Usurpation of Aristocratic Privilege and the Social Identity of the Polish Noble Elite in the Period of the Partitions
DOI :
https://doi.org/10.12775/KH.2021.128.SI.1.03Mots-clés
aristocracy, hereditary titles, nobility, social hierarchy, eliteRésumé
The aristocratic titles, which the partitioning monarchies granted to some of their Polish noble subjects in the long nineteenth century, did not play a decisive role in the development and formation of the modern Polish noble elite. The foreign titles could only sanction the internal noble hierarchy, which was apparently much more determined by specific noble traditions and the cult of the pre-partition past. This argument is evidenced by the cases of families which did not need formal title grants to be recognized as truly aristocratic in that period.
Références
Printed sources
Chłędowski, Kazimierz, Pamiętniki, ed. Antoni Knot, 2 vols, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1951, vol. 1.
Dziennik Praw Królestwa Polskiego, [1817], 3, no. 12.
Gothaisches genealogisches Taschenbuch der gräflichen Häuser, 35, 1862.
Grzegorzewska, Sabina z Gostkowskich, Pamiętniki, Warsaw: Redakcja ‘Kroniki Rodzinnej’, 1889.
Instrukcye i depesze rezydentów francuskich w Warszawie 1807–1813, ed. Marceli Handelsman, 2 vols, Cracow: Akademia Umiejętności and Towarzystwo Popierania Wydawnictw Akademii Umiejętności, 1914, vol. 1.
Korespondencja polityczna Stanisława Augusta: Augustyn Deboli: 1782, ed. Ewa Zielińska and Adam Danilczyk, Warsaw: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, 2017.
Łętowski, Ludwik, Wspomnienia pamiętnikarskie, Wrocław, 1956.
Meysztowicz, Walerian, To co trwałe: gawędy o czasach i ludziach, London: Polska Fundacja Kulturalna, 1974.
Morstin, Ludwik Hieronim, Spotkania z ludźmi, Cracow: Wydawnictwo Literackie, 1957.
Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lviv: Instytut Stauropigiański, 1857.
Sąd sejmowy 1827–1829 na przestępców stanu: urzędowe akta, ed. Tadeusz Bieczyński, Poznań: [n. pub.], 1873.
Senfft von Pilsach, Friedrich Christian Ludwig, Mémoires, Leipzig: Veit & Comp., 1863.
Sołtyk, Roman, ‘O związkach przedrewolucyjnych’, Pamiętnik Emigracji, 3, 1833, no. 8: brochure Jan Albert Jagiellończyk, pp. 2–5.
Secondary literature
Bartoszewicz, Julian, ‘Kniaź i książę’, in idem, Studja historyczne i literackie, 3 vols, Cracow: nakładem Kazimierza Bartoszewicza, 1880–81, vol. 3, 1881, pp. 368–400.
Bartoszewicz, Julian, ‘Tytuły honorowe rodzinne w Polsce’, in Encyklopedyja powszechna, 28 vols, Warsaw: S. Orgelbrand, 1859–69, vol. 25, 1867, pp. 880–92.
Bernatowicz, Tadeusz, Mitra i buława: Królewskie ambicje książąt w sztuce Rzeczypospolitej szlacheckiej (1697–1763), Warsaw: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
Błeszczyński, Julian, ‘Hrabia’, in Encyklopedyja powszechna, 28 vols, Warsaw: S. Orgelbrand, 1859–69, vol. 12, 1863, pp. 196–200.
Boleścic-Kozłowski, Stanisław Aleksander, Henryk Sienkiewicz i ród jego, Warsaw: Gebethner i Wolff; Cracow: Gebethner i Spółka, 1917.
Budzyński, Michał, Wacław Rzewuski: fantazja z czasów powstania podolsko-ukraińskiego w 1831 r., Brussels: [n. pub.], 1841.
Butterwick, Richard, Poland’s Last King and English Culture: Stanisław August Poniatowski 1732–1798, Oxford: Clarendon, 1998.
Cieszkowski, Stanisław Dołęga, Senatorowie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongressowego 1807–1815–1831, Warsaw: [n. pub.], 1891.
Cmentarz powązkowski w Warszawie: Materiały inwentaryzacyjne, ed. Andrzej Biernat and Barbara Biernat, 3 vols, Warsaw: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1980–94, vol. 1, 1980.
Frost, Robert I., ‘The Nobility of Poland-Lithuania, 1569–1795’, in The European Nobilities in the Seventeenth and Eighteenth Centuries, 2nd edn, 2 vols, ed. Hamish M. Scott, Basingstoke and New York: Palgrave Macmillan, 2007, vol. 2, pp. 266–310.
Getka-Kenig, Mikołaj, ‘The Genesis of the Aristocracy in Congress Poland’, APH, 100, 2009, pp. 79–112.
Getka-Kenig, Mikołaj, Ojcowie ‘wskrzeszonej’ ojczyzny: Senat w rzeczywistości społeczno-politycznej Księstwa Warszawskiego, Warsaw: Neriton, 2013.
Getka-Kenig, Mikołaj, ‘Trzy pałace Hilarego Szpilowskiego: Klasycyzm a problem elitarności wśród szlachty na Mazowszu końca XVIII w.’, Biuletyn Historii Sztuki, 77, 2015, 2, pp. 275–302.
Górzyński, Sławomir, Arystokracja polska w Galicji: Studium heraldyczno-genealogiczne, Warsaw: DiG, 2009.
Górzyński, Sławomir, ‘Tytuły w dawnej Rzeczypospolitej i obecnie – praktyka i prawo’, Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, 8 (19), 2008, pp. 115–32.
Grześkowiak-Krwawicz, Anna, Regina libertas: Wolność w polskiej myśli politycznej XVIII wieku, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 2006.
Jedlicki, Jerzy, Klejnot i bariery społeczne: Przeobrażenia szlachectwa polskiego w schyłkowym okresie feudalizmu, Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
Jedlicki, Jerzy, ‘Szlachta’, in Przemiany społeczne w Królestwie Polskim 1815–1864, ed. Witold Kula and Janina Leskiewiczowa, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979, pp. 27–56.
Kaczmarczyk, Zdzisław, ‘Kasztelanowie konarscy: Studium z historii urzędów ziemskich i nadwornych’, CPH, 2, 1949, pp. 1–23.
Konarski, Stanisław, ‘Rostworowski Janusz (1811–1891)’, in PSB, vol. 32, Wrocław, 1989.
Konarski, Szymon, Armorial de la noblesse polonaise titrée, Paris: by author, 1958.
Konarski, Szymon, O heraldyce i ‘heraldycznym’ snobizmie, 2nd eds, Warsaw: Adiutor, 1992.
Kosiński, Adam Amilkar, Przewodnik heraldyczny: monografie kilkudziesięciu znakomitszych rodzin, 5 vols, Cracow and Warsaw, 1877–85, vol. 1, 1877.
Kowalski, Mariusz, Księstwa Rzeczpospolitej: Państwo magnackie jako region polityczny, Warsaw: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN im. Stanisława Leszczyckiego, 2013.
Kowecki, Jerzy, ‘Rostworowski Andrzej h. Nałęcz (1745–1831)’, in PSB, vol. 32, Wrocław, 1989.
Kula, Witold, ‘Udział we władzy’, in Przemiany społeczne w Królestwie Polskim 1815– 1864, ed. idem and Janina Leskiewiczowa, Warsaw: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979, pp. 405–19.
Lelewel, Joachim, Panowanie króla polskiego Stanisława Augusta, Brussels: Jan Nepomucen Młodecki, 1847.
Lelewel, Joachim, Trzy konstitucje polskie 1791, 1807, 1815, Poznań: J.K. Żupański, 1861.
Lenczewski, Tomasz, Genealogie rodów utytułowanych w Polsce, vol. 1, Warsaw: Adiutor, 1996.
Lukowski, Jerzy, The European Nobility in the Eighteenth Century, Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2003.
Lukowski, Jerzy, Liberty’s Folly: The Polish-Lithuanian Commonwealth in the Eighteenth Century, 1697–1795, London: Routledge, 1991.
Lulewicz, Henryk, Andrzej Rachuba and Jolanta Sikorska-Kulesza, ‘Wstęp’, in Dzieje rodziny Ciechanowieckich herbu Dąbrowa (XIV–XXI wiek), ed. Andrzej Rachuba, Warsaw: DiG, 2013.
Łojek, Jerzy, Potomkowie Szczęsnego: Dzieje fortuny Potockich z Tulczyna 1799–1921, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1981.
Mencel, Tadeusz,‘Magnateria polska w Galicji w polityce władz austriackich w latach 1795–1809’, in Ziemiaństwo polskie 1795–1945, ed. Janina Leskiewiczowa, Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985.
Michalski, Jerzy, ‘Sejmiki poselskie 1788 roku’, in idem, Studia historyczne z XVIII i XIX wieku, 2 vols, Warsaw: Stentor, 2007, vol. 1, pp. 217–84.
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna, Rzeźba włoska w Polsce około 1770–1830: Katalog, Warsaw: Instytut Sztuki PAN, 2016.
Niesiecki, Kacper, Herbarz polski, 10 vols, ed. Jan Nepomucen Bobrowicz, Leipzig: Breitkopf & Hærtel, 1839–46, vol. 6, 1841.
Orman, Elżbieta, Tahańcza Poniatowskich: Z dziejów szlachty na Ukrainie w XIX wieku, Cracow: PAU, 2009.
Polska encyklopedia szlachecka, ed. S.J. Starykoń-Kasprzycki, 12 vols, Warsaw: Instytut Kultury Historycznej, 1935–38, vol. 10, 1938.
Prószyńska, Zuzanna, Zegary Stanisława Augusta, Warsaw: Zamek Królewski – ‘Arx Regia’, 1994.
Rostworowska, Weronika, ‘Pomnik Michała Bogorii Skotnickiego a nekropolia wawelska na przełomie XVIII i XIX wieku’, in Wzgórze wawelskie w słowie i w obrazie: z badań nad kulturą wieku XIX, ed. Joanna Winiewicz-Wolska and Joanna Ziętkiewicz-Kotz, Cracow: Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki, 2014, pp. 117–30.
Rostworowski, Emanuel, Popioły i korzenie: szkice historyczne i rodzinne, Cracow: Znak, 1985.
Rostworowski, Stanisław Jan, Monografia rodziny Rostworowskich: Lata 1386–2012, 2 vols, Warsaw: Rytm, 2013.
Rostworowski, Stanisław Jan, ‘W kręgu arystokratów respektujących władzę cesarzy Wszech Rosji i królów Polski’, Rocznik Mazowiecki, 18, 2006, pp. 182–203.
Stężyński Bandtkie, Kazimierz Władysław, Numismatyka krajowa, 2 vols, Warsaw: J. Glücksberg, 1839–40, vol. 1, 1839.
Tarczyński, Marek, Generalicja powstania listopadowego, 2nd edn, Warsaw: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988.
[Uruski, Seweryn], Notices sur les familles illustres et titrées de la Pologne, Paris: A. Franck, 1862.
Uruski, Seweryn, Rodzina: herbarz szlachty polskiej, ed. Aleksander Włodarski, 15 vols, Warsaw: Gebethner i Wolff, 1904–31, vol. 15, 1931.
Vushko, Iryna, The Politics of Cultural Retreat: Imperial Bureaucracy in Austrian Galicia, 1772–1867, New Haven, CT: Yale University Press, 2015.
Widacka, Hanna, ‘Ikonografia króla Stanisława Augusta w grafice XVIII wieku’, Rocznik Historii Sztuki, 15, 1985, pp. 163–220.
Witwicki, Stefan, ‘O hrabiach u nas’, in Wieczory pielgrzyma: rozmaitości moralne, literackie i polityczne, 2 vols, Leipzig: F.A. Brockhaus, 1866, vol. 2, pp. 139–56.
Wolff, Józef, Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, Warsaw: [n. pub.], 1895.
Wolski, Marian, The Potocki Family of the Pilawa Coat of Arms: A Study of Family History and Estates until the Early 17th Century, Cracow: Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana, 2018.
Zajączkowski, Andrzej, Szlachta polska: Kultura i struktura, Warsaw: Semper, 1993.
Zaroszyc, Dominik, ‘Posłowie’ in Szymon Konarski, O heraldyce i ‘heraldycznym’ snobizmie, 2nd eds, Warsaw: Adiutor, 1992, pp. 54–77.
Zielińska, Teresa, Magnateria polska epoki saskiej: Funkcje urzędów i królewszczyzn w procesie przeobrażeń warstwy szlacheckiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977.
Zielińska, Teresa, Poczet polskich rodów arystokratycznych, Warsaw: WSiP, 1997.
Téléchargements
Publiée
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas de Modification 4.0 International.
Stats
Number of views and downloads: 825
Number of citations: 0
