„O nowych, a w swej najgłębszej istocie starych zasadach relacji między Polakami a Imperium”. Na kanwie tekstu i podtekstów rozprawy Jekatieriny Bołtunowej

Anna Barańska

doi:10.12775/KH.2025.132.1.06

Autor(i)

Anna Barańska Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-8509-7520

DOI:

https://doi.org/10.12775/KH.2025.132.1.06

Ključne riječi

warszawska koronacja Mikołaja I, Królestwo Polskie 1815–1830, relacje polsko-rosyjskie, symbolika polityczna, polityka pamięci

Sažetak

Abstrakt: Artykuł odnosi się do książki rosyjskiej badaczki Jekatieriny Bołtunowej, poświęconej warszawskiej koronacji Mikołaja I na króla Polski w 1829 r. i pamięci o wojnach między Rosją a Polską od początku XVII do początku XIX w., wydanej w 2022 r. w Moskwie przez Novoe literaturnoe obozrenie w serii „Historia Rossica”. Tekst zawiera obszerną prezentację treści tej rozprawy i polemikę z niektórymi tezami Bołtunowej oraz z próbą reinterpretacji relacji polsko-rosyjskich w duchu ideologii neoimperialnej.

Author Biography

Anna Barańska, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Anna Barańska, dr hab., prof. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, zatrudniona w Instytucie Historii w Katedrze Historii XIX wieku. Zainteresowania badawcze: Królestwo Polskie 1815–1830, powstanie listopadowe, Rosja za Aleksandra I, kobiety polskie w okresie zaborów, historia Kościoła katolickiego na ziemiach polskich pod zaborami, dyplomacja Stolicy Apostolskiej, stosunki między Kościołem a państwem w Europie w XIX w.; kontakt: anbar@kul.pl.

References

Edycje źródłowe

Czartoryski Adam, Rozważania o dyplomacji, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011 (oryg. franc. 1830).

Вяземский Пётр А., Полное Собрание Сочинений, t. 9, С.Д. Шереметев, Санкт-Петербург 1884.

Переписка императора Николая Павловича с великим князем цесаревичем Константином Павловичем / Correspondance de l’Empereur Nicolas I et du grand duc Constantin, t. 1, SIRIO, t. 131, Санкт-Петербург 1910.

Энгельгардт Лев Н., Записки, Новое литературное обозрение, Москва 1997.

Opracowania

Barańska Anna, Między Warszawą, Petersburgiem i Rzymem. Kościół a państwo w dobie Królestwa Polskiego (1815–1830), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2008.

Bołtunowa Jekatierina, Pamięć o wydarzeniach z historii stosunków polsko-rosyjskich. Kształtowanie bieżącej polityki ZSRR w latach dwudziestych XX w. na podstawie materiałów Biura Politycznego KC WKP(b), w: W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917–1945), red. Elżbieta Kowalczyk, Konrad Rokicki, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2019, s. 19–31.

Bołtunowa Jekatierina, Petersburg–Warszawa: podróż koronacyjna Mikołaja I do Królestwa Polskiego w 1829 roku, w: Między ugodą a insurekcją. Granice polsko-rosyjskiego kompromisu politycznego w epoce Królestwa Polskiego 1815–1830, red. Henryk Głębocki, Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego, Warszawa 2023, s. 289–311.

Davies Norman, Boże igrzysko. Historia Polski, t. 1, Znak, Kraków 1989 (oryg. ang. 1982).

Janowski Maciej, Tematyka i konteksty brytyjskich zainteresowań Polską w latach 1831–1841, „Kwartalnik Historyczny” 96, 1989, 1–2, s. 111–130.

Mironowicz Antoni, Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2005.

Napiórkowski Marcin, Uroczystości żałobne jako narzędzie legitymizacji i delegitymizacji władzy, „Pamiętnik Literacki” 2013, 4, s. 135–152.

Puzyrevskij Aleksandr K., Wojna polsko-ruska 1831 r., wyd. przerobione, popr. i uzup., nakł. Maurycego Orgelbranda, Warszawa 1899 (oryg. ros. 1890).

Skarbek Jan, Straty materialne w czasie powstania listopadowego w województwie lubelskim (1831–1832), „Roczniki Humanistyczne” 21, 1973, 2, s. 323–343.

Smolka Stanisław, Polityka Lubeckiego, wstępem poprzedził Ryszard Kołodziejczyk, t. 1, PIW, Warszawa 1983.

Szałek Piotr, Pamięć jako akt intencjonalny (trzy teorie psychologiczne), „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” 13, 2004, 1 (49), s. 23–38.

Szyndler Bartłomiej, Powstanie kościuszkowskie 1794, Ancher, Warszawa 1994.

Tokarz Wacław, Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, Bellona, Warszawa 1994.

Wiech Stanisław, Królestwo i ziemie zabrane 1831–1855, w: Historie Polski w XIX wieku, red. Andrzej Nowak, t. 2, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2013, s. 151–215.

Wortman Richard S., Scenarios of Power. Myth and Ceremony in Russian Monarchy, t. 1: From Peter the Great to the Death of Nicholas I, t. 2: From Alexander II to the Abdication of Nicholas II, Princeton University Press, Princeton 1995–2000.

Болтунова Екатерина М., Варшава и Санкт-Петербург в церемониальном пространстве друг друга (конец XVIII – первая треть XIX вв.), w: Sztuka Europy Wschodniej / Искусство восточной Европы, t. 1: Polska – Rosja. Sztuka i Historia. / Польша и Россия. Искусство и История, red. Jerzy Malinowski, Irina Gavrash, Natalia Mizerniuk-Rotkiewicz, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako, Warszawa–Toruń 2013, s. 157–166.

Болтунова Екатерина М., Гвардия Петра Великого как военная корпорация, Российский государственный гуманитарный университет, Москва 2011.

Мироненко Сергей В., Страницы тайной истории самодержавия, Мысль, Москва 1990.

Уортман Ричард С., Сценарии власти. Мифы и церемонии русской монархии, t. 1–2, Объединенное гуманитарное издательство, Москва 2002–2004.

Netografia

https://www.hse.ru/org/persons/102942820 (dostęp: 30 IX 2024).

https://www.labirint.ru/pubhouse/824/ (dostęp: 30 IX 2024).

https://www.livelib.ru/pubseries/18416-historia-rossica (dostęp: 30 IX 2024).