Wytwarzanie pamięci. Współczesne opowieści o „Gejerelu”
DOI:
https://doi.org/10.12775/LL.3.2021.004Słowa kluczowe
studia nad pamięcią, LGBTQ, postpamięć, powieść gejowska, PRLAbstrakt
Artykuł stanowi analizę utworów przedstawiających nieheteronormatywną rzeczywistość PRL w perspektywie badań nad pamięcią (memory studies). Przedmiot zainteresowania stanowią teksty, które tematyzują zarazem homoseksualność (przede wszystkim męską), jak i sam PRL z jego codziennymi absurdami i społeczno-politycznymi zawiłościami: Płynąc w ciemnościach Tomasza Jędrowskiego, Kryptonim Hiacynt i Zbrodnia, której nie było Andrzeja Selerowicza, Zatoka ostów Tadeusza Olszewskiego oraz Gejerel Krzysztofa Tomasika. Analiza pozwoliła ujawnić szereg strategii i taktyk odzyskiwania, przepisywania i zastępowania pamięci o tej części polskiej historii. Wszystkie omawiane tu utwory realizują te same taktyki, przedstawiają te same motywy, wyrastają z tej samej potrzeby uzupełnienia luk w pamięci zbiorowej. Co za tym idzie, tworzą (brakującą) narrację, wchodzą w dialog z historią. Można je zatem traktować, zgodnie z definicją sformułowaną przez Marianne Hirsch, jako działania postpamięciowe.
Bibliografia
Amenta, A., Kaliściak, T., Warkocki B. (red.) (2021). Dezorientacje. Antologia polskiej literatury queer. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Assmann, J. (2015). Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych (przeł. A. Kaczyńska-Pham). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Bukbuk. (2020). BUKBUK Tomasz Jędrowski “Płynąc w ciemnościach” [plik wideo]. Pobrano z: https://www.youtube.com/watch?v=Ar0YgISsrg0
de Certeau, M. (2008). Wynaleźć codzienność. Sztuki działania (przeł. K. Thiel-Jańczuk). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego.
Hirsch, M. (2010). Żałoba i postpamięć (przeł. K. Bojarska). W: E. Domańska (red.), Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Jędrowski, T. ( 2020). Płynąc w ciemnościach (przeł. R. Sudół). Warszawa: Osnova.
Kałążny, J. (2007). Kategoria pamięci zbiorowej w badaniach literaturoznawczych. Kultura Współczesna, 3, 85-103.
Kaliściak, T. (2016). Płeć pantofla. Odmieńcze męskości w polskiej prozie XIX i XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich.
Mach, A. (2016). Świadkowie świadectw. Postpamięć zagłady w polskiej literaturze najnowszej. Warszawa-Toruń: Wydawnictwo UMK.
Olszewski, T. (2008). Zatoka ostów. Michałów-Grabina: Latarnik.
Ritz, G. (1994). Postmodernizm w polskiej literaturze – spojrzenie z daleka (przeł. A. Nasiłowska). Res Publica Nowa, 8(7/8), 76–80.
Ritz, G. (1997). Niewypowiadalne pożądanie a poetyka narracji (przeł. A. Kopacki). Teksty Drugie, 3, 43–60.
Ritz, G. (1999) Jarosław Iwaszkiewicz. Pogranicza nowoczesności (przeł. A. Kopacki, M. Łukasiewicz). Kraków: Universitas.
Saryusz-Wolska, M. (2010). Zapomnieć się w pamięci. Kultura Współczesna, 3, 76-86.
Selerowicz, A. (2015). Kryptonim Hiacynt. Kraków: Queermedia.pl.
Selerowicz, A. (2017). Zbrodnia, której nie było. Gdynia: Novae Res.
Suleiman, S. R. (1993). Powieść z tezą. Struktura dojrzewania. Pamiętnik Literacki, 84(2), 193-207.
Śmieja, W. (2008). Kanon i kanony, czyli jak rozumieć pojęcie „literatura homoseksualna”? Teksty Drugie, 1-2, 96-116.
Śmieja, W. (2010). Literatura, której nie ma. Szkice o polskiej „literaturze homoseksualnej”. Kraków: Universitas.
Teodorczyk, M. (2019). Niebo 1989. Warszawa: Krytyka Polityczna.
Tomasik, K. (2018). Gejerel. Mniejszości seksualne w PRL-u. Warszawa: Krytyka Polityczna.
Warkocki, B. (2007). Homoniewiadomo. Polska proza wobec odmienności. Warszawa: Sic!
Witkowski, M. (2005). Lubiewo. Kraków: Korporacja Ha!art.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Justyna Tuszyńska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie/Copyright Notice
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 463
Liczba cytowań: 0
