Self-portrait of Generation ’68 — a Self-fulfilling Prediction?
DOI:
https://doi.org/10.12775/KH.2016.123.3.06Keywords
oral history, generation ’68, Karl Mannheim, biographic method, trajectory, Piotr OsękaAbstract
On the Application of Oral History and the Category of the Generation in Historical Studies Despite the passage of time controversies about the “March events” in Poland have not ceased. The development of the humanities provides new instruments useful for analysing successive dimensions of the events of March 1968. The most recent publication by Piotr Osęka (My, ludzie z Marca. Autoportret pokolenia ’68, Wołowiec 2015) attempts to expand our knowledge about the events in question from the viewpoint of oral history and research into the generation phenomenon. The author collected several score interviews with participants of student protests in Polish schools of higher learning, and subsequently analysed them in a cross-examination so as to discover the most important similarities and differences in the biographical narrations of his interlocutors. The amassed interviews created a sui generis self-portrait of the Polish generation ’68, whose rhythm was delineated by consecutive stages in the life of its members — childhood, adolescence, revolt, repressions, and existence after March 1968. The capably written attractive book gives, at the same time, rise to certain doubts about its theoretical and source foundations. Within this context it becomes crucial to ask: how is one to understand the generation category, of key rank for the publication, and to what extent does the convention, accepted by the author, of making use of the instrumentarium of oral history pass the test in searches for a self-portrait of the protagonists of March ’68?
References
Artwińska, Anna, Agnieszka Mrozik. „O pokoleniach z perspektywy niemieckiej”. Teksty Drugie 1 (2016): 253–263.
Artwińska, Anna, Małgorzata Fidelis, Agnieszka Mrozik, Anna Zawadzka. „Pożytki z «pokolenia». Dyskusja o «pokoleniu» jako kategorii analitycznej”. Teksty Drugie 1 (2016): 347–365.
Bourdieu, Pierre. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Tłum. Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2005.
Bourdieu, Pierre. Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. Tłum. Andrzej Zawadzki. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2001.
Bourdieu, Pierre. Rozum praktyczny. O teorii działania. Tłum. Joanna Stryjczyk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
Bourdieu, Pierre, Loïc J.D. Wacquant. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Tłum. Anna Sawisz. Warszawa: „Oficyna Naukowa”, 2001.
Clifford, Rebecca, Juliane Fürst, Robert Gildea, James Mark, Piotr Osęka, Chris Reynolds. „Spaces”. W Europe’s 1968. Voices of Revolt, red. Robert Gildea, James Mark, Anette Warring, 164–192. Oxford: Oxford University Press, 2013.
Eisler, Jerzy. Marzec 1968. Geneza, przebieg, konsekwencje. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
Eisler, Jerzy. Polski rok 1968. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej — Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2006.
Friszke, Andrzej. Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i komandosi. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2010.
Friszke, Andrzej. „Sesja marcowa 1981”. W Marzec 68. Referaty z sesji na Uniwersytecie Warszawskim w 1981 roku, 7–14. Warszawa: Otwarta Rzeczpospolita. Stowarzyszenie przeciwko Antysemityzmowi i Ksenofobii, 2008.
Friszke, Andrzej, Andrzej Paczkowski, oprac. Niepokorni. Rozmowy o Komitecie Obrony Robotników. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2008.
Gawin, Dariusz. Wielki zwrot. Ewolucja lewicy i odrodzenie idei społeczeństwa obywatelskiego 1956–1976. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2013.
Gildea, Robert, James Mark, Anette Warring, red. Europe’s 1968. Voices of Revolt. Oxford: Oxford University Press, 2013.
Głowiński, Michał. Marcowe gadanie. Warszawa: Wydawnictwo „Pomost”, 1991. Głowiński, Michał. Pismak 1863 i inne szkice o różnych brzydkich rzeczach. Warszawa: „Open”, 1995.
von der Goltz, Anna, red. „Talkin’ ’bout my generation”. Conflicts of Generation Building and Europe’s „1968”. Göttingen: Wallstein Verlag, 2011.
Jankowska, Janina. Portrety niedokończone. Rozmowy z twórcami „Solidarności” 1980– 1981. Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 2003.
Kałwa, Dobrochna. „Historia mówiona w krajach postkomunistycznych. Rekonesans”. Kultura i Historia 18 (2010). Dostęp 19.03.2016. http://www.kulturaihistoria. umcs.lublin.pl/archives/1887.
Kamińska, Aneta. „Kategoria pokolenia w badaniach nad społeczeństwem i kulturą”. Kultura i Historia 11 (2007). Dostęp 19.03.2016. http://wiedzaiedukacja. eu/archives/989.
Karpiński, Jakub. „Krótkie spięcie”. W Wykres gorączki. Polska pod rządami komunistycznymi, 171–248. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2001.
Kaźmierska, Kaja, red. Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 2012.
Kaźmierska, Kaja, Katarzyna Waniek, Agata Zysiak. Opowiedzieć Uniwersytet. Łódź akademicka w biografiach wpisanych w losy Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2015.
Krzemiński, Ireneusz. „Antysemityzm, socjalizm i «nowa świadomość». Długofalowe konsekwencje Marca ’68”. W Marzec 1968. Trzydzieści lat później. T. 1, red. Marcin Kula, Piotr Osęka, Marcin Zaremba, 261–283. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
Krzemiński, Ireneusz. Solidarność. Projekt polskiej demokracji. Warszawa: Oficyna Naukowa, 1997.
Kula, Marcin, Piotr Osęka, Marcin Zaremba, red. Marzec 1968. Trzydzieści lat później. Materiały z konferencji zorganizowanej pod patronatem prezydenta m. stoł. Warszawy przez Instytut Historyczny UW, Instytut Studiów Politycznych PAN oraz Żydowski Instytut Historyczny przy współpracy Wydawnictwa Naukowego PWN na Uniwersytecie Warszawskim 6 i 7 marca 1998 r. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
Kurkowska-Budzan, Marta. „Informator, świadek historii, narrator — kilka wątków epistemologicznych i etycznych oral history”. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej 1 (2011): 9–34.
Mach, Bogdan W. Transformacja systemu a trajektorie życiowe młodych pokoleń. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, 2005.
Mannheim, Karl. „The Problem of Generations”. W Essays on the Sociology of Knowledge, 276–322. London: Routledge & Kegan Paul, 1952.
Mannheim, Karl. „Problem pokoleń”. Tłum. Anna Mizińska-Kleczkowska. Colloquia Communia 1/12 (1992/1993): 136–169.
Mannheim, Karl. „Problem pokoleń”. W Pokolenia albo porządkowanie historii, oprac. Hubert Orłowski, tłum. Jerzy Kałążny, 81–129. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2015.
Mazur, Mariusz. Polityczne kampanie prasowe w okresie rządów Władysława Gomułki. Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe, 2004.
Mead, Margaret. Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
Nowak, Stefan, red. Studenci Warszawy. Studium długofalowych przemian postaw i wartości. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1991.
Orłowski, Hubert. „Wejście”. W Pokolenia albo porządkowanie historii, oprac. Hubert Orłowski, 7–78. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2015.
Osęka, Piotr. „Elita Solidarności. Prozopografia Komisji Krajowej”. W Solidarność od wewnątrz 1980–1981, red. Andrzej Friszke, Krzysztof Persak, Paweł Sowiński, 186–201. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN; Instytut Pamięci Narodowej — Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2013.
Osęka, Piotr. Marzec ’68. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak; Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2009.
Osęka, Piotr. My, ludzie z Marca. Autoportret pokolenia ’68. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne; Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2015.
Osęka, Piotr. „The People of March’. A Self-Portrait of Polands’ Generation ’68”. W „Talkin’ ’bout my generation”. Conflicts of Generation Building and Europe’s 1968, red. Anna von der Goltz, 137–161. Göttingen: Wallstein Verlag, 2011.
Osęka, Piotr. Syjoniści, inspiratorzy, wichrzyciele. Obraz wroga w propagandzie Marca 1968. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 1999.
Osęka, Piotr, Voglis Polymeris, Anna von der Goltz. „Families”. W Europe’s 1968. Voices of Revolt, red. Robert Gildea, James Mark, Anette Warring, 46–70. Oxford: Oxford University Press, 2013.
Pospolite ruszenie. Relacje działaczy i współpracowników „Solidarności” w Łodzi 1980–1981, oprac. Leszek Próchniak, Milena Przybysz, Sławomir M. Nowinowski, Magdalena Zapolska-Downar, Andrzej Czyżewski. Łódź: Instytut Pamięci Narodowej — Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2011.
Raciborski, Jacek, red. Elity rządowe III RP 1997–2004. Portret socjologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2006.
Ritchie, Donald A. „The Evolution of Oral History”. W The Oxford Handbook of Oral History, red. Donald A. Richie, 3–19. Oxford: Oxford University Press, 2010.
Rokicki, Konrad, Sławomir Stępień, red. Oblicza Marca 1968. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej — Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2004.
Rokuszewska-Pawełek, Alicja. Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków — analiza biograficzna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2002.
Sharpless, Rebecca. „The History of Oral History”. W Thinking about Oral History. Theories and Applications, red. Thomas L. Charlton, Lois E. Myers, Rebecca Sharpless, 7–32. Plymouth: AltaMira Press, 2008.
Stola, Dariusz. Kampania antysyjonistyczna w Polsce 1967–1968. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2000.
Suleja, Włodzimierz. Dolnośląski Marzec ’68. Anatomia protestu. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej — Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2006.
Świda-Ziemba, Hanna. Młodzież PRL. Portrety pokoleń w kontekście historii. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2010.
Torańska, Teresa. Byli. Warszawa: Świat Książki — Bertelsmann Media, 2006. Torańska, Teresa. Jesteśmy. Rozstania ’68. Warszawa: Świat Książki — Bertelsmann Media, 2008.
Torańska, Teresa. Oni. Warszawa: Iskry, 2004.
Tyszka, Krzysztof. Nacjonalizm w komunizmie. Ideologia narodowa w Związku Radzieckim i Polsce Ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, 2004. Wawrzyniak, Joanna. ZBoWiD i pamięć II wojny światowej 1949–1969. Warszawa: Wydawnictwo Trio; Fundacja „Historia i Kultura”, 2009.
Wiszniewicz, Joanna. Życie przecięte. Opowieści pokolenia Marca. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2008.
Zaremba, Marcin. Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Trio; Instytut Studiów Politycznych PAN, 2005.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 476
Number of citations: 0