Festiwal Muzyki Ludowej „Mikołajki Folkowe” a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.1.2024.007Klíčová slova
ochrona dziedzictwa niematerialnego, UNESCO, festiwale, folk, Mikołajki Folkowe, folkloryzmAbstrakt
W artykule podjęto próbę charakterystyki Festiwalu Muzyki Ludowej "Mikołajki Folkowe" w kontekście ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W części wprowadzającej została przybliżona geneza muzyki folk jako twórczości inspirowanej folklorem muzycznym wraz z rozwojem folkowego ruchu festiwalowego. Główna część tekstu jest poświęcona jednemu z tego typu festiwali - Mikołajkom folkowym. Jest to najstarszy w Polsce festiwal typowo folkowy, odbywający się w Lublinie nieprzerwanie od 1991 r.. Autorka analizuje, czy i w jaki sposób to cykliczne wydarzenie muzyczne wpisuje się w strategię ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w myśl zapisów przyjętej przez Polskę Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r.
Reference
Baliszewska, M., Mazur-Hanaj, R. (2011). Muzyka ludowa – od tradycyjnej do folkowej. W: J. Grotkowska, A. Chłopecki (red.), Raport o stanie muzyki polskiej (s. 147–180). Instytut Muzyki i Tańca. https://imit.org.pl/uploads/files/raport-o-stanie-muzyki/Raport-IMIT_2011.pdf
Burszta, J. (1970). Folkloryzm w Polsce. W: B. Linette (red.), Folklor w życiu współczesnym. Materiały z Ogólnopolskiej Sesji Naukowej w Poznaniu 1969 (s. 11–26). Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne.
Burszta, J. (1987). Folkloryzm. W: Z. Staszczak (red.), Słownik etnologiczny. Terminy ogólne (s. 131–132). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Burszta, W. J. (1992). Kultura – ludowość – postfolkloryzm. W: W. J. Burszta, Wymiary antropologicznego poznania kultury (s. 188–212). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Czerwińska, K. (2018). Przepakować dziedzictwo. Przeszłość jako projekcja rzeczywistości – przypadki śląskie. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Dahlig, P. (2015). Konwencja UNESCO z 2003 roku a ruch folkowy. Ochrona dziedzictwa a nowe pomysły. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: zakresy – identyfikacja – zagrożenia (s. 27–33). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Dziadowiec, J. (2016). Festum folkloricum. Performatywność folkloru w kulturze współczesnej. Rzecz o międzykulturowych festiwalach folklorystycznych. Narodowe Centrum Kultury.
Dziadowiec-Greganić, J. (2019). Studia festiwalowe i ruch folklorystyczny w Polsce w kontekście polityki UNESCO w zakresie niematerialnego dziedzictwa kulturowego – pomiędzy modelem programowym ready made a performatywnym modelem turkusowym. W: A. W. Brzezińska, K. Smyk(red.), Festiwale, konkursy, przeglądy a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego (s. 57–75). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Grozdew-Kołacińska, W., Wosińska, M. (2012). Raport dotyczący Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 roku. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze. https://old.ptl.info.pl/wp-content/uploads/2012/10/GROZDEW-KO%c5%81ACI%c5%83SKA-WOSI%c5%83SKA-Art.-2-pkt.-2b-sztuki-widowiskowe.pdf
Grozdew-Kołacińska, W. (2018). Muzyka tradycyjna i folkowa w Polsce – dialog międzykulturowy vs. hermetyzacja swojskości. Łódzkie Studia Etnograficzne, 57, 29–40.
Janas, T. (1999). Folk w Polsce – próba prezentacji. Czas Kultury. Folk w Polsce. Pierwsza w kraju monografia muzyki folk, 1, 4–11.
Kościuk-Jarosz, A. (2019). Od folku do folkloru. Festiwale muzyki folkowej w Polsce a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W: A. W. Brzezińska, K. Smyk (red.), Festiwale, konkursy, przeglądy a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego (s. 165–179). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Narodowy Instytut Dziedzictwa. http://kulturaludowa.pl/publikacje/festiwale-konkursy-przeglady-a-ochrona-niematerialnego-dziedzictwa-kulturowego/
Lewandowska, B. (2010). Od folkloru do folku. Twórczość Ludowa, 25(1–2), 22–25.
Lubelska rozmowa o folkloryzmie (1987). Literatura Ludowa, 31(4/6), 73–103.
Małanicz-Przybylska, M. (2021). Bunt kobiet w polskiej muzyce tradycyjnej i folkowej. Literatura Ludowa, 65(1), 55–71. https://doi.org/10.12775/LL.1.2021.004
Narodowy Instytut Dziedzictwa (b.d.). Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego [tzw. pełny pakiet informacji]. https://niematerialne.nid.pl/do-pobrania/
Ratajski, S. (2013). Koncepcja ochrony dziedzictwa niematerialnego w Konwencji UNESCO. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona (s. 21–33). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Rokosz, T. (2009). Od folkloru do folku. Metamorfozy pieśni tradycyjnych we współczesnej kulturze. Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Smyk, K. (2014). Lubelska rozmowa o folku w kontekście ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Twórczość Ludowa, 76(1–2), 61–62.
Smyk, K. (2018). Międzynarodowy Festiwal Dziecięcych Zespołów Regionalnych „Święto Dzieci Gór” a dobre praktyki w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W: T. Smolińska (red.), Folklor dziecięcy – między tradycją a współczesnością (s. 114–124). Małopolskie Centrum Kultury „Sokół”.
Smyk, K. (2019). Sejmiki teatru wsi polskiej jako forma ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w myśl Konwencji UNESCO z 2003 roku. W: A. W. Brzezińska, K. Smyk (red.), Festiwale, konkursy, przeglądy a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego (s. 89–108). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Smyk, K. (2020). Zagrożenia wobec tradycji Bożego Ciała w Spycimierzu jako niematerialnego dziedzictwa kulturowego i sposoby przeciwdziałania. W: K. Smyk (red.), Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu. Raport z badań i rekomendacje do planu ochrony (s. 151–171). Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Uniejowie.
Smyk, K., Kusto, A. (2023). Ku budowaniu wspólnoty. Pismo Folkowe, 164/165(1–2), 29–30.
Stęszewski, J. (1981). Muzyka ludowa. W: M. Biernacka, M. Frankowska, W. Paprocka (red.), Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej (t. 2, s. 245–267). Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Stęszewski, J. (2002). Folklor i folkloryzm wczoraj dziś i jutro. Pismo Folkowe Gadki z Chatki, 38/39(1–2), 4–7. https://pismofolkowe.pl/artykul/folklor-i-folkloryzm-wczoraj-dzis-i-jutro-2479
Sztandara, M. (2001). Folk i folkloryzm. Uwagi o modzie i powracaniu do korzeni. Literatura Ludowa, 45(3), 29–47.
UNESCO (2003). Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, sporządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 r. Dziennik Ustaw, nr 172, poz. 1018. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111721018/O/D20111018.pdf
UNESCO (2005). Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego. Dziennik Ustaw, nr 215, poz. 1584 i 1585. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20072151585/O/D20071585.pdf
Wróbel, E. (1997). Nowe formy oddziaływania folkloru na środowiska młodzieżowe w Polsce w latach 1990–1996 [praca magisterska]. Uniwersytet Warszawski.
Wróbel, E. (2001). Folklor a muzyka środowisk młodzieżowych w Polsce lat dziewięćdziesiątych. Muzyka, 3, 27–38.
Stahování
Publikováno
Jak citovat
Číslo
Sekce
Licence
Copyright (c) 2024 Agnieszka Kościuk-Jarosz
Tato práce je licencována pod Mezinárodní licencí Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0.
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 254
Number of citations: 0
