Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Kwartalnik Historyczny

Uwagi o programie memorandum Rusinów zakarpackich z 13 października 1849 roku. Czy był w nim postulat zerwania więzi politycznych z Rusinami galicyjskimi?
  • Strona domowa
  • /
  • Uwagi o programie memorandum Rusinów zakarpackich z 13 października 1849 roku. Czy był w nim postulat zerwania więzi politycznych z Rusinami galicyjskimi?
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 131 Nr 4 (2024) /
  4. Rozprawy

Uwagi o programie memorandum Rusinów zakarpackich z 13 października 1849 roku. Czy był w nim postulat zerwania więzi politycznych z Rusinami galicyjskimi?

Autor

  • Jarosław Moklak Wydział Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego https://orcid.org/0000-0003-1829-4046

DOI:

https://doi.org/10.12775/KH.2024.131.4.02

Słowa kluczowe

Rusini karpaccy, Ruś zakarpacka, Ruś galicyjska, polityka, autonomia

Abstrakt

Artykuł podejmuje kwestie współpracy Rusinów zakarpackich z galicyjskimi w schyłkowym okresie Wiosny Ludów. Stanowi polemikę z tezą Paula Roberta Magocsiego, który w swoich publikacjach memorandum z 13 października 1849 r., przedłożone cesarzowi Franciszkowi Józefowi I i rządowi wiedeńskiemu, uznał za pierwszy polityczny program Karpatorusinów. Według Magocsiego program ten wiązał się z rezygnacją Rusinów karpackich ze wspólnego kraju koronnego złożonego z Rusi zakarpackiej i galicyjskiej. W artykule zacytowano fragmenty memorandum październikowego, które przeczą tezie Magocsiego.

Biogram autora

Jarosław Moklak - Wydział Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego

Jarosław Moklak, prof. dr hab., pracuje w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w historii Ukrainy i stosunków polsko-ukraińskich w XIX i XX w. Zajmuje się dziejami szkolnictwa ukraińskiego w Galicji, tożsamością ukraińskich grup etnicznych oraz emigracją ukraińską do Ameryki Północnej; kontakt: jaroslaw.moklak@uj.edu.pl.

Bibliografia

Edycje źródłowe

Kaiserliches Patent vom 4. März 1849, die Reichsverfassung für das Kaiserthum Oesterreich, https://www.verfassungen.at/at-18/verfassung49-i.htm (dostęp: 26 II 2023).

Magyar Katolikus Lexikon, Szent István Társulat, Budapest 1993–2010, 2013–2014, http://lexikon.katolikus.hu/%C3%96/%C3%B6nk%C3%A9nyuralmi%20 k%C3%B6zigazgat%C3%A1si%20beoszt%C3%A1s.html (dostęp: 22 II 2023).

Высланства Русинов Угорских в Відни пред Высоким Министерством и всесвітлым Єго Величества троном діланя місяца октобрія 1849, w: Александр Дуличенко, Письменность и литературные языки Карпатской Руси (XV–XX вв.), Издательство В. Падяка, Ужгород 2008.

Высланства Русинов угорских в Відни пред высоким министерством и Всесвітлым Єго Величества Троном діланя місяца октобрія 1849, w: Науковий збірник Музею української культури у Свиднику, t. 6, cz. 1, Словацьке Педагогічне Видавництво в Братиславі, Відділ Української Літератури в Пряшеві, Братислава–Пряшів 1972.

Кустодіевъ К[oстянтинъ], Изъ исторіи разочарованій австрійскихъ славянъ. Посольство угорскихъ русскихъ в Вѣнѣ предъ высокимъ миністерствомъ и всесвѣтлымъ его величества трономъ. Акты и дѣянія октября 1849 года, „Русскій Вѣстникъ. Журналъ литературный и политическій” 98, (Москва) 1872, s. 383–407.

Отход Высланства Русинов Угорских з Відня – Домов, w: Александр Дуличенко, Письменность и литературные языки Карпатской Руси (XV–XX вв.), Издательство В. Падяка, Ужгород 2008.

Памятник Русинов Угорских, w: Александр Дуличенко, Письменность и литературные языки Карпатской Руси (XV–XX вв.), Издательство В. Падяка, Ужгород 2008.

Памятникъ Русиновъ Угорскихъ, „Зоря Галицка”, Львовъ 1849, 90, 91.

Угрорусская Делегація въ Вѣнѣ въ 1849 Году, w: Иллюстрованный Русско-Американскій Календарь На Годъ Звычайный 1928, Общество Русскихъ Братствъ, Philadelphia PA 1927, http://carpatho-russian-almanacs.org/RBO/RBO1928/ UgrorusDel28.php (dostęp: 8 IV 2023).

Угрорусская Делегація въ Вѣнѣ въ 1849 Году, w: Карпаторусский Календарь Лемко-Союза на год 1966, Составили Николай Андреєвич Цисляк, Стефан Кичура, Yonkers N.Y., Лемко-Союз, http://carpatho-russian-almanacs.org/LEMKO/ LEMKO1966/UgrorusDel66.php (dostęp: 12 II 2023).

Opracowania

Benedek András S., A gens fidelissima. A ruszinok összes példány, Belváros-Lipótváros Ruszin Kisebbségi Önkormányzat, Budapest 2003, http://mek.oszk. hu/03200/03292/03292.pdf (dostęp: 22 II 2023).

Fedinec Csilla, Szakál Imre, Csernicskó István, A magyarországi ruszinok és ukránok. Ruszinok és ukránok hazánkban. Identitás, nyelv, történelem, Magyar Nemzeti Levéltár, Budapest 2020.

Magocsi Paul Robert, With Their Backs to the Mountains. A History of Carpathian Rus’ and Carpatho-Rusyns, Central European University Press, Budapest–New York 2015.

Magocsi Paul Robert, Pod osłoną gór. Dzieje Rusi Karpackiej i Karpatorusinów, Libra, Rzeszów 2022 (oryg. ang. 2015).

Molnár Ferenc, A Munkácsi Egyházmegye 1848–1849-ben. Tanulmányok és kronológia, Szent Atanáz Görögkatolikus Hittudományi Főiskola, Nyíregyháza 2014.

Stryjek Tomasz, First Nation Europy Środkowej? Historia i współczesność Rusi Karpackiej w ujęciu Paula Roberta Magocsiego, „Kwartalnik Historyczny” 124, 2017, 4, s. 773–804.

Аристовъ Ф[ёдоръ] Ф., Карпато-русскiе писатели. Изслѣдованiе по неизданнымъ источникамъ, t. 1, Изданіе Галицко-Русскаго Общества въ Петроградѣ, Москва 1916 (reprint, wyd. Carpatho-Russian Literary Association, Bridgeport Connecticut 1977).

Г.М.Л. [Adolf Dobrianśkyj], Проектъ политической програмы для Руси австрійской, Ред. Слова, Львовъ 1871.

Кустодіевъ К[oстянтинъ], Изъ исторіи разочарованій австрійскихъ славянъ. Посольство угорскихъ русскихъ в Вѣнѣ въ 1849 году, w: „Русскій Вѣстникъ. Журналъ литературный и политическій” 98, (Москва) 1872, s. 377–382.

Майор Ростислав І., Діяльність закарпатської делегації у Відні 1849 р. і утворення „Руського округу”, „Наукові праці Кам’янець-Подільського національного університету імені Івана Огієнка. Історичні науки”, t. 21, wyd. Кам’янець-Подільського національного університету, Кам’янець-Подільський 2011.

Майор Ростислав, Національна програма А. Добрянського на Слов’янському З’їзді у Празі 1848 р. й прагнення українців об’єднати Закарпаття і Галичину в окремий „Руський коронний край”, „Русин”, (Кишинев) 2013, 2 (32), s. 72–83.

Майор Ростислав, „Український національний рух на Закарпатті. Генеза, розвиток і характерні риси (1848–1919 рр.)”, [praca doktorska], Кам’янець-Подільський 2015.

Русинко Микола, Історія „Висланства русинів угорських у Відні 1849 р.”, w: Науковий збірник Музею української культури у Свиднику, t. 6, cz. 1, Словацьке Педагогічне Видавництво в Братиславі, Відділ Української Літератури в Пряшеві, Братислава–Пряшів 1972.

Русинко Микола, Історія „Висланства русинів угорських у Відні 1849 р.”, https:// rusynsociety.com/wp-content/uploads/2022/04/rusinko_vyslanstvo.pdf (dostęp: 21 X 2023].

Україна в міжнародних відносинах. Енциклопедичний словник-довідник, t. 5: Біографічна частина. А–М, red. Микола М. Варварцев [i in.], Інститут Iсторії України НАН України, Київ 2014.

Kwartalnik Historyczny

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2025-03-25

Jak cytować

1.
MOKLAK, Jarosław. Uwagi o programie memorandum Rusinów zakarpackich z 13 października 1849 roku. Czy był w nim postulat zerwania więzi politycznych z Rusinami galicyjskimi?. Kwartalnik Historyczny [online]. 25 marzec 2025, T. 131, nr 4, s. 649–665. [udostępniono 20.5.2025]. DOI 10.12775/KH.2024.131.4.02.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 131 Nr 4 (2024)

Dział

Rozprawy

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 77
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Rusini karpaccy, Ruś zakarpacka, Ruś galicyjska, polityka, autonomia
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa