Franciszkańska "mistyka natury" w poezji Tadeusza Micińskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.1.2017.003Schlagworte
mistyka franciszkańska, Tadeusz Miciński, święty Franciszek, mistyka natury, stygmaty, coincidentiae oppositorumAbstract
W dotychczasowych badaniach nad twórczością Tadeusza Micińskiego inspiracja duchowością świętego Franciszka była jedynie wzmiankowana, mimo że wycisnęła piętno na wielu utworach poety. Najbardziej charakterystyczną cechą mistyki franciszkańskiej jest odnajdywanie śladów Boga poprzez kontemplację natury. Podobny sposób spojrzenia na rzeczywistość niematerialną jest również obecny w poezji młodopolskiego artysty.
Poeta stroni od potocznego wyobrażenia o Asyżaninie, przywołuje przede wszystkim jego głębokie przeżycia duchowe, stygmatyzację. Nawiązaniom do świętego Poverello zawsze towarzyszą obrazy zaczerpnięte z natury. W utworach Micińskiego przyroda może prowadzić do poznania Stwórcy, lecz może także budzić zwątpienie i grozę istnienia. Obserwacja zjawisk przyrody zawsze wiąże się jednak z przeczuciem ukrytej za nimi transcendencji.
Chociaż wątki franciszkańskie są u Micińskiego z pozoru mniej widoczne niż w liryce Leopolda i Ludwika Marii Staffów czy Jana Kasprowicza, nie można ich uznać za sporadyczne. Autor Nietoty w swojej recepcji postaci Biedaczyny z Asyżu szczególnie zaakcentował jego mistycyzm, czyli to, co w tej duchowości najgłębsze, a zarazem najtrudniejsze. Dlatego ujęcie Micińskiego należy uznać za wyjątkowe. Nauka Franciszka trwale wpisała się w jego światopogląd, współegzystując z innymi, często przeciwstawnymi wpływami.
Literaturhinweise
MICIŃSKI, T. (2004). Nietota: Księga tajemna Tatr. Warszawa: tCHu, doM wYdawniczy.
MICIŃSKI, T. (1985). Poematy prozą (oprac. W. Gutowski). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
MICIŃSKI, T. (1980). Utwory dramatyczne, t. II (oprac. T. Wróblewska). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
MICIŃSKI, T. (2011). Walka o Chrystusa (oprac. M. Bajko). Białystok: Trans Humana.
MICIŃSKI, T. (1999). Wybór poezji (oprac. W. Gutowski). Kraków: Universitas.
MICIŃSKI, T. (2008). Xiądz Faust (oprac. W. Gutowski). Kraków: Universitas.
BARANOWSKA, M. (1973). Miciński: między poezją a snem. Teksty, 2, 94-103.
BONAWENTURA, św. (1980). Droga duszy do Boga (przeł. S.C. Napiórkowski). W: W. Słomka (red.), Mistyka w życiu człowieka (s.127-157). Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
CZABANOWSKA-WRÓBEL, A., PRÓCHNIAK, P., STALA, M. (red.) (2004). Poezja Tadeusza Micińskiego: Interpretacje. Kraków: Księgarnia Akademicka.
GUTOWSKI, W. (1979). Chaos czy ład? W: M. Podraza-Kwiatkowska (red.), Studia o Tadeuszu Micińskim. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
GUTOWSKI, W. (1981). Onirologia Tadeusza Micińskiego. („Sen” i „szaleństwo” w poezji). Acta Universitatis Nicolai Copernici, Filologia Polska XIX, Nauki Humanistyczno-Społeczne, 119, 55-73.
GUTOWSKI, W. (1999). Wstęp. W: T. Miciński, Wybór poezji (oprac. W. Gutowski) (s. 5-65). Kraków: Universitas.
GUTOWSKI, W. (2001). Z próżni nieba ku religii życia. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
GUTOWSKI, W. (2008). Posłowie. Synteza – niedokonanie – „skok w przyszłość”... O „Xiędzu Fauście” Tadeusza Micińskiego. W: T. Miciński, Xiądz Faust (oprac. W. Gutowski) (s. 459-521). Kraków: Universitas.
JAROMI, S. (2005). Franciszkańskie inspiracje w ekofilozofii. W: Napiórkowski S.C., E.I. Zieliński (red.), Filozofia franciszkanów, cz. 3 (s. 225-243). Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów.
JONAS, H. (1994). Religia gnozy (przeł. M. Klimowicz). Kryspinów: Platan.
KASPRZYK, M. (1993). Święty Franciszek w literaturze polskiej. Kalwaria Zebrzydowska: „Calvarianum”.
KOLBUSZEWSKI, J., ŁOBOZ, M. (2010). Kocham was mali ludzie... Franciszkanizm – literatura – publicystyka. Wrocław: Atut.
KRZYŻANOWSKI, J. (1963). Neoromantyzm polski 1890–1918. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
KUŹMA, E. (1974). Tadeusz Miciński – poeta oksymoronu. Poezja, 5, 35-41.
KUŹMA, E. (1979). Oksymoron jako gest semantyczny w twórczości Tadeusza Micińskiego. W: M. Podraza-Kwiatkowska (red.), Studia o Tadeuszu Micińskim. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kwiatki Świętego Franciszka oraz Reguły i Testament (przeł. L. Staff i K. Ambrożkiewicz) (2003). Kęty: Wydawnictwo Antyk.
ŁAWSKI, J. (1995). Wyobraźnia lucyferyczna. Szkice o poemacie Tadeusza Micińskiego „Niedokonany. Kuszenie Chrystusa Pana na pustyni”. Białystok: Instytut Filologii Polskiej Filii Uniwersytetu Warszawskiego.
ŁOPAT, J. (2005). Szkoła filozofii franciszkańskiej (XIII–XIV w.). W: Napiórkowski S.C., E.I. Zieliński (red.), Filozofia franciszkanów, cz. 3 (s. 7-31). Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów.
MICHAŁOWSKA, T. (1995). Średniowiecze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
NAPIÓRKOWSKI, S.C., ZIELIŃSKI, E. I. (red.) (2005). Filozofia franciszkanów, cz. 1 i 3. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów.
NOWICKI, A. (2004). Tadeusza Micińskiego subiektywizacja i pluralizacja lucyferyzmu. W: T. Miciński, Nietota: Księga tajemna Tatr (s. 365-398). Warszawa: tCHu, doM wYdawniczy.
PAOLAZZI, C. (2005). Wprowadzenie do lektury (przeł. L. Rodziewicz). W: R. Prejs, Z. Kijas (red.), Źródła franciszkańskie (przeł. K. Ambrożkiewicz i in.) (s. 345). Kraków: Wydawnictwo OO. Franciszkanów „Bratni Zew”.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu: W przekładzie z języków oryginalnych (oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich) (2008). Poznań: Wydawnictwo Pallotinum.
PODRAZA-KWIATKOWSKA, M. (red.) (1979). Studia o Tadeuszu Micińskim. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
PREJS, R., KIJAS, Z. (red.) (2005). Źródła franciszkańskie (przeł. K. Ambrożkiewicz i in.). Kraków: Wydawnictwo OO. Franciszkanów „Bratni Zew”.
PROKOP, J. (1978). Żywioł wyzwolony: Studium o poezji Tadeusza Micińskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
TOMKOWSKI, J. (1983). Świat gnozy Tadeusza Micińskiego. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 610, 54-73.
TRZEŚNIOWSKI, D. (2004). Akt mistycznej autokomunikacji: „Płyną ciche, srebrne łzy...” W: A. Czabanowska-Wróbel, P. Próchniak, M. Stala (red.), Poezja Tadeusza Micińskiego: Interpretacje (s. 183-195). Kraków: Księgarnia Akademicka.
TYNIECKI, J. (1976). Inicjacje mistyka: Rzecz o Tadeuszu Micińskim. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
WYDRYCKA, A. (2004). Człowiek i „licha trawka”. O wierszu „Kwiatuszki leśne”... W: A. Czabanowska-Wróbel, P. Próchniak, M. Stala (red.), Poezja Tadeusza Micińskiego: Interpretacje (s. 217-232). Kraków: Księgarnia Akademicka.
WITKOWSKI, R. (red.) (2007). Źródła franciszkańskie (XIII–XIV w.), t. III. Poznań–Warszawa: Instytut Studiów Franciszkańskich.
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Lizenz
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 771
Number of citations: 0
