Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Kwartalnik Historyczny

“Usque in Vurta fluvium”. On Mieszko’s Tribute
  • Home
  • /
  • “Usque in Vurta fluvium”. On Mieszko’s Tribute
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 123 No. 3 (2016) /
  4. INNE

“Usque in Vurta fluvium”. On Mieszko’s Tribute

Authors

  • Tomasz Jurek Instytut Historii PAN, Poznań

DOI:

https://doi.org/10.12775/KH.2016.123.3.01

Keywords

Ottonian Empire, Mieszko I, Early Piast monarchy, tribute, Polish-German relations

Abstract

The article is about relations between the oldest Piast rulers (tenth century) and the Ottonian Empire. In his account of the battle waged in 972 by the Polish Duke Mieszko I and the Saxon Margrave Hodo, the Saxon chronicler Thietmar of Merseburg wrote (II, 29) that Mieszko was “loyal to the emperor and paid him a tribute all the way to the river Warta” (inperatori fidelis tributumque usque in Vurta fluvium solvens). This sentence has been for long the object of contradictory interpretations. As a rule, German historians maintain that it refers to the entire Western part of the Piast dominion (looking from the West). On the other hand, Polish historians always attempted to minimalize the significance of the tribute and consequently indicated that the chronicler had in mind a certain fragmentary territory; as a rule, they pointed to Pomerania (which, however, was located already beyond the Warta) or a small region of the supposed Lubuszanie tribe (at the mouth of the Warta flowing into the Odra). By referring to conceptions launched by certain German historians the author of the article tries to prove that a proper comprehension of the examined sentence calls for its interpretation from the viewpoint of Mieszko. In other words, it pertains to his whole dominion, seen from its centre towards the Warta, i.e. a river playing the part of an outer frontier. Such an interpretation is supported by the fact that at the time tributes were, as a rule, imposed on a whole state or a people and not their artificially distinguished parts. True, the Warta did constitute a rough boundary separating the Piast state from Pomerania. The proposed approach matches the context of the Thietmar account. The background of the clash between Mieszko and Hodo was Polish expansion in Pomerania. The commentary claiming that Mieszko paid a tribute from a territory up to Warta, a frontier river, was used to explain that Hodo was entitled to attack a duke loyal to the emperor since the former had crossed the boundary. The tribute-based relation was established probably in 963 when (according to Thietmar’s account, often questioned by Polish historians), margrave Gero imposed imperial supremacy over Mieszko I. Presumably, when after a victory over the Lusatians Gero moved towards the Odra, alarmed Mieszko voluntarily surrendered and offered a tribute.

Author Biography

Tomasz Jurek, Instytut Historii PAN, Poznań

Biogram: prof. dr hab. Tomasz Jurek — Instytut Historii PAN, Poznań, historia średniowieczna

References

Angenendt, Arnold. Kaiserherrschaft und Königstaufe. Kaiser, Könige und Päpste als geistliche Patrone in der abendländischen Missionsgeschichte. Berlin: Walter de Gruyter, 1984.

Baethgen, Friedrich. „Zur Geschichte der ältesten deutsch-polnischen Beziehungen”. Altpreußische Forschungen 13 (1936): 1–16.

Banaszkiewicz, Jacek. „Dąbrówka «christianissima» i Mieszko poganin (Thietmar, IV, 55–56; Gall, I, 5–6)”. W Nihil superfluum esse. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, red. Jerzy Strzelczyk, Józef Dobosz, 85–93. Poznań: Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2000.

Bandtkie, Jan Samuel. Dzieje narodu polskiego. T. 1. Wrocław: Wilhelm Bogumił Korn, 1835.

Barthold, Friedrich Wilhelm. Geschichte von Rügen und Pommern. T. 1. Hamburg: Friedrich Perthes, 1839.

Bogusławski, Wilhelm. Dzieje Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej do połowy XIII w. T. 3. Poznań: nakładem autora, 1892.

Dowiat, Jerzy. Metryka chrztu Mieszka I i jej geneza. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1961.

Fried, Johannes. Der Weg in die Geschichte. Die Ursprünge Deutschlands bis 1024. Berlin: Ullstein, 1998.

Grawert-May, Gernot von. Das staatsrechtliche Verhältnis Schlesiens zu Polen, Böhmen und dem Reich während des Mittelalters (Anfang des 10. Jahrhunderts bis 1526). Aalen: Scientia Verlag, 1971.

Grodecki Roman, Stanisław Zachorowski, Jan Dąbrowski. Dzieje Polski średniowiecznej. 1926. Wyd. 2. Kraków: Universitas, 1995.

Holtzmann, Robert. Geschichte der sächsischen Kaiserzeit (900–1024). München: Verlag Georg D.W. Callwey, 1941.

Jasiński, Tomasz. „Czy państwo polskie za Mieszka I było suwerenne?”. Studia nad Dawną Polską 2 (2009): 9–19.

Jasiński, Tomasz. „Początki organizacji kościelnej w Polsce”. W Tu się wszystko zaczęło. Rola Poznania w państwie pierwszych Piastów, red. Andrzej Wójtowicz, 87–94. Poznań: Instytut Chemii Bioorganicznej PAN, Ośrodek Wydawnictw Naukowych, 2010.

Jaworski, Krzysztof. „Pobarane — Bobrzanie czy Obrzanie?”. W Viae historicae. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Lechowi A. Tyszkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Mateusz Goliński, Stanisław Rosik, 178–188. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2001.

Jedlicki, Marian Zygmunt. Stosunek prawny Polski do Cesarstwa do r. 1000. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 1939.

Jurek, Tomasz. „O czasie i okolicznościach chrztu Mieszka”. Roczniki Historyczne 81 (2015): 35–56.

Kara, Michał. Najstarsze państwo Piastów — rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium archeologiczne. Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 2009.

Keller, Hagen, Gerd Althoff. Die Zeit der späten Karolinger und der Ottonen. Krisen und Konsolidierungen 888–1024. Gebhardt. Handbuch der deutschen Geschichte. Wyd. 10. T. 3. Stuttgart: Klett-Cotta, 2008.

Kiersnowski, Ryszard. „Lubuszanie”. W Słownik starożytności słowiańskich. T. 3, cz. 1, red. Władysław Kowalenko, Gerard Labuda, Zdzisław Stieber, 101. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, 1967.

Köpke, Rudolf, Ernst Dümmler. Kaiser Otto der Große. Jahrbücher der deutschen Geschichte. Leipzig: Verlag von Duncker & Humblot, 1876.

Kossmann, Oskar. Polen im Mittelalter. T. 2. Marburg: J.G. Herder-Institut, 1985.

Kowalczyk, Elżbieta. „Momenty geograficzne państwa Bolesława Chrobrego. Na styku historii i archeologii”. Kwartalnik Historyczny 107, 2 (2000): 68–73.

Kurnatowska, Zofia. „Grody santockie w świetle dotychczasowych badań archeologicznych”. W Santok — początki grodu. Materiały z sesji historycznej, 10–21. Gorzów: Towarzystwo Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości, 1995.

Kurnatowska, Zofia, Michał Kara. „Wczesnopiastowskie regnum — jak powstało i jaki miało charakter? Próba spojrzenia od strony źródeł archeologicznych”. Slavia Antiqua 51 (2010): 23–85.

Labuda, Gerard. Fragmenty dziejów Słowiańszczyzny Zachodniej. T. 1. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1960.

Labuda, Gerard. „Licicaviki”. W Słownik starożytności słowiańskich. T. 3, cz. 1, red. Władysław Kowalenko, Gerard Labuda, Zdzisław Stieber, 56. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, 1967.

Labuda, Gerard. Mieszko I. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo, 2002.

Labuda, Gerard. „O stosunkach prawno-politycznych państwa polskiego z państwem niemieckim w X i XI wieku”. Czasopismo Prawno-Historyczne 57, nr 1 (2005): 327–378.

Labuda, Gerard. Pierwsze wieki monarchii piastowskiej. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2012.

Labuda, Gerard. „Selpuli”. W Słownik starożytności słowiańskich. T. 5, red. Władysław Kowalenko, Gerard Labuda, Tadeusz Lehr-Spławiński, 128. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, 1975.

Labuda, Gerard. Studia nad początkami państwa polskiego. Poznań: Księgarnia Akademicka, 1946. Wyd. 2. 2 t. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1987–1988.

Lübke, Christian. Das östliche Europa. Die Deutschen und das europäische Mittelalter. München: Siedler, 2004.

Lübke, Christian. Regesten zur Geschichte der Slaven an Elbe und Oder (von Jahr 900 an). T. 2. Berlin: In Kommission bei Dubkewr & Humblot, 1985.

Ludat, Herbert. Die Anfänge des polnischen Staates. Krakau: Burgverlag Krakau G.m.b.H; Verlag des Instituts für Deutsche Ostarbeit, 1942.

Ludat, Herbert. „Mieszkos Tributpflicht bis zur Warthe”. Deutsches Archiv für Landesund Volksforschung 2 (1938): 380–385.

Ludat, Herbert. „Warthe oder Netze?”, Beiträge zur Namensforschung 3 (1951/1952): 213–221.

Łowmiański, Henryk. „Imię chrzestne Mieszka I”. Slavia Occidentalis 19 (1948): 297–305.

Łowmiański, Henryk. Początki Polski. T. 5. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.

Migdalski, Paweł. „Bitwa pod Cidini w historiografii”. W Cedynia i okolice poprzez wieki, red. Paweł Migdalski, 37–64. Chojna: Stowarzyszenie Historyczno-Kulturalne „Terra Incognita”; Szczecin: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego, 2013.

Migdalski, Paweł. „Znaczenie i lokalizacja bitwy pod Cidini w świetle historiografii”. W Civitas Schinesghe. Mieszko I i początki państwa polskiego, red. Jan M. Piskorski, 159–169. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych, PAN; Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego, 2004.

Moździoch, Sławomir. „Śląsk między Gnieznem a Pragą”. W Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy, red. Henryk Samsonowicz. Kraków: 169–198, 2000.

Mühle, Eduard. Die Piasten. Polen im Mittelalter. München: C.H. Beck, 2011. Myśliński, Kazimierz. Polska wobec Słowian Połabskich do końca wieku XII. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1993.

Nalepa, Jerzy. Granice Polski najdawniejszej. Prolegomena. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1996.

Piskorski, Jan M. Pomorze plemienne. Historia — archeologia — językoznawstwo. Poznań: Wydawnictwo Sorus; Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; Szczecin: Muzeum Narodowe, 2002.

Pleszczyński, Andrzej. Niemcy wobec pierwszej monarchii piastowskiej (963–1034). Narodziny stereotypu. Postrzeganie i cywilizacyjna klasyfikacja władców Polski i ich kraju. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2008.

Pohorecki, Feliks. Recenzja: La création du premier archevêché polonais à Gniezno, Marian Zygmunt Jedlicki. Kwartalnik Historyczny 48 (1934): 140–144.

Ranft, Andreas, red. Der Hoftag in Quedlinburg 973. Von den historischen Wurzeln zum Neuen Europa. Berlin: Akademie Verlag, 2006.

Reitinger, Lukas. „«Census de terra Polonie» a přemyslovská svrchovanost nad Polskem”. Časopis Matice moravské 128 (2009): 473–492.

Reitinger, Lukas. „«Tributum olim duce Bracizlao constitutum». Důvod přemyslovské svrchovanosti nad Polskem?”. W Trzecie polsko-czeskie forum młodych mediewistów. Commemoratio praeteritorum — społeczności średniowieczne wobec przeszłości, red. Hanna Krzyżostoniak, Jakub Kujawiński, Marzena Matla, 185–219. Poznań: Instytut Historii UAM, 2012.

Rosik, Stanisław. „Początki Polski w kronikach niemieckich X–XI w. (w kręgu wiadomości Widukinda z Korwei)”. W Kolory i struktury średniowiecza, red. Wojciech Fałkowski, 236–240. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2004.

Rymar, Edward. „A jednak pod Cedynią nad Odrą w 972 r.?”. W Civitas Cedene. Studia i materiały do dziejów Cedyni, red. Paweł Migdalski. T. 1, 125–151. Chojna: Stowarzyszenie Historyczno-Kulturalne „Terra Incognita”; Szczecin: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego; Cedynia: Muzeum Regionalne w Cedyni, 2014.

Rymar, Edward. „Terytorium usque in Vurta fluvium, czyli Pomorze obszarem trybutarnym Niemiec za Mieszka I”. W Biskupi, lennicy, żeglarze, red. Błażej Śliwiński, 189–228. Gdańskie Studia z Dziejów Średniowiecza 9. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; WiM, 2003.

Sappok, Gerhard. Die Anfänge des Bistums Posen und die Reihe seiner Bischöfe von 968– 1498. Leipzig: Verlag von S. Hirzel, 1937.

Sappok, Gerhard. „Polens Tributpflicht gegenüber dem Deutschen Reiche im 10. Jahrhundert”. Deutsches Archiv für Landesund Volksforschung 5 (1941): 260–270. Sikorski, Dariusz Andrzej. Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Rozważania nad granicami poznania historycznego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2011.

Sikorski, Dariusz Andrzej. „O stosunkach polsko-niemieckich w X i XI wieku”. Studia Historica Slavo-Germanica 26 (2004/2005): 263–266.

Sikorski, Dariusz Andrzej. Początki Kościoła w Polsce. Wybrane problemy. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2012.

Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu. Cz. 3, red. Antoni Gąsiorowski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1993–1999.

Sochacki, Jarosław. Stosunki publicznoprawne między państwem polskim a Cesarstwem Rzymskim w latach 963–1102. Gdańsk: Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej Officina Ferberiana, 2003.

Stasiewski, Bernhard. Die Anfänge der Christianisierung Polens auf dem Hintergrund der slavischen Missionsgeschichte des frühen Mittelalters. Münster: Verlagshaus Monsenstein und Vannerdat OHG, 2014.

Strzelczyk, Jerzy. Mieszko Pierwszy. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1992. Szczur, Stanisław. Historia Polski. Średniowiecze. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2002.

Śliwiński, Błażej. „Pomorze w polityce i strukturze państwa wczesnopiastowskiego (X–XII w.)”. Kwartalnik Historyczny 107, 2 (2000): 3–40.

Tymieniecki, Kazimierz. „Początki państwa Polan”. Przegląd Historyczny 50 (1959): 23–50.

Tymieniecki, Kazimierz. Polska w średniowieczu, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1961.

Tymieniecki, Kazimierz. Recenzja: Studia nad początkami państwa polskiego, Gerard Labuda. Slavia Occidentalis 19 (1948): 459–471.

Tymieniecki, Kazimierz. „Widukind i Thietmar o wypadkach z roku 963”. Roczniki Historyczne 12 (1936): 95–106.

Urbańczyk, Przemysław. Mieszko Pierwszy tajemniczy. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaj Kopernika, 2012.

Widajewicz, Józef. „Licicaviki Widukinda. Studium onomastyczno-geograficzne”. Slavia Occidentalis 6 (1927): 85–182.

Widajewicz, Józef. „Polski obszar trybutarny w X wieku”. Śląski Kwartalnik Historyczny „Sobótka” 2 (1947): 47–92.

Wiszewski, Przemysław. Domus Bolezlai. W poszukiwaniu tradycji dynastycznej Piastów (do około 1138 roku). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2008. Wojciechowski, Zygmunt. Mieszko I i powstanie państwa polskiego. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1936.

Wojciechowski, Zygmunt. Polska — Niemcy. Dziesięć wieków zmagania. Poznań: Wydawnictwo Instytutu Zachodniego, 1945.

Wojciechowski, Zygmunt. „Usque in Vurta fluvium”. W Wirtschaft und Kultur. Festschrift zum 70. Geburtstag von Alfons Dopsch, 289–299. Baden bei Wien–Leipzig: R.M. Rohrer Verlag, 1938.

Zakrzewski, Stanisław. Mieszko I jako budowniczy państwa polskiego. Wyd. 2. Kraków: Universitas, 2006.

Kwartalnik Historyczny

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2016-11-01

How to Cite

1.
JUREK, Tomasz. “Usque in Vurta fluvium”. On Mieszko’s Tribute. Kwartalnik Historyczny. Online. 1 November 2016. Vol. 123, no. 3, pp. 425-445. [Accessed 7 July 2025]. DOI 10.12775/KH.2016.123.3.01.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 123 No. 3 (2016)

Section

INNE

Stats

Number of views and downloads: 684
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tags

Search using one of provided tags:

Ottonian Empire, Mieszko I, Early Piast monarchy, tribute, Polish-German relations
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop