Konteksty i kierunki XXI-wiecznych anglojęzycznych badań nad literacką fantastyką young adult prowadzonych z perspektywy feministycznej

Résumé

Celem artykułu jest przybliżenie anglojęzycznych badań nad literacką fantastyką YA prowadzonych z perspektywy feministycznej. Autorka zakłada, że literatura YA ma swój udział w kształtowaniu społeczno-kulturowych konstruktów dziewczęcości i kobiecości, krytyka feministyczna zaś pozwala opisać i zrewidować mechanizmy oraz przekonania fundujące to literackie oddziaływanie. Przegląd obejmuje badania XXI-wieczne, a więc nawiązujące do takich zjawisk i koncepcji z zakresu feminizmu oraz literatury fantastycznej dla młodych dorosłych, które są stosunkowo nowe lub zyskały na znaczeniu w ostatnich dwóch dekadach. Jako że fantastyka stanowi element pejzażu współczesnej kultury popularnej, prezentacja badań rozpoczyna się od zrekapitulowania kilku refleksji na temat tej ostatniej. Następnie w ramach kontekstu dla kolejnej części zarysowano tendencje w anglojęzycznych badaniach feministycznych nad literaturą dla młodych ludzi. Wreszcie zaprezentowano kierunki rozważań nad literacką fantastyką YA prowadzonych z perspektywy feministycznej, obejmujące: postfeminizm, czwartą falę feminizmu oraz feminizm posthumanistyczny. Cechą charakterystyczną dla omówionych badań okazało się rozpatrywanie fantastyki YA jako diagnozy rzeczywistości oraz poszukiwanie z jednej strony misyjnego charakteru utworów, z drugiej zaś ich szkodliwych społecznie aspektów.