https://apcz.umk.pl/KH/issue/feedKwartalnik Historyczny2024-03-12T08:32:20+01:00drkh@ihpan.edu.plOpen Journal Systems<p>Czasopismo Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, wydawane we współpracy z Polskim Towarzystwem Historycznym, a dystrybuowane w wersji drukowanej przez Wydawnictwo Naukowe Semper.</p> <p style="text-align: justify;">Jest najstarszym polskim czasopismem historycznym, założonym przez Xawerego Liskego w 1887 r. Dotychczas ukazało się 129 roczników. W „Kwartalniku Historycznym” publikowane są artykuły poświęcone dziejom Polski i dziejom powszechnym od średniowiecza do czasów najnowszych oraz artykuły recenzyjne i recenzje na temat książek naukowych z tego zakresu chronologicznego. Nad poziomem merytorycznym i wydawniczym "Kwartalnika Historycznego" czuwa zbierający się każdego roku Komitet Redakcyjny (zob. listę jego członków z afiliacjami instytucjonalnymi do pobrania poniżej), złożony z wybitnych historyków polskich i zagranicznych.</p>https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49368Spis treści rocznika CXXX2024-03-12T08:20:30+01:002024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49370Wykaz skrótów2024-03-12T08:23:47+01:002024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49371Tabela transliteracyjna2024-03-12T08:25:04+01:002024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49364Specyfika sejmików wielkopolskich w dobie przemian. Uwagi nad pracą Grzegorza Glabisza Sejmiki Wielkopolski w latach 1764–17932024-03-12T08:03:37+01:00Monika Jusupovićmonika.jusupovic@gmail.com<p>Sejmiki ziemskie były głównym elementem samorządu szlacheckiego, a jednocześnie środkiem wpływów szlachty na politykę państwową. W obecnym stuleciu w historiografii nastąpiło ożywienie w kwestii zarówno wydawania akt sejmikowych, jak i monografii poszczególnych zgromadzeń. Nadal jednak literatura daleka jest od opracowania tematu w pełni, tym cenniejsza jest zatem praca Grzegorza Glabisza <em>Sejmiki Wielkopolski w latach 1764–1793</em>. Większa część tej pracy poświęcona jest skrupulatnemu odtworzeniu struktury i funkcjonowania sejmików. Nieco skromniejsza zaś część druga zajmuje się ich dziejami politycznymi w omawianym okresie.</p>2024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49365Między teorią a wiedzą źródłową. Nowe spojrzenie na rolę saskiej Kamery jako prekursora prób modernizacji Rzeczypospolitej w XVIII wieku2024-03-12T08:07:40+01:00Jerzy Dygdałajdygdala@ihpan.edu.pl<p>Omówienie treści książki Petera Collmera poświęconej funkcjonowaniu saskiej administracji majątków królewskich w Rzeczypospolitej w latach 1700–1763. Dyskusja z niektórymi tezami Autora. Kwestia modelu modernizacji wczesnonowożytnego państwa europejskiego na przykładzie szlacheckiej Rzeczypospolitej w XVIII w.</p>2024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49366Recenzje2024-03-12T08:14:04+01:002024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49358Od Redakcji, Historia społeczno-gospodarcza jako ważny obszar badawczy2024-03-12T07:23:35+01:002024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49367Zofia Zielińska2024-03-12T08:15:38+01:002024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49363Egodokumenty (listy i pamiętniki) chłopów Królestwa Polskiego i chłopskich migrantów zeń jako źródła historyczne (1864–1914)2024-03-12T08:00:16+01:00Łukasz Kożuchowskil.kozuchowski@uw.edu.pl<p>Tekst prezentuje przykłady egodokumentów (czy też dokumentów osobistych) chłopów, tu rozumianych wąsko jako listy i pamiętniki, tj. źródła do badań dziejów Królestwa Polskiego w drugiej połowie XIX w. Na początku przedstawiono zwięzłe wprowadzenie do tematyki egodokumentów jako materiałów wykorzystywanych w pracach historycznych. Następnie omówiono kolejne zbiory listów (do czasopism, emigracyjnych, zesłańców) oraz pamiętników (w tym konkursowych). Na koniec zaś tekst przedstawia ogólne ujęcie egodokumentów chłopów jako zbioru źródeł wraz z sugestiami do dalszych prac badawczych.</p>2024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49359Czy rodzina doby późnofeudalnej jest nadal atrakcyjnym polem badawczym?2024-03-12T07:25:52+01:00Cezary Kukloc.kuklo@uwb.edu.pl<p>Artykuł przedstawia perspektywy badawcze związane z intensyfikacją studiów nad strukturami rodzinnymi i wspólnotami domowymi na ziemiach polskich do schyłku feudalizmu. Autor wskazuje na potrzebę poszerzenia i unowocześnienia kwestionariusza pytań badawczych, które powinny doprowadzić do odkrycia wielu interesujących sfer codziennej egzystencji podstawowej komórki zjawisk społecznych i demograficznych. Dalszym pogłębionym badaniom powinno sprzyjać nie tylko poszerzenie katalogu źródeł ujmowanych łącznie, ale w jeszcze większym stopniu wykorzystanie modeli teoretycznych i narzędzi statystycznych (mikrosymulacje).</p>2024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49360Demograficzne konsekwencje zróżnicowania społecznego w osiemnastowiecznej Polsce2024-03-12T07:44:41+01:00Radosław Poniatr.poniat@uwb.edu.plPiotr Guzowskiguzowski@uwb.edu.plEwa Kaźmierczyke.kazmierczyk@uwb.edu.plMarzena Liedkemliedke@uwb.edu.pl<p>W literaturze historycznej stosunkowo często podkreśla się zróżnicowanie społeczne i ekonomiczne dawnych populacji, ale rzadko zjawisko to analizowane jest kwantytatywnie, zwłaszcza w przypadku społeczeństwa Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. Warunki mieszkaniowe, higiena, dieta, charakter aktywności zawodowej czy poziom bezpieczeństwa wpływały na biologiczny standard życia, który można badać m.in. za pomocą metodologii demograficznej. Artykuł wskazuje społeczne zróżnicowanie takich parametrów demograficznych, jak dalsze trwanie życia osób dorosłych, wielkość i struktura gospodarstw domowych oraz wiek opuszczania gospodarstwa domowego.</p>2024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49361Podmiotowość chłopstwa staropolskiego2024-03-12T07:52:10+01:00Mateusz Wyżgamateusz.wyzga@up.krakow.pl<p>Wciąż powszechna jest opinia o chłopstwie jako o ubezwłasnowolnionym i traktowanym przedmiotowo elemencie systemu folwarczno-pańszczyźnianego, a zarazem brutalnie wykorzystywanej ofierze tego systemu. Celem artykułu jest propozycja analizy położenia chłopstwa wychodząca z założenia o istnieniu podmiotowości tej najliczniejszej grupy społecznej. Podmiotowość ta mogła wynikać m.in. z zapotrzebowania rynku pracy na siłę roboczą, co wymagało od dworów pewnej elastyczności, ale też z chłopskiej aktywności na lokalnym rynku handlowym. Ta aktywność współgrała z przedsiębiorczością i zamożnością niektórych chłopów. W ten też sposób można rozumieć ich występowanie w sądach grodzkich, a także pewną sprawczość i decyzyjność w relacjach z innymi stanami społecznymi Rzeczypospolitej przedrozbiorowej.</p>2024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 https://apcz.umk.pl/KH/article/view/49362Doświadczenie społeczne służby wojskowej w ludowym Wojsku Polskim: terra incognita?2024-03-12T07:55:41+01:00Dariusz Jaroszskh@ihpan.edu.pl<p>Artykuł zawiera próbę charakterystyki rozwoju historii społecznej ludowego Wojska Polskiego po 1989 r., w tym szczególnie społeczno-psychologicznych aspektów służby wojskowej. Autor podjął próbę odpowiedzi na pytanie, jakie przyczyny mogły spowodować relatywną słabość tego nurtu badawczego. Jednocześnie wskazuje na materiały źródłowe, które jego zdaniem wypełniają luki w historiografii na ten temat. Studium oparte jest przede wszystkich na analizie materiałów archiwalnych, odnalezionych w Centralnym Archiwum Wojskowym – Wojskowym Biurze Historycznym w Warszawie.</p>2024-03-12T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024