The Notion of a Bearer of Intangible Cultural Heritage in the Polish Heritological Discourse
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.1.2024.001Keywords
The 2003 Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage, safeguarding of tradition, heritology, cognitive descriptionAbstract
The article opens a discussion about the reconstruction of a heritological definition of an intangible cultural heritage bearer in the Polish literature on the subject. The character of prolegomena is reflected in the article’s structure: first, selected lexicographic descriptions of the bearer lexeme’s semantics are presented, followed by fragments of the UNESCO 2003 Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage with related documents and Polish materials. On this basis, further 32 elements of a definition of the term “a bearer of intangible cultural heritage” are extracted. They can be expressed in four fields (aspects) of a bearer’s activity: social, axiological, safeguarding of heritage and cultural policy. In the conclusion, the author describes a 4-stage process of the bearer’s emergence, resulting from the subject-related approach inscribed into the UNESCO 2003 Convention: awareness of the need to safeguard one’s intangible heritage, act of will, declaration of will and action. It can be assumed that this is what the process of transforming any society into a community of intangible cultural heritage bearers would look like.
References
Brzezińska, A. W. (2013). Rola społeczności lokalnej w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego na przykładzie Wielkopolski. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce i jego ochrona (t. 1: Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Źródła – wartości – ochrona, s. 265–275). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Chabiera, A., Kozioł, A., Skaldawski, B. (2016). Dziedzictwo obok mnie. Poradnik zarządzania dziedzictwem w gminach. Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Czerwińska, K. (2016). Podmiotowość społeczności lokalnej a Konwencja UNESCO w sprawie ochrony kulturowego dziedzictwa niematerialnego. W: A. Przybyła-Dumin (red.), Narracja, obyczaj, wiedza… O zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego (s. 41–52). Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Depozytariusz dziedzictwa (2023, 2 maja). W: Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Depozytariusz_dziedzictwa
Doroszewski, W. (red.) (1960). Słownik języka polskiego (t. 2: D–G). Wiedza Powszechna.
Drápala, D. (2020). Social Capital and Safeguarding of Intangible Cultural Heritage: Theoretical Concepts of Departure and the Potential of Further Research. Slovenský národopis, 68(2), 122–135, https://doi.org/10.2478/se-2020-0007
Janikowski, R. (2009). Kultura osią zrównoważonego rozwoju. W: R. Janikowski, K. Krzysztofek (red.), Kultura a rozwój zrównoważony. Środowisko, ład przestrzenny, dziedzictwo (s. 17–38). Polski Komitet ds. UNESCO.
Kowalski, K. (2013). O istocie dziedzictwa europejskiego – rozważania. Międzynarodowe Centrum Kultury.
Narodowy Instytut Dziedzictwa (b.d.). Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego [tzw. pełny pakiet informacji]. https://niematerialne.nid.pl/do-pobrania/
Przybyła-Dumin, A. (2016). Badacz, nauczyciel, miłośnik kultury, depozytariusz wobec założeń Konwencji UNESCO w sprawie ochrony kulturowego dziedzictwa niematerialnego. W: A. Przybyła-Dumin (red.), Narracja, obyczaj, wiedza… O zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego (s. 53–63). Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Ratajski, S. (2013). Koncepcja ochrony dziedzictwa niematerialnego w Konwencji UNESCO. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce i jego ochrona (t. 1: Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Źródła – wartości – ochrona, s. 21–33). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Ratajski, S. (2015). Zagrożenia dziedzictwa niematerialnego według Konwencji UNECSO z 2003 roku. W: J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce i jego ochrona (t. 2: Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Zakresy – identyfikacja – zagrożenia, s. 15–26). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Synonim.NET (b.d.). Depozytariusz. Synonim.NET. Pobrano 1 maja 2023 r. z https://synonim.net/synonim/depozytariusz
Schreiber, H. (2014). Komentarz do Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W: K. Zalasińska (red.), Konwencje UNESCO w dziedzinie kultury. Komentarz. Wolters Kluwer Polska.
Schreiber, H. (2020). Zasady etyczne dotyczące ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego – nadzieje i rzeczywistość. W: M. Jankowska, P. Gwoździewicz-Matan, P. Stec (red.), Własność intelektualna a dziedzictwo kulturowe. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Kowalskiemu (s. 600–618). Wydawnictwo Ius Publicum, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Schreiber, H. (red.). (2023). Niematerialne dziedzictwo kulturowe. Zbiór dokumentów. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Smyk, K. (2020). „Materializacja niematerialnego”. Muzeum a niematerialne dziedzictwo kulturowe. W: K. Barańska, M. Murzyn-Kupisz, J. Święch (red.), Muzea na wolnym powietrzu. Antycypacje (s. 238–254). Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, Historia Iagellonica.
Smyk, K. (2022, 16 grudnia). Interesariusze niematerialnego dziedzictwa kulturowego – na przykładzie tradycji kwiatowych dywanów układanych na procesję Bożego Ciała, Narodowy Instytut Dziedzictwa. https://samorzad.nid.pl/baza_wiedzy/interesariusze-niematerialnego-dziedzictwakulturowego-na-przykladzie-tradycji-kwiatowych-dywanow-ukladanych-na-procesje-bozego-ciala/
Smyk, K. (2023). Pojęcie depozytariusza niematerialnego dziedzictwa kulturowego w relacjach społeczności kultywujących tradycje układania kwietnych dywanów na Boże Ciało na Śląsku Opolskim. W: K. Smyk, J. Banik (red.), Tradycja dywanów kwiatowych na procesje Bożego Ciała w Kluczu, Olszowej, Zalesiu Śląskim i Zimnej Wódce. Raport z badań i rekomendacje do planu ochrony (s. 89-86). Instytut Śląski.
UNESCO (2011). Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, sporządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 r. [Dz. U., druk sejmowy nr 172, poz. 1018]. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20111721018
Zawiła, M. (2019). Dziedziczynienie przedwojennych cmentarzy na terenach postmigracyjnych Polski. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zgółkowa, H. (red.) (1996). Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny (t. 8). Wydawnictwo Kurpisz.
Żmigrodzki, P. (red.) (b.d.). Wielki słownik języka polskiego. Pobrano 24 kwietnia 2024 https://wsjp.pl/haslo/do_druku/68355/depozytariusz#
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 dr hab., prof. UMCS Katarzyna Smyk
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 24
Number of citations: 0