„Złoty wiek” Żydów w Polsce. Legenda i rzeczywistość
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2014.001Słowa kluczowe
„złoty wiek“, Polska w XVI wieku, Jagiellonowie, Stefan Batory (1533–1586), Żydzi, Piotr Skarga (1536–1612), powstanie Chmielnickiego (1648Abstrakt
Artykuł traktuje o tzw. złotym wieku Żydów w Polsce, czyli o XVI i pierwszej połowie XVII wieku. Emigracja ludności żydowskiej z krajów Europy Zachodniej do Polski przybrała masowy charakter w późnym średniowieczu, kiedy na tych terenach zaczęło dochodzić do licznych aktów prześladowań oraz pogromów. Królowie polscy natomiast zaczęli wydawać przywileje chroniące Żydów i umożliwiające im osiedlanie się w miastach polskich. Wprawdzie w XVI wieku dochodziło również w Polsce do antyżydowskich ekscesów, były to jednak pojedyncze przypadki. Do zaostrzenia się stosunków chrześcijańsko-żydowskich doszło dopiero w pierwszej połowie XVII wieku. Wówczas znacząco zaczęła rosnąć liczba ekscesów o charakterze antyżydowskim w różnych miastach, spowodowanych wrogością religijną. „Złoty wiek“ zakończył się wraz z wybuchem powstania Chmielnickiego w 1648 roku.
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archivalische Quellen / Archival Sources
Archiwum Państwowe w Krakowie, Archiwum Miasta Krakowa, Sign. 2164: Rejestr celny krakowski z 1650 r.
Źródła drukowane / Gedruckte Quellen / Printed Sources
Mojżesz z Narola, Błaganie, in: Żydzi w Polsce. Antologia literacka, bearb. H. Markiewicz, (1997).
Starowolski Sz., Wybór pism, Über. aus Latein, Auswahl und Bearb. I. Lewandowski, (1991) (= Biblioteka Narodowa, Reihe I, Nr. 272).
Wady staropolskie. Przedruk dzieła Robak sumienia złego, człowieka niebogobojnego i o zbawienie swoje niedbałego, wydanego w pierwszej połowie XVII wieku, hg. v. J. Czech, (1853).
Literatura / Literatur / Literature
Gmiterek H., Żydzi biłgorajscy w okresie przedrozbiorowym, in: Biłgoraj czyli Raj: rodzina Singerów i Świat, którego już nie ma, hg. v. M. Adamczyk-Grabowska, B. Wróblewski, (2005), S. 21–31.
Guldon Z., Wijaczka J., Procesy o mordy rytualne w Polsce w XVI–XVIII wieku, (1995).
Horn M., Chaim Samuelowicz z Poznania, in: Polski Słownik Judaistyczny, (erhältlich im Internet: www.jhi.pl/en/psj).
Horn M., Regesty dokumentów i ekscerpty z Metryki Koronnej do historii Żydów w Polsce, 2: Rządy Stanisława Augusta (1764–1795), 1: 1764–1779, (1984).
Horn M., Żydzi na Rusi Czerwonej w XVI i pierwszej połowie XVII w. Działalność gospodarcza na tle rozwoju demograficznego, (1975).
Hundert B.D.G., Poland: paradisus judeorum, „The Journal of Jewish Studies“, 48, 2 (1997), S. 335–348.
Kot S., Polska rajem dla Żydów, piekłem dla chłopów, niebem dla szlachty, in: Kultura i nauka. Praca zbiorowa, (1937).
Kubicki R., Stosunki polsko-żydowskie w miasteczkach polskich w XVI – XVIII w. na przykładzie Opatowa, „Kwartalnik Historii Żydów“, 3 (2007), S. 347–357.
Morgensztern J., Regesty dokumentów z Metryki Koronnej i Sigillat do historii Żydów w Polsce z lat 1633–1660, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego“, 58 (1966), S. 107–150.
Szczygieł R., Lokacje miast w Polsce w XVI wieku, (1989).
Wijaczka J., Handel zagraniczny Krakowa w połowie XVII wieku, (2002).
Wijaczka J., Szlachta a kupcy żydowscy i chrześcijańscy w dawnej Rzeczypospolitej, „Kwartalnik Historii Żydów“, 2003, nr 3, S. 349–362.
Witkowski R., Księga protokołów elektorów gminy żydowskiej w Poznaniu, „Kronika Miasta Poznania“, 74, 3 (2006), S. 72–94.
Włodarczyk J., Sejmiki łęczyckie, (1973).
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1091
Liczba cytowań: 0
