The illiberal model of state capitalism in Poland
DOI:
https://doi.org/10.12775/EiP.2023.009Keywords
state capitalism, populism, autokracy, demokracyAbstract
Motivation: There is growing awareness that a new model of capitalism is emerging. The 2008–2009 Global Financial Crisis was a catalyst for redefining the role of the state in the economy, and as a result state involvement in the economy has been on the rise since then. We can also observe changes in political situation: democracy has been backsliding globally, authoritarian, and populist tendencies are growing. In some countries, those two tendencies are present, and as a result the illiberal model of state capitalism emerged. In recent years, in Poland, state involvement in the economy was growing and authoritarian tendencies were visible. In this context, it is worth asking if there is an illiberal model of state capitalism in Poland?
Aim: The aim of the presented paper is to evaluate the political and economic situation in Poland and to check whether there are changes that could be interpreted as building illiberal state capitalism.
Results: The results indicate that in Poland many illiberal statist tendencies could be identified.
References
Acemoglu, D., & Robinson, J.A. (2012). Why nation fail: the origins of power, prosperity, and poverty. Crown Publishers.
Ágh, A. (2018). Decline of democracy in the ECE and the core-periphery divide: rule of law conflicts of Poland and Hungary with the EU. Journal of Comparative Politics, 11(2), 30–48.
Amable, B. (2003). The diversity of modern capitalism. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/019926113X.001.0001.
Ambroziak, A. (2022). Lex Czarnek wraca do Sejmu: cała władza w ręce kuratorów. Retrieved 21.10.2022 from https://oko.press/lex-czarnek-wraca-do-sejmu-cala-wladze-w-rece-kuratorow.
Arak, P. (2016). Jakiej Polski chcą Polacy. Retrieved 14.10.2022 from https://www.obserwatorfinansowy.pl/bez-kategorii/rotator/jakiej-polski-chca-polacy.
Balcerowicz, L. (2016). Trzeba się bić z PIS o Polskę. Wydawnictwo Czerwone i Czarne.
Bałtowski, M., & Kwiatkowski, G. (2022). State-owned enterprises in the global economy. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003244462.
Baumol, W.J., Litan, R.E., & Schramm, C.J. (2007). Good capitalism, bad capitalism, and the economics of growth and prosperity. Yale University Press.
Błaszczyk, B. (2016). Odwracanie prywatyzacji w Polsce i na Węgrzech. Studia Ekonomiczne, 91(4), 527–554.
Bluhm, K., & Varga, M. (2020). Conservative developmental statism in East Central Europe and Russia. New Political Economy, 25(4), 642–659. https://doi.org/10.1080/13563467.2019.1639146.
Bohle, D., & Greskovits, B. (2012). Capitalist diversity on Europe’s periphery. Cornell University Press.
Bonet, L., & Zamorano, M.M. (2021). Cultural policies in illiberal democracies: a conceptual framework based on the Polish and Hungarian governing experiences. International Journal of Cultural Policy, 27(5), 559–573. https://doi.org/10.1080/10286632.2020.1806829.
Bratkowski, A., & Kotecki, L. (2021). Stracone cztery lata: polityka makroekonomiczna PiS 2016–2019 i jej konsekwencje dla Polski, ze szczególnym uwzględnieniem czasu pandemii. Retrieved 14.10.2022 from https://instytutobywatelski.pl/pliki/pdf/stracone-cztery-lata-polityka-makroekonomiczna-rzadu-pis.pdf.
Bremmer, I. (2009). State capitalism comes of age: the end of the free market. Foreign Affairs, 88(3), 40–55.
Bugarič, B. (2019). Central Europe’s descent into autocracy: a constitutional analysis of authoritarian populism. International Journal of Constitutional Law, 17(2), 597–616. https://doi.org/10.1093/icon/moz032.
Cernat, L. (2006). Europeanization, varieties of capitalism and economic performance in Central and Eastern Europe. Palgrave Macmillan.
Chapman, A. (2017). Pluralism under attack: the assault on press freedom in Poland. Retrieved 08.10.2022 from https://freedomhouse.org/sites/default/files/2020-02/FH_Poland_Media_Report_Final_2017.pdf.
Chrzczonowicz, M. (2020). Rząd szykuje atak na organizacje pozarządowe: ma pomysł na ustawę rodem z putinowskiej Rosji. Retrieved 12.10.2022 from https://oko.press/rzad-szykuje-atak-na-organizacje-pozarzadowe.
Coates, D. (ed.). (2005). Varieties of capitalism, varieties of approaches. Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9780230522725.
Dąbrowska, E. (2019). New conservatism in Poland: the discourse coalition around Law and Justice. In K. Bluhm, & M. Varga (Eds.), New conservatives in Russia and East Central Europe (pp. 92–112). Routledge.
Diamond, L. (2017). When does populism become a threat to democracy. Retrieved 15.08.2022 from https://diamond-democracy.stanford.edu/speaking/speeches/when-does-populism-become-threat-democracy.
Dobrowolski, K., & Pawłowski, G. (2017). Etatyzm w polityce gospodarczej rządu PIS jako czynnik oddziałujący na konkurencyjność gospodarki polskiej. In A. Grynia (Ed.), Nowe kraje członkowskie UE wobec procesów globalizacji: źródła konkurencyjności (pp. 57–81). Uniwersytet w Białymstoku.
Fandrejewska-Tomczyk, A. (Ed.). (2020). Raport samorząd: pomiędzy nadzwyczajnymi zadaniami a ograniczonymi możliwościami: samorząd terytorialny w czasie pandemii. Retrieved 10.09.2022 from https://oees.pl/wp-content/uploads/2020/10/Raport-samorzad.pdf.
Farkas, B. (2011). The Central and Eastern European model of capitalism. Post-Communist Economies, 23(1), 15–34. https://doi.org/10.1080/14631377.2011.546972.
Feldmann, M. (2019). Global varieties of capitalism. World Politics, 71(1), 162–196. https://doi.org/10.1017/S0043887118000230.
Follis, K. (2019). Rejecting refugees in illiberal Poland: the response from civil society. Journal of Civil Society, 15(4), 307–325, https://doi.org/10.1080/17448689.2019.1668626.
Ginsburg, T. (2020). Democratic erosion without prerequisites: Poland and the two liberalisms. In U. Belavusau, & A. Gliszczyńska-Grabias (Eds.), Constitutionalism under stress: essays in honour of Wojciech Sadurski (pp. 51–62). Oxford University Press.
Godłów-Legiędź, J. (2020). Polska transformacja w świetle sporów o rynek, sprawiedliwość i ekonomię. Uniwersytet Łódzki.
Gromadzki, J., Sałach, K., & Brzeziński, M. (2022). When populist deliver on their promises: the electoral effects of a large cash transfer program in Poland. IBS Working Paper, 02, 1–81.
Grzymala-Busse, A. (2018). Poland’s path to illiberalism. Current History, 117(797), 96–101. https://doi.org/10.1525/curh.2018.117.797.96.
Haggard, S., & Kaufman, R. (2021). The anatomy of democratic backsliding. Journal of Democracy, 32(4), 27–41. https://doi.org/10.1353/jod.2021.0050.
Hall, P.A., & Soskice, D. (Eds.). (2001). Varieties of capitalism: the institutional foundations of comparative advantage. Oxford University Press.
Hausner, J. (Ed.). (2020). Państwo i my: osiem grzechów głównych Rzeczypospolitej: 5 lat później. Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej.
Hausner, J., & Mazur, S. (Eds.). (2015). Państwo i my: osiem grzechów głównych Rzeczypospolitej. Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej.
Herre, B. (2022). The world has recently become less democratic. Retrieved 10.09.2022 from https://ourworldindata.org/less-democratic.
Holmes, S. (2018). How democracies perish. In C.R. Sunstein (Ed.), Can it happen here: authoritarianism in America (pp. 387–428). HarperCollins.
Izdebski, H. (2020). Tarcze antykryzysowe: dokończenie budowy państwa PiS-u: ustawodawstwo okresu pandemii a funkcjonowanie samorządu. Fundacja im. Stefana Batorego.
Jasiecki, K. (2019). “Conservative modernization” and the rise of Law and Justice in Poland. In K. Bluhm, & M. Varga (Eds.), New conservatives in Russia and East Central Europe (pp. 130–153). Routledge.
Kelemen, R.D., & Pech, L. (2019). The uses and abuses of constitutional pluralism: undermining the rule of law in the name of constitutional identity in Hungary and Poland. Cambridge Yearbook of European Legal Studies, 21, 59–74. https://doi.org/10.1017/cel.2019.11.
Kinowska-Mazaraki, Z. (2021). The Polish paradox: from a fight for democracy to the political radicalization and social exclusion. Social Sciences, 10(112). https://doi.org/10.3390/socsci10030112.
Koncewicz, T.T. (2018). The capture of the Polish Constitutional Tribunal and beyond: of institution(s), fidelities and the rule of law in flux. Review of Central and East European Law, 43(2), 116–173. https://doi.org/10.1163/15730352-04302002.
Kopińska, G. (2018). Stanowiska publiczne jako łup polityczny: polityka personalna w okresie od 16 listopada 2015 do 31 października 2017 roku. Fundacja im. Stefana Batorego.
Kornai, J. (2000). The system paradigm. In W. Schekle, W. Krauth, M. Kohli, & G. Elwert (Eds.), Paradigms of social change: modernization, development, transformation, evolution (pp. 111–133). Campus Verlag & St. Martin’s.
Kornai, J. (2016). The system paradigm revisited. Acta Oeconomica, 66(4), 547–596. https://doi.org/10.1556/032.2016.66.4.1.
Kozarzewski, P., & Bałtowski, M. (2022). State Capitalism in Poland. Annales H: Oeconomia, 56(1), 61–77. https://doi.org/10.17951/h.2022.56.1.61-77.
Kravchenko, Z., Jezierska, K., Gumkowska, M., Charycka, B., & Szafranek, M. (2022). Polish human rights organizations: resisting institutional pressures. In Z. Kravchenko, L. Kings, & K. Jezierska (Eds.), Resourceful civil society: navigating the changing landscapes of civil society organizations (pp. 93–120). Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-3-030-99007-7_4.
Kurlantzick, J. (2016). State capitalism: how the return of statism is transforming the world. Oxford University Press.
Lane, D., & Myant, M. (Eds.). (2007). Varieties of capitalism in post-communist countries. Palgrave Macmillan.
Leszczyński, A. (2021). Czarnek zmienia listę czasopism naukowych: dodaje punkty swoim: na miesiąc przed oceną. Retrieved 21.10.2022 from https://oko.press/czarnek-zmienia-liste-czasopism-naukowych-dodaje-punkty-swoim-na-miesiac-przed-ocena.
Lührmann, A., & Lindberg, S.I. (2019). A third wave of autocratization is here: what is new about it. Democratization, 26(7), 1095–1113. https://doi.org/10.1080/13510347.2019.1582029.
Makowski, G. (2020). Szykując grunt pod „wielką korupcję”. Fundacja im. Stefana Batorego.
Markowski, R. (2019). Creating authoritarian clientelism: Poland after 2015. Hague Journal on the Rule of Law, 11, 111–132. https://doi.org/10.1007/s40803-018-0082-5.
Matuszak, P., & Szarzec, K. (2019). The scale and financial performance of state-owned enterprises in the CEE region. Acta Oeconomica, 69(4), 549–570. https://doi.org/10.1556/032.2019.69.4.4.
Matuszak, P., Totleben, B., & Piątek, D. (2022). Political alignment and the allocation of the COVID-19 response funds: evidence from municipalities in Poland. Economics and Business Review, 8(1), 50–71. https://doi.org/10.18559/ebr.2022.1.4.
Metelska-Szaniawska, K. (2016). Economic effects of post-socialist constitutions 25 years from the outset of transition: the constitutional political economy approach. Peter Lang Verlag. https://doi.org/10.3726/978-3-653-06058-4.
Michalak, M. (2021). Jarosław Kaczyński: nie wiemy, czy człowiek odpowiada za zmiany klimatyczne. Retrieved 21.10.2022 from https://wydarzenia.interia.pl/kraj/news-jaroslaw-kaczynski-nie-wiemy-czy-czlowiek-odpowiada-za-zmian,nId,5648448.
Mikołajewska, B. (2020). Zasłynął zakupem maseczek z lewym certyfikatem: w zarządzie KGHM i radzie PZU zarobił ponad 2,3 mln zł. Retrieved 15.10.2022 from https://oko.press/wynagrodzenie-marcin-chludzinski.
Money.pl. (2021). PiS tworzy kolejne fundusze i agencje: „uwłaszczenie się na majątku Polaków”. Retrieved 15.10.2022 from https://www.money.pl/pieniadze/pis-tworzy-kolejne-fundusze-i-agencje-uwlaszczenie-sie-na-majatku-polakow-6649549251861376a.html.
Morawiecki, M. (2017). Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Retrieved from http://www.gov.pl/documents/33377/436740/SOR.pdf.
Nölke, A., & Vliegenthart, A., (2009). Enlarging the varieties of capitalism. The emergence of dependent market economies in East Central Europe. World Politics, 61(4), 670–702. https://doi.org/10.1017/S0043887109990098.
OECD. (2018). Risks that matter survey. Retrieved 13.10.2022 from https://www.oecd.org/social/risks-that-matter.htm.
Paczocha, J. (2018). Raport: partia w państwie: bezprecedensowa wymiana kadr w administracji rządowej i jej legislacyjne podstawy. Retrieved 13.10.2022 from https://for.org.pl/pl/d/b8ce99c9c9dc4b364b4245a611f0e24d.
Pankowska, M. (2022). Instytut Glińskiego rozdał 3,2 mln zł: komu: księżom, narodowcom, organizacjom działaczy PiS…. Retrieved 15.10.2022 from https://oko.press/instytut-glinskiego-rozdal-32-mln-zl-komu-ksiezom-narodowcom-organizacjom-dzialaczy-pis.
Piątek, D. (2016). Instytucje państwa a wzrost gospodarczy w krajach postsocjalistycznych. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu.
PIE. (2021). Postawy Polaków wobec płacenia podatków i roli państwa w gospodarce. Retrieved 17.10.2022 from https://pie.net.pl/postawy-polakow-wobec-placenia-podatkow-i-roli-panstwa-w-gospodarce.
Pytlas, B. (2021). Party organisation of PiS in Poland: Between electoral rhetoric and absolutist practice. Politics and Governance, 9(4), 340–353. https://doi.org/10.17645/pag.v9i4.4479.
Radkowski, M. (2021). Media wspierające PiS z reklamami państwowych spółek: „to decyzja polityczna, a nie merytoryczna”. Retrieved 15.10.2022 from https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/media-wspierajace-pis-z-reklamami-panstwowych-spolek-to-decyzja-polityczna-a-nie-merytoryczna.
Rapacki, R. (Ed.). (2019). Diversity of patchwork capitalism in Central and Eastern Europe. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429056901.
Ratajczak, M. (2017). Nowa transformacja ustrojowa w świetle ekonomii instytucjonalnej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, (493), 9–21. https://doi.org/10.15611/pn.2017.493.01.
Ricz, J. (2021). The anatomy of the newly emerging illiberal model of state capitalism: a developmental dead end. International Journal of Public Administration, 44(14), 1253–1263. https://doi.org/10.1080/01900692.2021.1874984.
Sadurski, W. (2019). Poland’s constitutional breakdown. Oxford University Press.
Schneider, B.R. (2013). Hierarchical capitalism in latin america: business, labor, and the challenges of equitable development. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781107300446.
Sękowski, S. (2021). Śmierć frajerom, czyli jak PiS udoskonalił podejście rządzących do afer. Retrieved 15.10.2022 from https://nowakonfederacja.pl/smierc-frajerom-czyli-jak-pis-udoskonalil-podejscie-rzadzacych-do-afer.
Sękowski, S., & Pułról, T. (2021). Upadła praworządność: jak ją podnieść. Nowa Konfederacja.
Skąpska, G. (2017). Od „legalnej rewolucji” do kontrrewolucji: kryzys konstytucjonalizmu liberalno-demokratycznego w Polsce. Przegląd Prawa i Administracji, 110, 65–81. https://doi.org/10.19195/0137-1134.110.5.
Smiecinska, N. (2020). How a “good change” is turning Poland into a neo-authoritarian state. In B. Berberoglu (Ed.), The global rise of authoritarianism in the 21st century: crisis of neoliberal globalization and the nationalist response (pp. 251–274). Routledge.
Szarzec, K. (2022). Państwo jako właściciel przedsiębiorstw: polityka, gospodarka, dziedzictwo historyczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu.
Szarzec, K., Dombi, Á., & Matuszak, P. (2021). State-owned enterprises and economic growth: evidence from the post-Lehman period. Economic Modelling, 99, 105490. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2021.03.009.
Szarzec, K., Totleben, B., & Piątek, D. (2022). How do politicians capture a state: evidence from state-owned enterprises. East European Politics and Societies, 36(1), 141–172. https://doi.org/10.1177/0888325420953485.
The World Bank. (2022). Retrieved 10.10.2022 from https://info.worldbank.org/governance/wgi.
The World Economic Forum. (2022). Retrieved 10.10.2022 from https://www.weforum.org.
Transparency International. (2022). Retrieved 10.10.2022 from https://www.transparency.org.
TVN24.pl. (2019). Prezydent kontra naukowcy. Kolejna kontrowersyjna wypowiedź w sprawie klimatu. Retrieved 21.10.2022 from https://tvn24.pl/polska/andrzej-duda-o-zmianach-klimatu-prezydent-wzbudzil-kontrowersje-ra899005-2294890.
Vachudova, M.A. (2020). Ethnopopulism and democratic backsliding in Central Europe. East European Politics, 36(3), 318–340. https://doi.org/10.1080/21599165.2020.1787163.
Varieties of Democracy. (2022). Retrieved 10.10.2022 from https://www.v-dem.net/data_analysis/CountryGraph.
Wachowiec, P. (2022). Pod pozorem jawności, Solidarna Polska proponuje przepisy rodem z Rosji i Węgier: organizacje pozarządowe na celowniku. Retrieved 15.10.2022 from https://for.org.pl/pliki/artykuly/8107_komunikat25-2022.pdf.
Walter, A., & Zhang, X. (Eds.). (2012). East Asian capitalism: diversity, continuity, and change. Oxford University Press.
Zakaria, F. (1997). The rise of illiberal democracy. Foreign Affairs, 76(6), 22–43. https://doi.org/10.2307/20048274.
Żuk, P., & Szulecki, K. (2020). Unpacking the right-populist threat to climate action: Poland’s pro-governmental media on energy transition and climate change. Energy Research & Social Science, 66, 101485. https://doi.org/10.1016/j.erss.2020.101485.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Dawid Piątek
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 1471
Number of citations: 0
