Nowołaciński przekład dzieł św. Jana od Krzyża w kontekście europejskiej Latinitas doby Renesansu i Baroku
DOI:
https://doi.org/10.12775/IS.2019.004Słowa kluczowe
Andrzej Brzechwa, przekład, łacina, Jan od Krzyża, barokAbstrakt
The author focuses on issues relate to Neolatin translations, illustrating the basic assumptions of the so-called Jesuit baroque translation of the works of St John of the Cross, prepared by Andrzej Brzechwa (1584–1640), the first Polish Discalced Carmelite. Latin translations from vernacular languages became popular as early as the end of the Middle Ages, e.g. Giovanni Boccaccio’s The Decameron, thanks to its translations in prose and verse into the Romans’ language, found readers all over Europe. Brzechwa’s translation was in many respects a pioneering work, but it has not been scientifically reviewed yet. Although it does follow the extremist assumptions of Latin Baroque poetry (pure style, classical vocabulary), its rich workshop and preparation are laudable: an example may be the equivalent of the popular Spanish stanza proposed by Brzechwa: the so-called lyre in the form of the classic Sapphic stanza. This article, after a brief review of the distinctive features of Neolatin literature of the 17th century, analyses the grammatical and rhetorical layers of Brzechwa’s translation. It presents strategies for translating key phrases of the prose and poetry of St John of the Cross, comparing Brzechwa to one of the greatest representatives of Polish Latin Baroque, Maciej Kazimierz Sarbiewski (1595–1640).Bibliografia
Analecta Ordinis Carmelitarum Discalceatorum, Romae 1933, vol. VIII, fasc. 2.
BUSZEWICZ E., Sarmacki Horacy i jego liryka: imitacja, gatunek, styl: rzecz o poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Kraków 2006.
CRISÓGONO DE JESÚS SACRAMENTADO, San Juan de la Cruz. Su obra científi cay su obra literaria, t. 2, Avila 1929.
GIL CZ., Karmelici bosi w Polsce 1605–1655, „Nasza Przeszłość” 48 (1977).
Historia literatury, red. J. Ziomek, Warszawa 1956.
HOLMES J.S., The name and nature of translation studies, w: The Translation Studies Reader, red. L. Venuti, London–New York 2004.
JANICKI W., Humanizm i sarmatyzm w mitologii i rzeczywistości historycznej. Przeciw uproszczeniom, „Życie i Myśl”1984, nr 3.
Literatura i instytucje w dawnej Polsce, red. H. Dziechcińska, Warszawa 1994.
NADOLSKI B., Poezja polska epoki Odrodzenia, w: Odrodzenie w Polsce. Materiały sesji naukowej PAN 25–30 IX 1953, t. 4, Warszawa 1956.
NIESIECKI K., Herbarz polski, t. 2, Lipsk 1839.
Opera Mystica Venerabili ac Mystici Doctoris F. Joannis a Cruce…, Coloniae 1639.
OROZCO DÍAZ E., Estudios sobre San Juan de la Cruz y la mística del barroco, t. 1, Granada 1994.
PHILIPPUS A SS. TRINITATE, Decor Carmeli religiosi, Lugduni 1665.
SAN JUAN DE LA CRUZ, Obraz completas, Madrid 1988.
SINKO T., Historia poezji łacińskiej humanistycznej w Polsce, w: Dzieje literatury pięknej w Polsce, red. S. Tarnowski, Kraków 1918.
SINKO T., Literatura polsko-łacińska. Problemy i zadania, „Eos” XLV (1951), fasc. 2. Społeczeństwo staropolskie. Studia i szkice, red. A. Wyczański, t. 2, Warszawa 1980.
STAWECKA K., Maciej Kazimierz Sarbiewski – prozaik i poeta, Lublin 1989.
ŚW. JAN OD KRZYŻA, Dzieła, tłum. B. Smyrak, Kraków 2014.
ŚW. JAN OD KRZYŻA, Pieśń duchowa, tłum. C. Marrodán Casas, M. Kurek, Kraków 2017.
ULEWIECZ T., Sto lat badań fi lologicznych nad łacińską twórczością humanistyczno-renesansową w Polsce, w: Wokół Kochanowskiego i jego czasów. Materiały sesji naukowej poświęconej kulturze literackiej Małopolski w dobie renesansu. Kielce, 10–11 października 1992, red. M. Garbaczowa, Kielce 1994.
VENUTI L., The Scandals of Translation: Towards an ethics of diff erence, London–New York 1998.
ZABŁOCKI S., Od prerenesansu do oświecenia. Z dziejów inspiracji klasycznych w literaturze polskiej, Wrocław 1976.
ZABŁOCKI S., Poezja polsko-łacińska wczesnego renesansu. Wybrane zagadnienia, w: Problemy
literatury staropolskiej, seria 2, red. T. Pelc, Wrocław 1973.
ZABŁOCKI S., Polsko-łacińskie epicedium renesansowe na tle europejskim, Wrocław 1968.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
1. W myśl regulacji prawnych zawartych w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., autor przekazuje autorskie prawa majątkowe dotyczące składanego dzieła wydawcy czasopisma "Itinera Spiritualia". Przeniesienie praw autorskich do składanego dzieła następuje na wszystkich polach eksploatacji, w szczególności tych wymienionych w art. 50 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych: 1. W zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy dzieła, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową. 2. W zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami , na których dzieło utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy. 3. W zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt. 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
2. Za zgodą Redakcji czasopisma artykuły i recenzje opublikowane w roczniku "Itinera Spiritualia" mogą być przedrukowywane w innych publikacjach.
3. Autor, w celach niekomercyjnych, może w dowolny sposób, bez zgody Redakcji, rozpowszechniać swój tekst w wersji elektronicznej.
4. Redakcja publikuje teksty on-line na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 PL.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 921
Liczba cytowań: 0