Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
    • Hrvatski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
  • Przesyłanie tekstów
  • Zespół redakcyjny
  • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська
  • Hrvatski

Literatura Ludowa. Journal of Folklore and Popular Culture

Pojęcie depozytariusza niematerialnego dziedzictwa kulturowego w polskim dyskursie heritologicznym
  • Strona domowa
  • /
  • Pojęcie depozytariusza niematerialnego dziedzictwa kulturowego w polskim dyskursie heritologicznym
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 68 Nr 1-2 (2024): Intangible Cultural Heritage /
  4. Artykuły

Pojęcie depozytariusza niematerialnego dziedzictwa kulturowego w polskim dyskursie heritologicznym

Autor

  • Katarzyna Smyk Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie https://orcid.org/0000-0002-0435-8873

DOI:

https://doi.org/10.12775/LL.1.2024.001

Słowa kluczowe

Konwencja UNESCO z 2003 r., ochrona tradycji, heritologia, definicja kognitywna

Abstrakt

Artykuł otwiera dyskusję nad rekonstrukcją heritologicznej definicji depozytariusza niematerialnego dziedzictwa kulturowego w polskiej literaturze przedmiotu. Charakter prolegomeny rzutuje na jego strukturę: najpierw zaprezentowane zostają wybrane opisy leksykograficzne semantyki leksemu depozytariusz, następnie fragmenty Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r. wraz z odnoszącymi się do niej dokumentami i materiałami polskimi. Ich lektura stanowi podstawę do wydobycia kolejnych 32 elementów definicji omawianego terminu. Dają się one ująć w cztery pola działalności depozytariusza: społeczny, aksjologiczny, ochrony dziedzictwa i polityki kulturalnej. W podsumowaniu autorka opisała 4-etapowy proces przemiany społeczności we wspólnotę depozytariuszy, wynikający z podejścia podmiotowego wpisanego w Konwencję UNESCO z 2003 r.: świadomość potrzeby ochrony swojego dziedzictwa niematerialnego, akt woli, oświadczenie woli i działanie. Można przyjąć, że tak wyglądałby proces przemiany dowolnej społeczności we wspólnotę depozytariuszy niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Bibliografia

Brzezińska, A. W. (2013). Rola społeczności lokalnej w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego na przykładzie Wielkopolski. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce i jego ochrona (t. 1: Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Źródła – wartości – ochrona, s. 265–275). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Chabiera, A., Kozioł, A., Skaldawski, B. (2016). Dziedzictwo obok mnie. Poradnik zarządzania dziedzictwem w gminach. Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Czerwińska, K. (2016). Podmiotowość społeczności lokalnej a Konwencja UNESCO w sprawie ochrony kulturowego dziedzictwa niematerialnego. W: A. Przybyła-Dumin (red.), Narracja, obyczaj, wiedza… O zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego (s. 41–52). Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Depozytariusz dziedzictwa (2023, 2 maja). W: Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Depozytariusz_dziedzictwa

Doroszewski, W. (red.) (1960). Słownik języka polskiego (t. 2: D–G). Wiedza Powszechna.

Drápala, D. (2020). Social Capital and Safeguarding of Intangible Cultural Heritage: Theoretical Concepts of Departure and the Potential of Further Research. Slovenský národopis, 68(2), 122–135, https://doi.org/10.2478/se-2020-0007

Janikowski, R. (2009). Kultura osią zrównoważonego rozwoju. W: R. Janikowski, K. Krzysztofek (red.), Kultura a rozwój zrównoważony. Środowisko, ład przestrzenny, dziedzictwo (s. 17–38). Polski Komitet ds. UNESCO.

Kowalski, K. (2013). O istocie dziedzictwa europejskiego – rozważania. Międzynarodowe Centrum Kultury.

Narodowy Instytut Dziedzictwa (b.d.). Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego [tzw. pełny pakiet informacji]. https://niematerialne.nid.pl/do-pobrania/

Przybyła-Dumin, A. (2016). Badacz, nauczyciel, miłośnik kultury, depozytariusz wobec założeń Konwencji UNESCO w sprawie ochrony kulturowego dziedzictwa niematerialnego. W: A. Przybyła-Dumin (red.), Narracja, obyczaj, wiedza… O zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego (s. 53–63). Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Ratajski, S. (2013). Koncepcja ochrony dziedzictwa niematerialnego w Konwencji UNESCO. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce i jego ochrona (t. 1: Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Źródła – wartości – ochrona, s. 21–33). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Ratajski, S. (2015). Zagrożenia dziedzictwa niematerialnego według Konwencji UNECSO z 2003 roku. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce i jego ochrona (t. 2: Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Zakresy – identyfikacja – zagrożenia, s. 15–26). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Synonim.NET (b.d.). Depozytariusz. Synonim.NET. Pobrano 1 maja 2023 r. z https://synonim.net/synonim/depozytariusz

Schreiber, H. (2014). Komentarz do Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W: K. Zalasińska (red.), Konwencje UNESCO w dziedzinie kultury. Komentarz. Wolters Kluwer Polska.

Schreiber, H. (2020). Zasady etyczne dotyczące ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego – nadzieje i rzeczywistość. W: M. Jankowska, P. Gwoździewicz-Matan, P. Stec (red.), Własność intelektualna a dziedzictwo kulturowe. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Kowalskiemu (s. 600–618). Wydawnictwo Ius Publicum, Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Schreiber, H. (red.). (2023). Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Zbiór dokumentów. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Smyk, K. (2020). „Materializacja niematerialnego”. Muzeum a niematerialne dziedzictwo kulturowe. W: K. Barańska, M. Murzyn-Kupisz, J. Święch (red.), Muzea na wolnym powietrzu. Antycypacje (s. 238–254). Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, Historia Iagellonica.

Smyk, K. (2022, 16 grudnia). Interesariusze niematerialnego dziedzictwa kulturowego – na przykładzie tradycji kwiatowych dywanów układanych na procesję Bożego Ciała, Narodowy Instytut Dziedzictwa. https://samorzad.nid.pl/baza_wiedzy/interesariusze-niematerialnego-dziedzictwakulturowego-na-przykladzie-tradycji-kwiatowych-dywanow-ukladanych-na-procesje-bozego-ciala/

Smyk, K. (2023). Pojęcie depozytariusza niematerialnego dziedzictwa kulturowego w relacjach społeczności kultywujących tradycje układania kwietnych dywanów na Boże Ciało na Śląsku Opolskim. W: K. Smyk, J. Banik (red.), Tradycja dywanów kwiatowych na procesje Bożego Ciała w Kluczu, Olszowej, Zalesiu Śląskim i Zimnej Wódce. Raport z badań i rekomendacje do planu ochrony (s. 89-86). Instytut Śląski.

UNESCO (2011). Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, sporządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 r. [Dz. U., druk sejmowy nr 172, poz. 1018]. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20111721018

Zawiła, M. (2019). Dziedziczynienie przedwojennych cmentarzy na terenach postmigracyjnych Polski. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Zgółkowa, H. (red.) (1996). Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny (t. 8). Wydawnictwo Kurpisz.

Żmigrodzki, P. (red.) (b.d.). Wielki słownik języka polskiego. Pobrano 24 kwietnia 2024 https://wsjp.pl/haslo/do_druku/68355/depozytariusz#

Literatura Ludowa. Journal of Folklore and Popular Culture

Pobrania

  • pdf

Opublikowane

2024-06-30

Jak cytować

1.
SMYK, Katarzyna. Pojęcie depozytariusza niematerialnego dziedzictwa kulturowego w polskim dyskursie heritologicznym. Literatura Ludowa. Journal of Folklore and Popular Culture [online]. 30 czerwiec 2024, T. 68, nr 1-2, s. 7–20. [udostępniono 3.7.2025]. DOI 10.12775/LL.1.2024.001.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 68 Nr 1-2 (2024): Intangible Cultural Heritage

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 dr hab., prof. UMCS Katarzyna Smyk

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Prawa autorskie/Copyright Notice

1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:

a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);

c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;

e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).

 2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.

3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.

 

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 350
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська
  • Hrvatski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Konwencja UNESCO z 2003 r., ochrona tradycji, heritologia, definicja kognitywna
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa