Wpływ pandemii COVID-19 na realizację kalendarza szczepień

Abstrakt

Wstęp. Wszystkie państwa na świecie posiadają własną politykę szczepień ochronnych, na którą wpływ ma sytuacja ekonomiczna, polityczna, socjologiczna, geograficzna oraz zagrożenia epidemiologiczne panujące w danym kraju. Na terytorium Polski jest obowiązek realizacji Programu Szczepień Ochronnych. Wysoki poziom zaszczepienia umożliwia osiągnięcie odporności populacyjnej, co pozwala wzmocnić bezpieczeństwo epidemiologiczne. W Polsce od kilku lat widoczne jest umacnianie się postaw niechęci, wątpliwości,
a nawet wrogości do szczepień. Niekorzystna sytuacja jest wynikiem aktywności ruchów antyszczepionkowych, niskiej świadomości zdrowotnej, wyznania religijnego, braku zaufania do instytucji ochrony zdrowia, czy też wpływu środków masowego przekazu. Szczepienia, których realizacja wcześniej była standardem, teraz okazały się być wyzwaniem. Kryzys wywołany pandemią COVID-19 utrudnił dostęp do szczepień. Powodem były przerwy w dostawie szczepionek. Nadzieją na zwalczenie COVID-19 i ustabilizowanie, pozostaje szczepienie. Jest ono ogromną szansą na uodpornienie społeczeństwa na zakażenie i zdobycie kontroli nad transmisją wirusa SARS-CoV-2.
Cel. Celem badania jest analiza wpływu pandemii COVID-19 na realizację kalendarza szczepień.
Materiał i metody. Badania prowadzono na opiekunach prawnych pacjentów Poradni Dziecięcej zgłaszających się do przychodni na realizację szczepień ochronnych. Próba badawcza składała się ze 100 osób. Badania własne przeprowadzono na terenie Centrum Medycznego Medica Sp. Z o.o. Oddział Prof-Med we Włocławku, wktórych wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego i metodę szacowania. W badaniach własnych wykorzystano technikę ankiety. Narzędziami badawczymi były STAI – Inwentarz Stanu i Cechy Lęku oraz ankieta własna.
Wyniki. Nieco ponad połowa ankietowanych przyznała, że pandemia koronawirusa powoduje, że wizyta w przychodni celem realizacji szczepienia ochronnego u dziecka jest dla nich bardziej stresująca niż wcześniej, a 43% nie odczuwało z tego powodu dodatkowego stresu. Badani mieli zróżnicowane zdanie na temat zaszczepienia dziecka przeciw COVID-19. Badania ukazały, że 63% nie zaszczepiłoby swojego dziecka, a zwolenników szczepień było 36%. Z analizy własnej wynika także, że pandemia nie wpływa na opinie o szczepionkach, 45% uważa, że szczepienia są potrzebne i zasadne, a tylko 1% jest im przeciwny. Dość znaczny odsetek ankietowanych nie miał zdania na temat wpływu pandemii na nastawienie do szczepień ochronnych (39%). Lęk jako stan i jako cecha nie różnicował odczuwania zwiększonego stresu podczas wizyty w przychodni celem realizacji szczepienia u dziecka. Lęk jako stan i jako cecha zróżnicował opinie badanych na temat zaszczepienia dziecka przeciw COVID-19. Z danych średnich wynika, że osoby, które zdecydowanie deklarują chęć zaszczepienia dziecka przeciw COVID-19 mają istotnie wyższy poziom lęku jako stanu niż osoby, które raczej chcą dziecko zaszczepić lub raczej tego nie zrobią. Lęk jako stan jest także nieco niższy u ankietowanych zdecydowanie niechętnych do zaszczepienia dziecka przeciw koronawirusowi niż osób zdecydowanie do tego przekonanych. Z danych średnich wynika, że osoby, które deklarują, że nie zaszczepią swojego dziecka przeciw COVID-19 mają najwyższy poziom lęku jako cechy niż osoby, które zdecydowanie dziecko poddaliby szczepieniu. Nieco wyższy poziom lęku występuje także u osób raczej skłonnych do zaszczepienia dziecka przeciw koronawirusowi, niż osób raczej do tego niechętnych. Dane średnie ukazują, że najwyższy poziom lęku jako stanu występował u przeciwników szczepień i osób deklarujących brak zmiany nastawienia do szczepień w dobie pandemii oraz u osób, których pandemia pozytywnie wpłynęła na opinie o szczepieniach ochronnych. Najniższy poziom lęku jako stanu mieli ankietowani niemający zdania na temat wpływu pandemii na opinie o szczepieniach ochronnych oraz osoby, które wciąż uważają, że szczepienia są zasadne.
Wnioski. Zmiany w funkcjonowaniu społecznym wynikające z pandemii koronawirusa spowodowały spowolnienie w realizacji kalendarza szczepień. Pandemia powodowała dodatkowy stres w związku z wykonywaniem szczepień ochronnych u dzieci, ale nie zmieniła nastawienia ankietowanych do konieczności ich realizacji. Lęk jako stan i jako cecha różnicuje nastawienie rodziców do szczepienia dziecka przeciw COVID-19, a lęk jako stan różnicuje opinie o wpływie pandemii na temat szczepień ochronnych.