Wytwarzanie pamięci. Współczesne opowieści o „Gejerelu”
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.3.2021.004Ključne riječi
studia nad pamięcią, LGBTQ, postpamięć, powieść gejowska, PRLSažetak
Artykuł stanowi analizę utworów przedstawiających nieheteronormatywną rzeczywistość PRL w perspektywie badań nad pamięcią (memory studies). Przedmiot zainteresowania stanowią teksty, które tematyzują zarazem homoseksualność (przede wszystkim męską), jak i sam PRL z jego codziennymi absurdami i społeczno-politycznymi zawiłościami: Płynąc w ciemnościach Tomasza Jędrowskiego, Kryptonim Hiacynt i Zbrodnia, której nie było Andrzeja Selerowicza, Zatoka ostów Tadeusza Olszewskiego oraz Gejerel Krzysztofa Tomasika. Analiza pozwoliła ujawnić szereg strategii i taktyk odzyskiwania, przepisywania i zastępowania pamięci o tej części polskiej historii. Wszystkie omawiane tu utwory realizują te same taktyki, przedstawiają te same motywy, wyrastają z tej samej potrzeby uzupełnienia luk w pamięci zbiorowej. Co za tym idzie, tworzą (brakującą) narrację, wchodzą w dialog z historią. Można je zatem traktować, zgodnie z definicją sformułowaną przez Marianne Hirsch, jako działania postpamięciowe.
References
Amenta, A., Kaliściak, T., Warkocki B. (red.) (2021). Dezorientacje. Antologia polskiej literatury queer. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Assmann, J. (2015). Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych (przeł. A. Kaczyńska-Pham). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Bukbuk. (2020). BUKBUK Tomasz Jędrowski “Płynąc w ciemnościach” [plik wideo]. Pobrano z: https://www.youtube.com/watch?v=Ar0YgISsrg0
de Certeau, M. (2008). Wynaleźć codzienność. Sztuki działania (przeł. K. Thiel-Jańczuk). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego.
Hirsch, M. (2010). Żałoba i postpamięć (przeł. K. Bojarska). W: E. Domańska (red.), Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Jędrowski, T. ( 2020). Płynąc w ciemnościach (przeł. R. Sudół). Warszawa: Osnova.
Kałążny, J. (2007). Kategoria pamięci zbiorowej w badaniach literaturoznawczych. Kultura Współczesna, 3, 85-103.
Kaliściak, T. (2016). Płeć pantofla. Odmieńcze męskości w polskiej prozie XIX i XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich.
Mach, A. (2016). Świadkowie świadectw. Postpamięć zagłady w polskiej literaturze najnowszej. Warszawa-Toruń: Wydawnictwo UMK.
Olszewski, T. (2008). Zatoka ostów. Michałów-Grabina: Latarnik.
Ritz, G. (1994). Postmodernizm w polskiej literaturze – spojrzenie z daleka (przeł. A. Nasiłowska). Res Publica Nowa, 8(7/8), 76–80.
Ritz, G. (1997). Niewypowiadalne pożądanie a poetyka narracji (przeł. A. Kopacki). Teksty Drugie, 3, 43–60.
Ritz, G. (1999) Jarosław Iwaszkiewicz. Pogranicza nowoczesności (przeł. A. Kopacki, M. Łukasiewicz). Kraków: Universitas.
Saryusz-Wolska, M. (2010). Zapomnieć się w pamięci. Kultura Współczesna, 3, 76-86.
Selerowicz, A. (2015). Kryptonim Hiacynt. Kraków: Queermedia.pl.
Selerowicz, A. (2017). Zbrodnia, której nie było. Gdynia: Novae Res.
Suleiman, S. R. (1993). Powieść z tezą. Struktura dojrzewania. Pamiętnik Literacki, 84(2), 193-207.
Śmieja, W. (2008). Kanon i kanony, czyli jak rozumieć pojęcie „literatura homoseksualna”? Teksty Drugie, 1-2, 96-116.
Śmieja, W. (2010). Literatura, której nie ma. Szkice o polskiej „literaturze homoseksualnej”. Kraków: Universitas.
Teodorczyk, M. (2019). Niebo 1989. Warszawa: Krytyka Polityczna.
Tomasik, K. (2018). Gejerel. Mniejszości seksualne w PRL-u. Warszawa: Krytyka Polityczna.
Warkocki, B. (2007). Homoniewiadomo. Polska proza wobec odmienności. Warszawa: Sic!
Witkowski, M. (2005). Lubiewo. Kraków: Korporacja Ha!art.
Downloads
The publisher's shop:
Objavljeno
How to Cite
Broj časopisa
Rubrika
License
Copyright (c) 2021 Justyna Tuszyńska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 463
Number of citations: 0
