Popularization of Slovak Folk Tales in Poland
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.1.2023.003Keywords
folk tales, Slovakia, Polish-Slavic relations, editions of folk narrativesAbstract
The reflection about research on Slavic folklore must be accompanied by a careful reminder that in the 19th century many people showed general interest in it and carried out field studies: these were amateurs, travellers, journalists and professional gatherers, i.e. ethnologists, and in the 20th century – folklorists (who continued the earlier work following accepted scientific curricula). The close linguistic affinity of the Slavs, similarity of political situations and social structures of folklore depositaries throughout history facilitated and developed comparative research on various folklore genres (tales, songs, legends, proverbs, comic stories). In the 19th century, Slovak songs were distinguished by Oskar Kolberg. Conversely, a concrete example of pioneering academic achievements in folk tale studies in Slovakia includes the tales collected by Pavol Dobšinský and Samuel Czambel, and later (in the first half of the 20th century) by Frank Wollman and his followers; and after World War II – by Viera Gašpariková. Many integrative, interethnic and comparative research initiatives have been directly linked to the tales and resulted in printing valuable collections of texts edited by folklorists from Poland and Slovakia e.g. Śpiewająca lipka. Bajki Słowian Zachodnich (The Singing Linden Tree. The Tales of the West Slavs), Zbójnicki dar. Polskie i słowackie opowiadania tatrzańskie (The Robber’s Gift. Polish and Slovak Stories about the Tatras), Słoneczny koń. Bajki słowackie (The Sunny Horse. Slovak Tales), Skarb w garncu. Humor ludowy Słowian Zachodnich (The Treasure in the Pot. Folk Humour of the West Slavs), Bajki słowackie (Slovak Tales by P. Dobšinský). According to the author of the article, Polish and Slovak work in the field of tales stands out among the research on folklore genealogy of the Slavs. Therefore, she focuses on the anthologies that promote and popularize Slovak tales in Poland.
References
Chyra-Rolicz, Z. (2016). Panslawizm – idea żywa czy zapomniana? W: Z. Chyra-Rolicz, T. Rokosz (red.), Panslawizm wczoraj, dziś, jutro (s. 13–43). Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach.
Czambel, S. (1959). Slovenské ľudové rozprávky. Slovenské Vydavateľstvo Krásnej Literatúry.
Dobšinský, P. (1958). Prostonárodné slovenské povesti (zväzok: I, II, III). Slovenské Vydavateľstvo Krásnej Literatúry.
Dobšinský, P. (1988). Bajki słowackie (przeł. J. Waczków). Wydawnictwo Śląsk.
Filová, B., Gašparíková, V. (ed.) (1993). Slovenské ľudové rozprávky (zväzok 1: Stredné Slovensko). VEDA Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied.
Frankowska, M. (1973). Etnografia polska po II wojnie światowej (1945–1970). W: M. Terlecka (red.), Historia etnografii polskiej (s. 193–270). Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Gašparíková, V. (1979). Povesti o zbojníkoch zo slovenských a poľských Tatier. VEDA Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied.
Gašparíková, V. (1981a). O bajkach słowackich. W: V. Gašparikowa (red.), Słoneczny koń. Bajki słowackie (przeł. T. Komorowska, s. 5–19). Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Gašparikowa, V. (red.) (1981b). Słoneczny koń. Bajki słowackie (przeł. T. Komorowska). Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Gašparíková, V. (ed.) (2001). Slovenské ľudové rozprávky (vol. 2: Západné Slovensko). VEDA Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied.
Gašparíková, V. (ed.) (2004). Slovenské ľudové rozprávky (vol. 3: Východné Slovensko). VEDA Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied.
Gašparíková, V. (2006). Wollmanovská zberateľská akcia ľudowej prózy a vznik diela Slovenské ľudové rozprávky I.–III. In H. Hlôšková, A. Zelenková (ed.), Slavista Frank Wollman v kontexte literatury a folkloru (vol. 1–2, p. 67–93). Ústav etnológie SAV, Slavistická společnost Franka Wollmana v Brnie, Česká asociacie slavistů, Slavistický ústav Jána Stanislava SAV.
Gašparíková, V. (2008). Przyczynek do polsko-słowackich kontaktów folklorystycznych. Tradycje zbójnickie w badaniach slawistycznych. W: M. Bogusławska, G. Szwat-Gyłybowa (red.), Bunt tradycji – tradycja buntu. Księga dedykowana Profesorowi Krzysztofowi Wrocławskiemu (s. 45–54). Uniwersytet Warszawski.
Gašparíková, V. (2010). Medzinárodná spolupráca jednej generácie etnológov. Poľsko-slovenské folklórne kontakty v rokoch 1960–2007. W: T. Smolińska (red.), Między kulturą ludową a masową. Historia, teraźniejszość i perspektywy badań (s. 25–40). Wydawnictwo Scriptum.
Gašparíková, V., Nedo, P. (red.) (2007). Śpiewająca lipka. Bajki Słowian Zachodnich (przeł. L. Jasnosz, wyd. 3). Media Rodzina.
Gładysz, M. (1992). Polskie badania nad kulturą ludową Słowiańszczyzny Zachodniej w XIX wieku. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Etnograficzne, 30, s. 7–42.
Goszczyńska, J. (2001). Mit Janosika w folklorze i literaturze słowackiej XIX wieku. Uniwersytet Warszawski.
Hlôšková, H. (2005). Wywiady. PhDr. Viera Gašparíková, DrSc. (przeł. M. Papierz). Kontakty, 4, 35–43.
Hlôšková, H. (2006). Frank Wollman – osobnosť folkloristiky na Univerzite Komenského. In H. Hlôšková, A. Zelenková (ed.), Slavista Frank Wollman v kontexte literatury a folkloru (vol. 1–2, p. 95–101). Ústav etnológie SAV, Slavistická společnost Franka Wollmana v Brnie, Česká asociacie slavistů, Slavistický ústav Jána Stanislava SAV.
Hlôšková, H. (2007). Slavista Frank Wollman a terénne výskumy ľudowej prózy v medzivojnovom obdobi na Slovensku. In P. Kaleta, L. Tyllner (eds.), Slovanský svět očima badatelů a publicistů 19. a 20. století. Sborník z mezínárodní vědecké konference k 50. výročí úmrtí Ludvíka Kuby (Opole, 16.–17. listopadu 2006) (p. 187–197). Etnologický ústav AV ČR, v.v.i.
Jagiełło, M. (2005). Słowacy w polskich oczach. Obraz Słowaków w piśmiennictwie polskim (t. 1–2). Biblioteka Narodowa, Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa.
Kadłubiec, D. (1994). O zachodniosłowiańskiej bajce magicznej. W: T. Smolińska (red.), Pogranicze jako problem kultury (s. 69–76). Uniwersytet Opolski.
Kapełuś, H. (1976). Posłowie. W: P. Nedo, V. Gašparíková, J. Jech, H. Kapełuś (red.), Śpiewająca lipka. Bajki Słowian Zachodnich (przeł. L. Jasnoszowa, s. 319–330). Wydawnictwo Śląsk, Ludowe nakladnistwo Domowina w Budziszynie.
Kapełuś, H. (1982). Folklor obcy w badaniach Polaków. W: H. Kapełuś, J. Krzyżanowski (red.). Dzieje folklorystyki polskiej 1864–1918 (s. 590 604). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kolberg, O. (1981). Dzieła wszystkie (t. 62, cz. 2: Pisma muzyczne). Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Kolberg, O. (1986). Dzieła wszystkie (t. 67, cz. 1: Pieśni i melodie ludowe w opracowaniu fortepianowym). Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Kolberg, O. (2001). Dzieła wszystkie (t. 59, cz. 2: Czechy i Słowacja). Instytut im. Oskara Kolberga.
Komorowska, T. (1976). Wstęp. W: T. Komorowska, V. Gašparíková (red.), Zbójnicki dar. Polskie i słowackie opowiadania tatrzańskie (przeł. T. Komorowska, s. 5–18). Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Komorowska, T., Gašparíková, V. (red.) (1976). Zbójnicki dar. Polskie i słowackie opowiadania tatrzańskie (przeł. T. Komorowska). Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Millerowa, E., Pawlakowa, D. (2001). Materiały czeskie i słowackie w zbiorach Oskara Kolberga. W: O. Kolberg, Dzieła wszystkie (t. 59, cz. 2: Czechy i Słowacja, s. ([V]–LXIV). Instytut im. Oskara Kolberga.
Nawrocki, W. (1988). Pavol Dobšinský. Literatura ludowa jako świadectwo „poetyckiej lekkości i piękna, prawdy i sprawiedliwości”. W: P. Dobšinský, Bajki słowackie (przeł. J. Waczków, s. 5–22). Wydawnictwo Śląsk.
Nedo, P. (ed.) (1960). Łučlany Pětr. Serbske bajki. Ludowe nakladnistwo Domowina.
Nedo, P., Gašparíková, V., Jech, J., Kapełuś, H. (red.) (1972/1976). Śpiewająca lipka. Bajki Słowian Zachodnich (przeł. L. Jasnoszowa, wyd. 1/2). Wydawnictwo Śląsk, Ludowe nakladnistwo Domowina w Budziszynie.
Němcová, B. (1952). Slovenské pohádky a pověsti. Knihovna klasiků.
Olszewski, W. (2002). Problemy tożsamości grupowej na polskich pograniczach kulturowych w XX wieku. Lud, 86, 239–249.
Posern-Zieliński, A. (1973). Kształtowanie się etnografii polskiej jako samodzielnej dyscypliny naukowej (do 1939 r.). W: M. Terlecka (red.), Historia etnografii polskiej (s. 29–113). Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Posern-Zieliński, A. (1995). Studia etniczne w polskiej etnologii po 1945 roku. Ich uwarunkowania, konteksty i nurty. Lud, 78, 293–316.
Simonides, D. (red.) (1979). Skarb w garncu. Humor ludowy Słowian Zachodnich (przeł. D. Simonides). Instytut Śląski w Opolu.
Simonides, D. (red.) (1988). Skarb w garncu. Humor ludowy Słowian Zachodnich (przeł. J. Simonides, wyd. 2, poprawione i zmienione). Instytut Śląski w Opolu.
Simonides, D. (2006). Europejski kontekst słowackich opowiadań ludowych. W: H. Hlôšková,
A. Zelenková (ed.), Slavista Frank Wollman v kontexte literatury a folkloru (vol. 1–2, p. 55–65). Ústav etnológie SAV, Slavistická společnost Franka Wollmana v Brnie, Česká asociacie slavistů, Slavistický ústav Jána Stanislava SAV.
Simonides, D. (2010). Z historii badań nad kulturą ludową Słowacji i Polski. W: T. Smolińska (red.), Między kulturą ludową a masową. Historia, teraźniejszość i perspektywy badań (s. 41–49). Wydawnictwo Scriptum.
Słowiański Sklep (b.d.). Śpiewająca lipka. Bajki Słowian Zachodnich. Pobrano 31 października 2022 z: https://slowianskisklep.com.pl/sklep/spiewajaca-lipka-bajki-slowian-zachodnich/
Smolińska, T. (2005). Wywiady. Prof. dr hab. Dorota Simonides. Kontakty, 4, 45–52.
Smolińska, T. (2007). Kultura Słowian zachodnich w zainteresowaniach XIX-wiecznych ludoznawców (przykład Izmaiła I. Sriezniewskiego, Oskara Kolberga, Lucjana Malinowskiego). W: P. Kaleta, L. Tyllner (eds.), Slovanský svět očima badatelů a publicistů 19. a 20. století. Sborník z mezínárodní vědecké konference k 50. výročí úmrtí Ludvíka Kuby (Opole, 16.–17. listopadu 2006) (p. 59–72). Etnologický ústav AV ČR, v.v.i.
Sokolewicz, Z. (1973). Szkoły i kierunki w etnografii polskiej (do 1939 r.). W: M. Terlecka (red.), Historia etnografii polskiej (s. 169–191). Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Trojan, M. (1994). Wprowadzenie do etnologii Europy. Orientacje, problemy, założenia badawcze. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zakrzewski, B. (1970). O zbieractwie pieśni śląskich w pierwszej połowie XIX wieku. W: B. Zakrzewski (red.), Pieśni ludu śląskiego ze zbiorów rękopiśmiennych Józefa Lompy (s. [7]–26). Instytut Śląski w Opolu.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Teresa Smolińska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 286
Number of citations: 0
