Misja Williama Bullitta do Rosji (luty–marzec 1919). Błąd czy nieudana próba pragmatycznego działania?
DOI :
https://doi.org/10.12775/KH.2022.129.4.02Mots-clés
Stany Zjednoczone, Rosja, Thomas Woodrow Wilson, Włodzimierz Lenin, konferencja pokojowa w Paryżu, Prinkipo, William BullittRésumé
Misja Williama Bullitta z 1919 r. do Rosji była ostatnim etapem procesu zainicjowanego w przeddzień konferencji pokojowej w Paryżu i kontynuowanego w pierwszych tygodniach jej trwania, w trakcie m.in. obrad Rady Dziesięciu. Dyskurs aliantów dotyczył kluczowego pytania o miejsce i rolę Rosji w budowaniu trwałego stabilnego ładu międzynarodowego. Pytaniom: „co zrobić z Rosją?”, „jaki tryb postępowania przyjąć wobec niej?”, towarzyszyły problemy dyplomatycznego nieuznawania rządów bolszewickich, prowadzenia blokady gospodarczej oraz interwencji zbrojnej. Bez udziału Rosji, spadkobierczyni wielkiego carskiego imperium, nie wydawało się możliwe zbudowanie nowego porządku światowego. Rosja, choć targana rewolucją, wojną domową, ekonomicznym i gospodarczym chaosem, nadal stanowiła klucz do ustanowienia trwałego pokoju światowego.
Références
Edycje źródłowe
Congressional Record, Proceedings and Debate of the Third Session of the Sixty-Fifth Congress of the United States, t. 57, cz. 2, Government Printing Office, Washington 1919.
Dillon Emile J., The Inside Story of the Peace Conference, Harper & Bros., New York 1920.
For the President, Personal and Secret. Correspondence Between Franklin D. Roosevelt and William C. Bullitt, wyd. Orville H. Bullitt, Houghton Mifflin, Boston 1972.
Herron George Davis, The Greater War, M. Kennerley, New York 1919.
Miliukov Paul, Bolshevism, an International Danger. Its Doctrine and Its Practice through War and Revolution, Charles Scribner’s Son, New York 1920.
Papers Relating to the Foreign Relations of the United States, wyd. Joseph V. Fuller, United States Government Printing Office, Washington 1934–1947: 1918, Russia, t. 2; 1919, The Paris Peace Confernce, t. 1; 1919, The Paris Peace Conference, t. 2; 1919, The Paris Peace Conference, t. 3; 1919, Russia.
The Autobiography of Lincoln Steffens, t. 2, Harcourt, Brace & World, New York 1968.
The Bullitt Mission to Russia. Testimony before the Committee on Foreign Relations, United States Senate, of William Bullitt, B.W. Huebsch, New York 1919.
The Intimate Papers of Colonel House, t. 3: Into the World War, wyd. Charles Seymour, Houghton Mifflin Company, The Riverside Press Cambridge, Boston–New York 1928.
The Prinkipo Conference Plan. An Attepmt to Arrange a Meeting Between Delegates of Allies and of Russian Factions, „New York Times Current History” (1916–1940), 9, 1919, 3, cz. II, s. 407–410.
Treaty of Peace with Germany. Hearings before the Committee on Foreign Relations, United States Senate, Sixty-Sixth Congress, First Session, t. 2, Government Printing Office, Washington 1919.
Opracowania
Ambrosius Lloyd E., Woodrow Wilson and American Internationalism, Cambridge University Press, New York 2017.
Brownell Will, Billings Richard, So Close to Greatness. The Biography of William C. Bullitt, Macmillan, New York 1987.
Cassella-Blackburn Michael, The Donkey, The Carrot and The Club. William C. Bullitt and Soviet-American Relations, 1917–1948, Praeger, Westport, Conn. 2004.
Craig Gordon A., Gilbert Felix, The Diplomats, 1919–1939, Princeton University Press, Princeton 1994.
Dunn Dennis J., Caught between Roosevelt and Stalin. America’s Ambassadors to Moscow, University of Kentucky, Lexington, Ky. 1998.
Etkind Alexander, Roads not Taken. An Intellectual Biography of William C. Bullitt, Pittsburgh University Press, Pittsburgh, Pa. 2017.
Farnsworth Beatrice, William C. Bullitt and the Soviet Union, Indiana University Press, Bloomington 1967.
Grzeloński Bogdan, Dyplomaci USA 1919–1939, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, Pułtusk 2004.
Grzeloński Bogdan, Niedobrani sojusznicy. Ambasadorowie Roosevelta w ZSRR, PWN, Warszawa 2013.
Hartshorn Peter, I Have Seen the Future. A Life of Lincoln Steffens, Counterpoint, Berkeley, CA. 2011.
Heim Kimberly A., U.S. Bullitt Mission to Russia. 1919, „Towson University Journal of International Affairs” 22, 1988, 2, s. 61–68.
Herman Arthur, 1917: Lenin, Wilson, and the Birth of the New World Disorder, Harper, New York 2017.
Kaplan Justin, Lincoln Steffens. A Biography, Simon & Schuster, New York 1974.
Kucharczyk Grzegorz, Wersal 1919. Nowa kultura bezpieczeństwa dla Polski i Europy, Instytut Zachodni, Poznań 2019.
Levin Norman G., Woodrow Wilson and the Paris Peace Conference, Heath, Lexington, Mass. 1972.
MacMillan Margaret, Paris 1919. Six Months that Changed the World, Random House, New York 2003.
Marczewska-Zagdańska Hanna, Od przyjaźni, przez zerwanie do sojuszu. Meandry relacji amerykańsko-sowieckich do 1941 r., w: Politycy, dyplomaci i żołnierze. Studia i szkice z dziejów stosunków międzynarodowych w XX–XXI wieku ofiarowane profesorowi Andrzejowi Maciejowi Brzezińskiemu w 70. rocznicę urodzin, red. Dariusz Jeziorny, Sławomir M. Nowinowski, Radosław Paweł Żurawski vel Grajewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017, s. 223–238.
Marczewska-Zagdańska Hanna, Stany Zjednoczone a Europa Środkowo-Wschodnia w latach 1933–1941, DiG, Warszawa 2008.
McKean David, Watching Darkness Fall. FDR, His Ambassadors and the Rise of Adolf Hitler, St. Martin’s Press, New York 2021.
Narocznicka Natalia, Rosyjska rewolucja i świat w XX wieku w kontekście „problemu rosyjskiego” na paryskiej konferencji pokojowej, „Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU” 16, 2020, s. 147–178.
Neu Charles E., Colonel House. A Biography of Woodrow Wilson’s Silent Partner, Oxford University Press, New York 2015.
Nowak Andrzej, Izolacjonizm i appeasement. Waszyngton i Londyn wobec imperium sowieckiego oraz polskiego kryzysu latem 1920 r., „Kwartalnik Historyczny” 121, 2014, 4, s. 775–798.
Nowak Andrzej, Pierwsza zdrada Zachodu. 1920-zapomniany appeasement, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015.
Parafianowicz Halina, William C. Bullitt. „Emisariusz” Franklina Delano Roosevelta i ambasador w Moskwie, w: Polska i jej wschodni sąsiedzi w XX wieku, red. Hanna Konopka, Daniel Boćkowski, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2004, s. 229–243.
Powaski Ronald E., The Cold War. The United States and Soviet Union 1917–1991, Oxford University Press, New York 1998.
Reisser Wesley J., The Black Book. Woodrow Wilson’s Secret Plan for Peace, Lexington Books, Lanham, Md. 2012.
Thompson John M., Russia, Bolshevism and Versailles Peace, Princeton University Press, Princeton, N.J. 1966 (reprint Princeton 2016).
Throntveit Trygve, Power without Victory. Woodrow Wilson and the American Internationalist Experiment, University of Chicago Press, Chicago 2017.
Walt Stephen M., Revolution and War, Cornell University Press, Ithaca, NY 1996.
Walworth Arthur, Wilson and His Peacemakers. American Diplomacy at the Paris Peace Conference 1919, Norton, New York 1986.
Wędrowski Jacek R., Stany Zjednoczone wobec konfliktów na wschodzie Europy, 1917–1922. Wybrane problemy, wyd. Jacek Ryszard Wędrowski, Warszawa 2017.
Wolff Larry, Woodrow Wilson and the Reimagining of Eastern Europe, Stanford University Press, Stanford 2020.
Сергеев Евгений, Большевики и англичане. Советско-британские отношения 1918– 1924 гг. Oт интервенции к признанию, Наука, Санкт Петербург 2019.
Téléchargements
Publiée
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas de Modification 4.0 International.
Stats
Number of views and downloads: 326
Number of citations: 0
