The Motif of the Penitent Thief in the Old Polish Apocrypha of the New Testament and Its Traces in Folk Narratives
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.4.2022.003Keywords
Penitent Thief, Madej, apocryphon, folk tale, Bible, The Evangelia of Nicodemus, The Przemyśl Meditation, Comely Passion about the Passion of Lord ChristAbstract
The aim of the article is to show how the biblical motif of the Penitent Thief was developed in Old Polish biblical-apocryphal narratives. We are interested to know in what context this issue has been mentioned and what purpose it has served. Due to the merging of the (para)biblical motif of the Penitent Thief with the folk motif of Madej, we have focused on the interrelationships between the fragments of the Apocrypha analysed, as well as between these fragments and later folklore texts. However, the main focus is on the old Polish material.
References
Adamczyk, M. (1990). Apokryf. W: T. Michałowska (red.), Słownik literatury staropolskiej (średniowiecze, renesans, barok) (s. 43–51). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Adamczyk, M. (1980). Biblijno-apokryficzne narracje w literaturze staropolskiej do końca XVI w. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Bazielich, A., Paprocki, H., Wegner, H. (1979). Dobry łotr. W: F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski (red.), Encyklopedia katolicka (t. 3, s. 1398–1400). Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Benedyktowicz, Z. (1987). „Gość w dom – Bóg w dom” i obcy jako bogowie. Polska Sztuka Ludowa. Konteksty, 41(1–4), 185–195.
Brückner, A. (1904). Apokryfy średniowieczne (cz. 2). Akademia Umiejętności.
Celichowski, Z. (red.) (1890). Krzysztofa Pussmana Historyja barzo cudna o stworzeniu nieba i ziemie. Wydawnictwo Polskiej Akademii Umiejętności.
Bryłka, Z. (2021). Wizualne źródła staropolskich apokryfów (na przykładzie motywu tłoczni mistycznej). W: D. Rojszczak-Robińska, A. Deskur, W. Stelmach (red.), Źródła staropolskich apokryfów. Pytania, problemy, perspektywy (s. 255–268). Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Czyżewski, G. (2015). Grzech Kaina w ocenie Ojców Kościoła. Vox Patrum, 35(64), 105–118.
Daigneault, A. (2015). Dobry Łotr. Tajemnica miłosierdzia. Wydawnictwo Karmelitów Bosych.
Gąsior, A., Królikowski, J. (red.) (2017). Boże ku wspomożeniu memu wejźrzyj. Godzinki staropolskie. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.
Grochowski, P. (2016). Jarmark tradycji. Studia i szkice folklorystyczne. Wydawnictwo Naukowe UMK.
Grochowski, P. (2018). Jezus. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej (t. 2, s. 99–100). Wydawnictwo Naukowe UMK.
Kapełuś, H. (red.) (1968). Bajka ludowa w dawnej Polsce. Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kopeć, J. J. (1975). Męka Pańska w religijnej kulturze polskiego średniowiecza. Studium nad pasyjnymi motywami i tekstami Liturgicznymi. Akademia Teologii Katolickiej.
Krzyżanowski, J. (1962). Polska bajka ludowa w układzie systematycznym (t. 1). Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Krzyżanowski, J. (1963). Polska bajka ludowa w układzie systematycznym (t. 2). Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Krzyżanowski, J. (1977). Dookoła baśni o Madejowym łożu. W: J. Krzyżanowski, Paralele. Studia porównawcze z pogranicza literatury i folkloru (s. 615–621). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Niebrzegowska-Bartmińska, S. (2018). Bajka ludowa. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej (t. 1, s. 59–70). Wydawnictwo Naukowe UMK.
Przybyła-Dumin, A. (2005). Podanie i legenda. Ludowy obraz świata i człowieka. Wydawnictwo--Druk-Reklama Progres.
Rojszczak, D. (2012). Jak pisano „Rozmyślanie przemyskie”. Wydawnictwo Rys.
Ryś, G. (1996). Dwa oblicza polskiej religijności ludowej w średniowieczu. Saeculum Christianum, 1(3), 33–48.
Smoleń, W. (1960). „Rozmyślanie przemyskie” jako źródło ikonograficzne kwatery Ofiarowania Maryi Ołtarza Mariackiego Wita Stwosza w Krakowie. Pamiętnik Literacki, 51(3–4), 123–143.
Starowieyski, M. (red.) (2003). Apokryfy Nowego Testamentu (t. 1: Ewangelie apokryficzne, cz. 1–2). Wydawnictwo WAM.
Szczęsny, A. (2011). Łotrzy – towarzysze kaźni krzyża Jezusa Chrystusa. VIA STUDIO Radosław Karbowiak.
Szulc, A. (2007). Homo religiosus późnego średniowiecza. Bernardyński model dewocji masowej. Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Terka, M. (2015). Dobry Łotr, czyli miłosierdzie Boże wobec grzesznika w świetle komentarzy św. Augustyna do Łk 23, 39–43. Veritati et Caritati, 5, 29–65.
Vrtel-Wierczyński, S. (red.) (1933). Sprawa chędoga o męce Pana Chrystusowej i Ewangelia Nikodema. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Wilczewska, K. (red.) (2000). Dramaty biblijne XVI wieku. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Wilczyńska, E. (2018a). Madejowe łoże. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej (t. 2, s. 322–326). Wydawnictwo Naukowe UMK.
Wilczyńska, E. (2018b). Woda żywa. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej (t. 3, s. 351). Wydawnictwo Naukowe UMK.
Wróblewska, V. (2018). Bajka ludowa w literaturze staropolskiej i oświecenia. W: V. Wróblewska (red.), Słownik polskiej bajki ludowej (t. 1, s. 219–230). Wydawnictwo Naukowe UMK.
Zowczak, M. (2000). Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej. Wydawnictwo Funna.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
1. The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:a) recording of a Work / subject of a related copyright;
b) reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
c) marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
d) introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
e) dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
2. The authors give the publisher the license free of charge.
3. The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 520
Number of citations: 0
