Wokół roli Oddziału II Sztabu Generalnego WP w sowieckiej operacji dezinformacyjnej „Trust”. Refleksje na marginesie książki Marka Świerczka
DOI:
https://doi.org/10.12775/EO.2020.011Słowa kluczowe
Oddział II Sztabu Generalnego WP, sowieckie służby specjalne, operacja „Trust”, inspiracja, dezinformacjaAbstrakt
Celem artykułu jest recenzja książki Marka Świerczka Największa klęska polskie- go wywiadu. Sowiecka operacja dezinformacyjna „Trust” 1921–1927. „Trust” to kryptonim znanej operacji sowieckiego kontrwywiadu przeciwko białej emigracji rosyjskiej oraz obcym służbom wywiadowczym działającym w Rosji sowieckiej, a następnie ZSRR. Ważną rolę w tej operacji odegrał polski wywiad wojskowy (Oddział II Sztabu Generalnego WP), który nie tylko stał się obiektem trwającej przez sześć lat sowieckiej inspiracji, ale też – ze względu na swoją pozycję wśród służb wywiadowczych pracujących przeciwko ZSRR – ważnym dla GPU kana- łem inspiracji, zwłaszcza w stosunku do wywiadów państw europejskich. Książka to bez wątpienia interesująca i inspirująca. Niemniej jednak autor w odniesieniu do postawionych przez siebie hipotez nie przedstawił przekonujących dowodów na istnienie sowieckiej agentury w Oddziale II Sztabu Generalnego WP, co jest jedną z kluczowych kwestii w tej pracy.
Bibliografia
Cieplewicz M., Wojsko Polskie w latach 1921–1926. Organizacja, wyposażenie, wyszkolenie, Wrocław 1998.
Drymmer W.T., Trust, „Kultura” 1965, nr 11(217), s. 96–106. Drymmer W.T., W służbie Polsce, Warszawa 1998.
Iranek-Osmecki K., Szkodliwa książka, „Zeszyty Historyczne” 1970, z. 18, s. 221–229.
Kozłowski E., Stawecki P., Protokoły posiedzeń Ścisłej Rady Wojennej i inspekto- rów armii za lata 1926–1932, cz. I, „Studia i Materiały do Historii Wojskowo- ści” 1981, t. 24, s. 271–341.
Kozłowski E., Stawecki P., Protokoły posiedzeń Ścisłej Rady Wojennej i inspekto- rów armii za lata 1926–1932, cz. II, „Studia i Materiały do Historii Wojskowo- ści” 1982, t. 25, s. 275–334.
Krzak A., Czerwoni Azefowie. Afera „MOCR-Trust” 1922–1927, Warszawa 2010. Kusiak F., Życie codzienne oficerów Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1992. Michniewicz W., Rehabilitacja płk. Hańczy, „Kultura” 1964, nr 5(199), s. 105-112.
Michniewicz W., Sowiecka afera szpiegowska „Trust”, „Niepodległość” 1981, t. XIV, s. 182–234.
Michniewicz W., Szkodliwa książka?, „Zeszyty Historyczne” 1971, z. 20, s. 151–170.
Michniewicz W., Śmierć płk. Hańczy, „Kultura” 1963, nr 10(192), s. 87–104. Michniewicz W., Wielki bluff sowiecki, Chicago 1991.
Olstowski P., Przegląd badań nad dziejami Oddziału II Sztabu Generalnego i Sztabu Głównego WP, [w:] Studia nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku, red. W. Skóra, P. Skubisz, t. 3, Szczecin 2016, s. 27–43.
Paduszek K., „Dwójka” bez piłsudczyków. Polityka kadrowa w Oddziale II SG w latach 1923–1926, [w:] Wywiad i kontrwywiad wojskowy II RP. Z działal- ności Oddziału II SG WP, t. III, red. T. Dubicki, Łomianki 2013, s. 120–143.
Paduszek K., Sprawa Tadeusza Kobylańskiego – stan badań, nowe dokumenty i hipotezy, „Dzieje Najnowsze” 2015, z. 3, s. 171–191.
Paduszek K., Zajrzeć do mózgu Lenina. Wywiad II Rzeczypospolitej a postrewolu- cyjna Rosja, Warszawa 2016.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Przemysław Olstowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 237
Liczba cytowań: 0
