum – 9 IV 1973. Dyskusja, Warszawa 1973
Tryfan B., Socjalne i prawne środki ochrony macierzyństwa na wsi, w: Socjalne i prawne środki ochrony macierzyństwa i rodziny, wybór materiałów D. Graniewska, Warszawa 1976
Uprawnienia kobiet, „Kobieta i Życie” 25 VIII 1974, nr 34
Wanatowska W., Ochrona prawna roszczeń alimentacyjnych, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 18, 1977
Wasilkowska Z., Dyskusja w redakcji, „Przyjaciółka” 26 III 1972, nr 13
Wasilkowska Z., Prawna ochrona rodziny, w: Socjalne i prawne środki ochrony macierzyństwa i rodziny, wybór materiałów D. Graniewska, Warszawa 1976
Winiarz J., Ochrona praw matki, dziecka i rodziny, Warszawa 1954
Wódarska E., Fundusz alimentacyjny, „Przyjaciółka” 10 II 1974, nr 6
Z myślą o rodzinie, „Kobieta i Życie” 3 II 1974, nr 5
Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków 2012
Zasiłki rodzinne po nowemu, „Kobieta i Życie” 4 VIII 1974, nr 31
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 658
Liczba cytowań: 0
