Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Kwartalnik Historyczny

Stanislaus Konarski’s On the Religion of Honest Men – between Historiography and New Establishments Based on the Records of the Congregation for the Doctrine of the Faith
  • Home
  • /
  • Stanislaus Konarski’s On the Religion of Honest Men – between Historiography and New Establishments Based on the Records of the Congregation for the Doctrine of the Faith
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 128 No. 4 (2021) /
  4. Rozprawy

Stanislaus Konarski’s On the Religion of Honest Men – between Historiography and New Establishments Based on the Records of the Congregation for the Doctrine of the Faith

Authors

  • Paweł Zając Wydział Teologiczny, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0003-1764-9976

DOI:

https://doi.org/10.12775/KH.2021.128.4.03

Keywords

Stanisław Konarski, Angelo Maria Durini, nunciature, Holy Office, index of prohibited books, deism, Enlightenment in Poland, Counter-Enlightenment

Abstract

The prevailing opinion in historiography is that the accusation of Stanisław Konarski’s book O religii poczciwych ludzi (On the Religion of Honest Men) as containing doctrinal errors was an exaggeration of his enemies. However, it was impossible to describe the consequences of the denunciation made by Nuncio Durini in Rome and to explain the genesis of the Latin version of the book. The archival sources of the Congregation for the Doctrine of the Faith, used for the first time, allow for a detailed description of the process that took place in the Holy Office. The Italian and Latin translations of the book were commissioned, Roman theologians reviewed its contents, and Konarski was instructed to make precise corrections and to prepare a second revised edition. He was cleared of many charges made against him by the theologians in Poland, but the book was to be included in the index of prohibited books, should the author persist in his expressions. This decision, however, remained secret as the author complied with the order and prepared a second revised edition in Latin.

Author Biography

Paweł Zając, Wydział Teologiczny, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Paweł Zając OMI, PhD, professor at the Adam Mickiewicz University in Poznań, Department of Historical Theology, at the Faculty of Theology. Research interests: history of the Warsaw Nunciature in the eighteenth century.

References

Edycje źródłowe

Krajewski Michał Dymitr, Pochwała Stanisława Hieronima Konarskiego, Warszawa 1783.

Leszczyński Stanisław, Des désirs, w: Ouvres du philosophe Bienfaisant, t. 1, Paris 1763, s. 306–325.

Leszczyński Stanisław, L’incrédulité combattue par le simple bon sens, Nancy 1760.

Leszczyński Stanisław, Le philosophe chrétien, [b.m.] 1749.

Leszczyński Stanisław, La Religion [b.m., b.d.], w: Ouvres du philosophe Bienfaisant, t. 4, Paris 1763, s. 171–186.

Nacher Teodor, Dwa dzieła Konarskiego: O religii poczciwych ludzi 1769 i De religione honestorum hominum 1771, Stryj 1883.

Polignac Melchior de, Anti-Lucrèce, poème sur la religion naturelle, tłum. Jean-Pierre de Bougainville, Paris 1749.

Polignac Melchior de, Anti-Lucretius, sive de Deo et natura, t. 1–2, Paris 1745.

Theiner Augustin, Histoire du pontificat de Clément XIV, d’après des documents inédits, [traduite de l’allemand sous les yeux de l’auteur par Paul de Geslin], t. 1, Paris 1852.

Wilczek Ignacy, Carmina. Nova Editio Altera Sui Parte Auctior Et Emendatior, Calissii 1785.

Opracowania

Chachulski Tomasz, Stanisław Konarski, DiG, Warszawa 2000.

Deszczyńska Martyna, Polskie kontroświecenie, BEL Studio, Warszawa 2011.

Hinz Henryk, Deizm, w: Słownik literatury polskiego Oświecenia, red. Teresa Kostkiewiczowa, Ossolineum, Wrocław 1977, s. 69–73.

Konopczyński Władysław, Stanisław Konarski, Kasa im. Mianowskiego – Instytut Popierania Nauki, Warszawa 1926.

Łukowski Jerzy, Od Konarskiego do Kołłątaja – czyli od realizmu do utopii, w: Trudne stulecia. Studia z dziejów XVII i XVIII wieku. Ofiarowane profesorowi Jerzemu Michalskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Łukasz Kądziela, Wojciech Kriegseisen, Zofia Zielińska, Semper, Warszawa 1994, s. 184–194.

Nowak-Dłużewski Juliusz, Stanisław Konarski, Pax, Warszawa 1989.

Pietrzak Jarosław, Testament patriarchy jerozolimskiego Jerzego Marii Laskarysa ze zbiorów Archiwum Zamku Królewskiego w Warszawie – Muzeum, „Kronika Zamkowa. Roczniki” 2015, 2 (68), s. 297–343.

Sinko Tadeusz, Polski Anti-Lukrecjusz, „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filologiczny”, Seria 3, 4 [49], Kraków 1911, s. 286–399.

Skoczyński Jan, Woleński Jan, Historia filozofii polskiej, WAM, Kraków 2010.

Stopniak Franciszek, Laskarys (Lascaris) Jerzy Hieronim Maria Wojciech (1706–1795), PSB, t. 16, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971, s. 519–520.

Treger Bronisław, Konarski o filozofach, w: Stanisław Konarski pedagog – polityk – filozof, red. Jadwiga Ziętarska, WP UW, Warszawa 2004, s. 95–104.

Wąsik Wiktor, Historia filozofii polskiej, t. 1: Scholastyka, renesans, oświecenie, Pax, Warszawa 1958.

Wolf Hubert, Schmidt Bernward, Benedikt XIV und die Reform des Buchzensurverfahrens. Zu Geschichte und Rezeption von „Sollicita ac provida”, Brill, Paderborn 2011.

Wolf Hubert, Storia dell’Indice. Il Vaticano e i libri proibiti, Donzelli Editore, Roma 2006.

Kwartalnik Historyczny

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2022-01-14

How to Cite

1.
ZAJĄC, Paweł. Stanislaus Konarski’s On the Religion of Honest Men – between Historiography and New Establishments Based on the Records of the Congregation for the Doctrine of the Faith. Kwartalnik Historyczny. Online. 14 January 2022. Vol. 128, no. 4, pp. 913-936. [Accessed 9 December 2025]. DOI 10.12775/KH.2021.128.4.03.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 128 No. 4 (2021)

Section

Rozprawy

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 1375
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tags

Search using one of provided tags:

Stanisław Konarski, Angelo Maria Durini, nunciature, Holy Office, index of prohibited books, deism, Enlightenment in Poland, Counter-Enlightenment
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop