„Poetyka dysonansu”, jako jedna z kategorii definiujących wyobrażenia o zaświatach w polskiej kulturze ludowej

Abstract

Artykuł jest próbą zwrócenia uwagi na powtarzające się w narracjach ludowych motywy o dużym ładunku dynamizmu i ekspresji, które pojawiają się niejednokrotnie w kontekście epifanii postaci o demonicznych, czy też diabolicznych konotacjach. Do tych zjawisk należy zaliczyć zarówno zjawiska charakteryzujące się nagłością – nagłe dźwięki, zachowania nieobliczalne, jak również ekspresje rozbijające wymarzony stan idealnej harmonii – do tych należy zaliczyć gwałtowne zjawiska pogodowe – chociażby wichury, ale też społeczne, wdzierające się w przestrzeń człowieka niemym krzykiem, takie jak samobójstwo. Pozwoliłem sobie na zastosowanie wobec nich pojęcia „poetyki dysonansu”, która jako oddzielna kategoria mogłaby być używana do definiowania wyobrażeń na temat zaświatów, funkcjonujących wyobrażeń w kulturze ludowej.