Troska i humor we współczesnej literaturze tubylczoamerykańskiej. Lektury osobiste
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.4.2024.007Słowa kluczowe
literatura tubylczoamerykańska, troska, humor, antropologia literaturyAbstrakt
Literatura pisana przez pisarki i pisarzy wywodzących się z tubylczych społeczności Stanów Zjednoczonych i Kanady nie może dziś ograniczać się do zbiorów nostalgicznej poezji, antologii wzniosłych przemówień czy malowniczych wyborów mitów i legend. Literatura ta porusza niemal wszystkie tematy typowe dla współczesnej sztuki słowa, niewątpliwie należącej do „światowej republiki literatury”. Tezą artykułu jest to, że można wskazać dwa wyraźne – istotne także dla odbiorców zewnętrznych – tematy dla tego pisarstwa. Są to: głęboko przeżywana troska o środowisko oraz specyficzne poczucie humoru. Teza ta została zilustrowana przykładami prozy i poezji Natalie Diaz, Inés Hernández-Ávili, Thomasa Kinga, Tomsona Highwaya i Adama Fortunate’a Eagle’a. Ich prace wykraczają poza schematy obecne w większości realistycznej prozy i preferencje branży wydawniczej, prezentując inne, „organiczne” spojrzenie na świat.
Bibliografia
Astley, N. (ed.) (2020). Staying Human. Poems for Staying Alive. Bloodaxe Books Ltd.
Atalay, S. (2012). Community-based archaeology: research with, by, and for indigenous and local communities. University of California Press.
Deloria, V. Jr. (1992). Foreword. In A. Fortunate Eagle, Alcatraz, Alcatraz! The Indian Occupation of 1969–1971. Heydey Books.
Diaz, N. (2018). The First Water Is the Body. In H. E. Erdrich (ed.), New poets of native nations (pp. 99–105). Greywolf Press.
Erdrich, H. E. (ed.) (2018). New poets of native nations. Greywolf Press.
Fortunate Eagle, A. (2014). Scalping Columbus and Other Damn Indian Stories. Truths, Halftruths, and Outright Lies. University of Oklahoma Press.
Fortunate Eagle, A. (2023). Pipestone. Życie w szkole z internatem dla Indian (tłum. B. Hlebowicz). Tipi.
Fishkin, S. F. (2005). Crossroads of Cultures: The Transnational Turn in American Studies. American Quarterly, 57(1), 17–57.
Hernández-Ávila, I. (2023). En el jardín del espíritu—with my helper, Chámis. American Anthropologist, 125(3), 694–699.
Highway, T. (2022). Laughing with the Trickster. On Sex, Death, and Accordions. Anansi Press.
Jay, P. (2010). Global Matters. The Transnational Turn in Literary Studies. Cornell University Press.
Johnson, J. (2013). In conversation with Tomson Highway. Macleans. https://macleans.ca/culture/in-conversation-with-tomson-highway/
Kelly, C. R., Black, J. E. (eds.) (2018). Decolonizing Native American Rhetoric. Communicating Self-Determination. Peter Lang.
King, T. (2021). Indians on Vacation. A Novel. HarperCollins Publishers Ltd.
Kuligowski, W. (2020). Nowa poezja tubylczej Ameryki. Jaka rzeka płynie przez ciało NDN? Teksty Drugie, 5, 196–215.
LaPointe, S. t. (2022). Red Paint. The Ancestral Autobiography of a Coast Salish Punk. Counter Point.
McCaffrey, L. (2004). Fikcje teraźniejszości (tłum. A. Krawczyk-Łaskarzewska). W: A. Preis-Smith (red.), Kultura, tekst, ideologia. Dyskursy współczesnej amerykanistyki (s. 351–373). Universitas.
Mallon, F. E. (2011). Decolonizing Native Histories. Collaboration, Knowledge, and Language in the Americas (trans. G. McCormick). Duke University Press.
McKearney, P. (2020). Challenging Care: Professionally Not Knowing What Good Care Is. Anthropology and Humanism, 45(2), 223–232.
Propp, W. (2016). O komizmie i śmiechu (tłum. P. Knyż). Nomos.
Stevenson, L. (2014). Life beside Itself: Imagining Care in the Canadian Arctic. University of California Press.
Waziyatawin, A. W., Yellow Bird, M. (eds.) (2005). For Indigenous Eyes Only: A Decolonization Handbook. School for Advanced Research Press.
Waziyatawin, A. W., Yellow Bird, M. (eds.) (2012). For Indigenous Minds Only: A Decolonization Handbook. School for Advanced Research Press.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Waldemar Kuligowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie/Copyright Notice
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 214
Liczba cytowań: 0
