The Medical Faculty at the University of Leiden and its Graduates from the Polish-Lithuanian Commonwealth: Some Introductory Remarks
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2020.004Słowa kluczowe
historia medycyny, peregrinatio medica, Lejda, Prusy Królewskie, XVII–XVIII wiek, Christoph Gottwald, Simon SchultzAbstrakt
Wydział Medyczny Uniwersytetu Lejdejskiego i jego absolwenci z Rzeczypospolitej Polsko-Litewskiej. Uwagi wstępne
Począwszy od pierwszych lat XVII wieku Wydział Medyczny Uniwersytetu Lejdejskiego cieszył się dużym zainteresowaniem młodych protestantów pochodzących z Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wielu immatrykulowanych na Academia Lugduno-Batava studentów z Gdańska, Leszna czy Wilna właśnie tam uzyskało stopień doktora. Po zakończeniu wieloletnich peregrynacji medycznych zakładali praktyki w rodzinnych miastach oraz – jak na przykład Christoph Gottwald z Gdańska i Simon Schultz z Torunia – przekuwając zdobytą wiedzę w teksty naukowe.
Bibliografia
Archiwum Państwowe w Gdańsku: 300,R/ H,q2; 300,42/258.
Biblioteka Politechniki Gdańskiej: D.a.85, vol. II.
British Library: Sloane Ms, 3321; Sloane Ms, 3322; Sloane Ms, 4039; Add Ms 4435.
Rijksmuseum Boerhaave/Universitaire Bibliotheken Leiden: BOERH a 527.
Universitaire Bibliotheken Leiden: ASF 7–15; ASF 414–415; ASF 357–358.
Abbildung///Eines erschrecklichen//Meer=Wunders//So am Ende deß 1661. Jahrs in Holland zwischen Schevelingen und Catwick//auff=See gefangen worden, (1662).
Album studiosorum Academiae Lugduno Batavae MDLXXV–MDCCCLXXV: accedunt nomina curatorum et professorum per eadem secula, ed. G. du Rieu, (1875).
Bartholin T., De peregrinatione medica. On medical travel, (1961).
[Breyne J.], Prodromus fasciculi rariorum plantarum, Anno M.DC.LXXIX. in hortis Celeberrimis Hollandiae, praefertim Incomparabili & Nobilissimo illo Florae Pandocheo Illustrissimi atqve Excellentissimi Domini, Domini Hieronymi van Beverningk etc. observatarum a Jacobo Breynio, Gedanensi […], (1680).
[Breyne J. P.], II. Epistola D. J. Phil. Breynij, M. D. Gedanensis, & Reg. Societ. Lond. Sodal. ad. D. Hans Sloane, M. D. dictæ Societatis Secretarium; varias observationes continens, in Itinere per Italiam suscepto, Anno 1703, in: Philosophical Transactions of the Royal Society of London, 27 (1710).
Encyclopaedia, Septem Tomis Distincta, ed. J.-H. Alsted, (1630).
Freytag A., Dispvtatio Medica inavgvralis de Apoplexia: quam cum bono deo ex avthoritate [...] Petri Cvnaei [...] Academiae Lugdunensis Rectoris [...] pro Gradu Doctoratus summis in Arte Medica [...] (1632).
[Gottwald Ch.], Disputatio VIII. De vasis lymphaticis ac lympha. Resp. Christophoro Gottwald Dantisco-Prusso, 19. Mart. 1661, in: F. De Le Boe Sylvii, Medicinae Practicae in Academia Lugduno-Batava Professoris. Disputationum Medicarum Decas. Primarias corporis humani functiones naturales. nec non febrium naturam, ex anatomicis. practicis etc.; chimicis experimentis deductas. complectens: Omnibus ad Leidense exemplar fideliter conformatis, (1674).
[Gottwald Ch., Breyne J. P], Musaeum Gottwaldianum, (a. 1714).
Kohfeldt G., Eine akademische Ferienreise von Rostock bis Königsberg im Jahre 1694, in: Baltische Studien, 9 (1905).
O’Connor B., The history of Poland; vol. 2 in several letters to persons of quality, giving an account of the antient and present state of that kingdom, historical, geographical, physical, political and ecclesiastical [...]: with sculptures, and a new map after the best geographers: with several letters relating to physick / by Bern. Connor [...] who, in his travels in that country, collected these memoirs from the best authors and his own observations; publish’d by the care and assistance of Mr. Savage, (1698).
[Schultz S.], Disputatio medico de plica Polonica. Quam auspice Deoter opt. max. praesidia [...] in florentissima Lugduno-Batava Academia public examine subjicit Simon Schultz, Thorunio-Prussus a.d.13 Julii, (1648).
Schultz S., Obs. CXXXVIII: De Plica Explicata, in: Miscellanea Curiosa Medico-Physica Academiae Naturae Curiosorum, Sive Ephemeridum Medico-Physicarum Germanicarum, 6/7 (1675/1676).
Schultz S., Obs. LX: Infimus Venter Totus Scirrhosus, in: Miscellanea Curiosa, sive Ephemeridum Medico-Physicarum Germanicarum Academiae Naturae Curiosorum, 2 (1671).
Schultz S., Obs. LXI: Phantasia Et Terror In Gravida Faetui Valde Noxia, in: Miscellanea Curiosa, sive Ephemeridum Medico-Physicarum Germanicarum Academiae Naturae Curiosorum, 2 (1671).
Schultz S., Obs. LXII: Corporis Epilepsia Extincti Anatomica Administratio, in: Miscellanea Curiosa, sive Ephemeridum Medico-Physicarum Germanicarum Academiae Naturae Curiosorum, 2 (1671).
Schultz S., Obs. LXIII: Remedium plebejorum ad calculum, in: Miscellanea Curiosa, sive Ephemeridum Medico-Physicarum Germanicarum Academiae Naturae Curiosorum, 2 (1671).
Schultz S., Obs. X: Idiosyncrasia Naturalis, Aranearum Comestio innoxia, in: Miscellanea Curiosa, sive Ephemeridum Medico-Physicarum Germanicarum Academiae Naturae Curiosorum, 2 (1671).
Seger G., Obs. XXXII: De Anatome Solemni Furis Quinquagenarii, in: Miscellanea Curiosa Medico-Physica Academiae Naturae Curiosorum, 8 (1677).
Seger G., Synopsis Physicae Antiquo-Novae, editio secunda, (1677).
Vitae medicorum Gedanensium Ludwiga von Hammena i Valentina Schlieffa, ed. B. Siek, A. Szarszewski, (2015).
Zeemonster gevangen tussen Scheveningen en Katwijk, 1661 Een Wonderlyck Zee-Monster te sien, (1661).
Beukers H., Clinical teaching in Leiden from its beginnings until the end of the 18th c., in: Clinical Teaching, Past and Present, Clio Medica, 21 (1987–1988).
Bietenholz P. G., Daniel Zwicker (1612–1678). Peace, Tolerance and God the One and Only, (1997).
Bilikiewicz T., Jan Jonston (1603–1675). Żywot i działalność lekarska, (1931).
Brzeziński T., Polskie peregrynacje po dyplomy lekarskie (od średniowiecza po odzyskanie niepodległości w 1918 r.), (1999).
Chachaj M., Podróże edukacyjne młodzieży z Prus Królewskich do Bolonii, Sieny i Perugii w XVI i XVII wieku, in: Prusy Książęce i Prusy Królewskie w XVI–XVIII wieku, ed. J. Wijaczka, (1997).
Cole F. J., The history of anatomical injections, in: Studies in the history and method of science, ed. C. Siger, 2 (1921).
Cunningham A., The Bartholins, the Platters and Laurentius Gryllus: the peregrinatio medica in the Sixteenth and Seventeenth Centuries, in: Centres of Medical Excellence? Medical Travel and Education in Europe, 1500–1789, ed. O. P. Grell, A. Cunningham, J. Arrizabalaga, (2010).
Davies D. W., The World of the Elseviers 1580–1712, (1954).
De Clercq P. R., At the Sign of the Oriental Lamp, the Musschenbroek Workshop in Leiden, 1660–1750, (1997).
De Ridder-Symoens H., The mobility of Medical Students from the fifteenth to the eighteenth centuries, in: Centres of Medical Excellence? Medical Travel and Education in Europe, 1500–1789, ed. O.P. Grell, A. Cunningham, J. Arrizabalaga, (2010).
De Sitter W., Short History of the Observatory of the University at Leiden, 1633–1933, (1933).
Fleischer A., Breyne’s Botany: (Re-)Locating Nature & Knowlegde in Danzig, in: Locations of Knowledge in Dutch Contexts, eds. F. J. Dijksterhuis, A. Weber, H. J. Zuidervaart, (2019).
Gąsiorowski L., Zbiór wiadomości do historyi sztuki lekarskiej w Polsce od czasów najdawniejszych, aż do najnowszych, 1–4, (1839–1855).
Grell O., ‘Like the bees, who neither suck nor generate their honey from one flower’: the significance of the peregrinatio academica for Danish medical students of the late sixteenth and early seventeenth centuries, in: Centres of Medical Excellence? Medical Travel and Education in Europe, 1500–1789, ed. O. P. Grell, A. Cunningham, J. Arrizabalaga, (2010).
Grell O., Three seventeenth-century manuals on how and where to study medicine, in: Medicine, Natural Philosophy and Religion in Post-Reformation Scandinavia, ed. O. Grell, A. Cunningham, (2016).
Haye T., Lorenz Gryll (d. 1560): a traveller in the Service of Medical Training, in: Artes Apodemicae and Early Modern Travel Culture, 1550–1700, eds. K. A. E. Enenkel, J. de Jong, (2019).
Kenkel H., Studenten aus Ost- und Westpreußen an außerpreußischen Universitäten vor 1815, anhand der gedruckten Matrikeln, (1981).
Kośmiński S., Słownik lekarzów polskich: obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy Polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokladną bibliografia̜ lekarska̜ polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej, 1–2 (1883–1885).
Kucharski A., Theatrum peregrinandi. Poznawcze aspekty staropolskich podróży w epoce późnego baroku, (2013).
Leitsch W., Das Leben am Hof König Sigismunds II. von Polen, 1–3 (2009).
Lindeboom G. A., Dog and Frog: Physiological Experiments at Leiden during the Seventeenth Century, in: Leiden University in the seventeenth century: An exchange of learning, ed. Th. H. Lunsingh Scheurleer, G. H. M. Posthumus Meyjes, (1975).
Lindeboom G. A., Haller in Holland: het dagboek van Albrecht von Haller van zijn verblijf in Holland (1725–1727), (1979).
Lisowski W., Lekarze w służbie królów i hetmanów polskich, in: Lekarz Wojskowy, 62 (1986).
Miert D. van, Humanism in an Age of Science. The Amsterdam Athenaeum in the Golden Age, 1632–1704, (2009).
Nadolski B., Wyjazdy młodzieży gdańskiej na studia zagraniczne w XVII w., in: Rocznik Gdański, 24 (1965).
Novgorodowa D., Musaeum Gottwaldianum i jego losy w Rosji, in: Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym, 46 (2018).
Onnekink D., Rommelse G., The Dutch in the Early Modern World: A History of a Global Power, (2019).
Pawlak M., Długokęcki W., Studia uniwersyteckie malborczyków do 1773 roku, (2004).
Pawlak M., Studia uniwersyteckie absolwentów Gimnazjum Elbląskiego w latach 1536–1772, in: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Nauki Humanistyczno-Społeczne, 24 (1967).
Pawlak M., Studia uniwersyteckie grudziądzan w epoce staropolskiej, in: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Historyczne, 3 (1993).
Pawlak M., Studia uniwersyteckie młodzieży z Prus Królewskich w XVI–XVIII w., (1988).
Pawlak M., Wyjazdy młodzieży warmińskiej na studia uniwersyteckie w XVI–XVIII w., in: Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 3 (1993).
Pękacka-Falkowska K., Freundtschafft die auch nach dem Tod wärt: Daniel Gödtke, Gerard Blaes i zootomia, in: Zapiski Historyczne, 85 (2020) [in press].
Pękacka-Falkowska K., Instrumenty chirurgiczno-anatomiczne i rytownicze gdańskiego lekarza Christopha Gottwalda (1636–1700), in: Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym, 46 (2018).
Pękacka-Falkowska K., Jacob Breyne’s Hortisicci from 1659 and 1673, in: Zapiski Historyczne, 83 (2018).
Pękacka-Falkowska K., Matthias Ernst Boretius z Mazur i jego promocja doktorska w Niderlandach: z badań nad historią nauczania medycyny w XVIII wieku, in: Wybrane problemy historii medycyny. W kręgu epistemologii i praktyki, eds. A. Magowska, M. Owecki, K. Pękacka-Falkowska, (2020), [in press].
Pękacka-Falkowska K., Między Gdańskiem a Toruniem: Georg Seger i anatomia, in: Historia to (nie) fraszka. Studia ofiarowane Profesorowi Krzysztofowi Mikulskiemu w 60. Rocznicę urodzin, eds. A. Zielińska, M. Targowski, (2020), [in press].
Pękacka-Falkowska K., Wokół kolekcji przyrodniczych w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Cz. 1. Christoph i Johann Christoph Gottwaldowie oraz ich gdańskie muzeum, in: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, (2) 2018.
Prätorius K. G., Wernicke J. E., Topographisch-historisch-statistische Beschreibung der Stadt Thorn und ihres Gebietes: die Vorzeit und Gegenwart umfassend, die Vorzeit und Gegenwart umfassend, (1832).
Prögler D., English Students at Leiden University, 1575–1650: ‘Advancing Your Abilities in Learning and Bettering Your Understanding of the World and State Affairs’, (2013).
Rossetti L., Dottorati polacchi dal 1600 al 1744 nel Sacro Collegio dei filosofi e medici di Padova, in: Relazioni tra Padova a la Polonia, (1964).
Scherz G., Stensen’s first dissertation, in: Journal of the History of Medicine and Allied Sciences, 15 (1960).
Sokół S., Polnische Mediziner in Basel im XVI.–XVII. Jahrhundert, in: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 5 (1960).
Targosz K., Jan III Sobieski mecenasem nauk i uczonych, (2012).
Targosz K., Jana Sobieskiego nauki i peregrynacje, (1985).
Targosz K., Uczony dwór Ludwiki Marii Gonzagi (1646–1667), (2015).
Tering A., Riga Municipal Physician Nicolaus Witte von Lilienau (1618–1688): His Medical Views at the Crossroads of Tradition and Changes in Medical Teaching during his Student Years at Dutch Universities in the 1640s, in: Acta Baltica Historiae et Philosophiae Scientiarum, 2 (2014).
The paper museum of the Academy of Sciences in St. Petersburg c. 1725–1760: Introduction and Interpretation, ed. R. Kistemaker et al., (2005).
Thijssen L., Polska Niderlandy: 1000 lat kontaktów, (2003).
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 583
Liczba cytowań: 2
