Festiwal Muzyki Ludowej „Mikołajki Folkowe” a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.1.2024.007Słowa kluczowe
ochrona dziedzictwa niematerialnego, UNESCO, festiwale, folk, Mikołajki Folkowe, folkloryzmAbstrakt
W artykule podjęto próbę charakterystyki Festiwalu Muzyki Ludowej "Mikołajki Folkowe" w kontekście ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W części wprowadzającej została przybliżona geneza muzyki folk jako twórczości inspirowanej folklorem muzycznym wraz z rozwojem folkowego ruchu festiwalowego. Główna część tekstu jest poświęcona jednemu z tego typu festiwali - Mikołajkom folkowym. Jest to najstarszy w Polsce festiwal typowo folkowy, odbywający się w Lublinie nieprzerwanie od 1991 r.. Autorka analizuje, czy i w jaki sposób to cykliczne wydarzenie muzyczne wpisuje się w strategię ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w myśl zapisów przyjętej przez Polskę Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r.
Bibliografia
Baliszewska, M., Mazur-Hanaj, R. (2011). Muzyka ludowa – od tradycyjnej do folkowej. W: J. Grotkowska, A. Chłopecki (red.), Raport o stanie muzyki polskiej (s. 147–180). Instytut Muzyki i Tańca. https://imit.org.pl/uploads/files/raport-o-stanie-muzyki/Raport-IMIT_2011.pdf
Burszta, J. (1970). Folkloryzm w Polsce. W: B. Linette (red.), Folklor w życiu współczesnym. Materiały z Ogólnopolskiej Sesji Naukowej w Poznaniu 1969 (s. 11–26). Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne.
Burszta, J. (1987). Folkloryzm. W: Z. Staszczak (red.), Słownik etnologiczny. Terminy ogólne (s. 131–132). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Burszta, W. J. (1992). Kultura – ludowość – postfolkloryzm. W: W. J. Burszta, Wymiary antropologicznego poznania kultury (s. 188–212). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Czerwińska, K. (2018). Przepakować dziedzictwo. Przeszłość jako projekcja rzeczywistości – przypadki śląskie. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Dahlig, P. (2015). Konwencja UNESCO z 2003 roku a ruch folkowy. Ochrona dziedzictwa a nowe pomysły. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: zakresy – identyfikacja – zagrożenia (s. 27–33). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Dziadowiec, J. (2016). Festum folkloricum. Performatywność folkloru w kulturze współczesnej. Rzecz o międzykulturowych festiwalach folklorystycznych. Narodowe Centrum Kultury.
Dziadowiec-Greganić, J. (2019). Studia festiwalowe i ruch folklorystyczny w Polsce w kontekście polityki UNESCO w zakresie niematerialnego dziedzictwa kulturowego – pomiędzy modelem programowym ready made a performatywnym modelem turkusowym. W: A. W. Brzezińska, K. Smyk(red.), Festiwale, konkursy, przeglądy a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego (s. 57–75). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Grozdew-Kołacińska, W., Wosińska, M. (2012). Raport dotyczący Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 roku. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze. https://old.ptl.info.pl/wp-content/uploads/2012/10/GROZDEW-KO%c5%81ACI%c5%83SKA-WOSI%c5%83SKA-Art.-2-pkt.-2b-sztuki-widowiskowe.pdf
Grozdew-Kołacińska, W. (2018). Muzyka tradycyjna i folkowa w Polsce – dialog międzykulturowy vs. hermetyzacja swojskości. Łódzkie Studia Etnograficzne, 57, 29–40.
Janas, T. (1999). Folk w Polsce – próba prezentacji. Czas Kultury. Folk w Polsce. Pierwsza w kraju monografia muzyki folk, 1, 4–11.
Kościuk-Jarosz, A. (2019). Od folku do folkloru. Festiwale muzyki folkowej w Polsce a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W: A. W. Brzezińska, K. Smyk (red.), Festiwale, konkursy, przeglądy a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego (s. 165–179). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Narodowy Instytut Dziedzictwa. http://kulturaludowa.pl/publikacje/festiwale-konkursy-przeglady-a-ochrona-niematerialnego-dziedzictwa-kulturowego/
Lewandowska, B. (2010). Od folkloru do folku. Twórczość Ludowa, 25(1–2), 22–25.
Lubelska rozmowa o folkloryzmie (1987). Literatura Ludowa, 31(4/6), 73–103.
Małanicz-Przybylska, M. (2021). Bunt kobiet w polskiej muzyce tradycyjnej i folkowej. Literatura Ludowa, 65(1), 55–71. https://doi.org/10.12775/LL.1.2021.004
Narodowy Instytut Dziedzictwa (b.d.). Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego [tzw. pełny pakiet informacji]. https://niematerialne.nid.pl/do-pobrania/
Ratajski, S. (2013). Koncepcja ochrony dziedzictwa niematerialnego w Konwencji UNESCO. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona (s. 21–33). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Rokosz, T. (2009). Od folkloru do folku. Metamorfozy pieśni tradycyjnych we współczesnej kulturze. Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Smyk, K. (2014). Lubelska rozmowa o folku w kontekście ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Twórczość Ludowa, 76(1–2), 61–62.
Smyk, K. (2018). Międzynarodowy Festiwal Dziecięcych Zespołów Regionalnych „Święto Dzieci Gór” a dobre praktyki w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W: T. Smolińska (red.), Folklor dziecięcy – między tradycją a współczesnością (s. 114–124). Małopolskie Centrum Kultury „Sokół”.
Smyk, K. (2019). Sejmiki teatru wsi polskiej jako forma ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w myśl Konwencji UNESCO z 2003 roku. W: A. W. Brzezińska, K. Smyk (red.), Festiwale, konkursy, przeglądy a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego (s. 89–108). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Smyk, K. (2020). Zagrożenia wobec tradycji Bożego Ciała w Spycimierzu jako niematerialnego dziedzictwa kulturowego i sposoby przeciwdziałania. W: K. Smyk (red.), Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu. Raport z badań i rekomendacje do planu ochrony (s. 151–171). Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Uniejowie.
Smyk, K., Kusto, A. (2023). Ku budowaniu wspólnoty. Pismo Folkowe, 164/165(1–2), 29–30.
Stęszewski, J. (1981). Muzyka ludowa. W: M. Biernacka, M. Frankowska, W. Paprocka (red.), Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej (t. 2, s. 245–267). Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Stęszewski, J. (2002). Folklor i folkloryzm wczoraj dziś i jutro. Pismo Folkowe Gadki z Chatki, 38/39(1–2), 4–7. https://pismofolkowe.pl/artykul/folklor-i-folkloryzm-wczoraj-dzis-i-jutro-2479
Sztandara, M. (2001). Folk i folkloryzm. Uwagi o modzie i powracaniu do korzeni. Literatura Ludowa, 45(3), 29–47.
UNESCO (2003). Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, sporządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 r. Dziennik Ustaw, nr 172, poz. 1018. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111721018/O/D20111018.pdf
UNESCO (2005). Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego. Dziennik Ustaw, nr 215, poz. 1584 i 1585. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20072151585/O/D20071585.pdf
Wróbel, E. (1997). Nowe formy oddziaływania folkloru na środowiska młodzieżowe w Polsce w latach 1990–1996 [praca magisterska]. Uniwersytet Warszawski.
Wróbel, E. (2001). Folklor a muzyka środowisk młodzieżowych w Polsce lat dziewięćdziesiątych. Muzyka, 3, 27–38.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Agnieszka Kościuk-Jarosz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie/Copyright Notice
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 254
Liczba cytowań: 0
