Rosja za Iwana VI, Elżbiety i Piotra III wobec Polski i Saksonii (prace historyków polskich i postulaty badawcze)
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2023.004Słowa kluczowe
Polska; Rosja; Saksonia; dyplomacja; archiwumAbstrakt
Okres panowania w Rosji Iwana VI, Elżbiety I i Piotra III (1740–1762), a w Rzeczypospolitej i w Saksonii Augusta III, to wciąż jeden z najsłabiej poznanych okresów historii tych państw. Dotyczy to przede wszystkim dziejów ich wzajemnych relacji. Niniejszy artykuł stawia sobie za cel przedstawienie dorobku polskiej historiografii w badaniach źródeł znajdujących się w zasobie Archiwum Polityki Zagranicznej Imperium Rosyjskiego w Moskwie. Osiągnięcia rosyjskich badaczy (zasługujące na osobne studium) zostały w tym miejscu tylko zasygnalizowane. Podjęto także próbę naszkicowania postulatów badawczych, które – miejmy nadzieję – zostaną zrealizowane w przyszłości.
Bibliografia
Anisimov Maksim Ûrʹevič: Rosiâ v sisteme velikih deržav v carstvovanie Elizavety Petrovny (1741–1761 gg.) [Анисимов Максим Юрьевич: Россия в системе великих держав в царствование Елизаветы Петровны (1741–1761 гг.)]. 2020.
Anisimov Maksim Ûrʹevič: Rossijskaâ diplomatiâ v Evrope v seredine XVIII veka. Ot Ahenskogo mira do Semiletnej vojny [Анисимов Максим Юрьевич: Российская дипломатия в Европе середине XVIII века. От Ахенского мира до Семилетней войны]. 2012.
Anisimov Maksim Ûrʹevič: Rossijskie plany na sejme Reči Pospolitoj 1744 g. [Анисимов Максим Юрьевич: Российские планы на сейме Речи Посполитой 1744 г.], in: Textus et Studia, 3/23. 2020, S. 7–31.
Anisimov Maksim Ûrʹevič: Rossijskie plany usileniâ Reči Pospolitoj v 1746 g.: polskaâ missiâ M. Livena i M.N. Volkonskogo [Анисимов Максим Юрьевич: Российские планы усиления Речи Посполитой в 1746 г.: польская миссия М. Ливена и М.Н. Волконского], in: Izvestiâ Samarskogo naučnogo centra Rossijskoj akademii nauk. Istoričeskie nauki [Известия Самарского научного центра Российской академии наук. Исторические науки], 2/4. 2020, S. 79–92.
Anisimov Maksim Ûrʹevič: Rossijskij poslannik w Reči Pospolitoj F.M. Voejkov v 1760–1762 gg. [Анисимов Максим Юрьевич: Российский посланник в Речи Посполитой Ф.М. Воейков в 1760–1762 гг.], in: Izvestiâ Samarskogo naučnogo centra Rossijskoj akademii nauk. Istoričeskie nauki [Известия Самарского научного центра Российской академии наук. Исторические науки], 2/1. 2020, S. 3–10.
Anisimov Maksim Ûrʹevič: Semiletnââ vojna i rossijskaâ diplomatiâ v 1756–1763 gg. [Анисимов Максим Юрьевич: Семилетняя война и российская дипломатия в 1756–1763 гг.]. 2014.
Anisimov Maksim Ûrʹevič: Vûrtembepžec Genrih Gross – diplomat Elizavety Petrovny [Анисимов Максим Юрьевич: Вюртембержец Генрих Гросс дипломат Елизаветы Петровны], in: Novaâ i Novejšaâ Istoriâ [Новая и Новейшая История], 5. 2021, S. 60–70.
Ciesielski Tomasz: Armia Koronna w czasach Augusta III. 2009.
Dukwicz Dorota: Publication of Prussian Diplomatic Materials in the Sbornik Imperatorskogo Russkogo Istoricheskogo Obshchestva as a Tool of the Politics of History of the Russian Empire. Remarks on the Completeness of the Edition, in: Kwartalnik Historyczny – English Language Edition, 4/127. 2020, S. 47–76.
Hanke René: Brühl und das Renversement des alliances. Die antipreußische Außenpolitik des Dresdener Hofes. 2006.
Herrmann Ernst: Andeutungen über die russische Politik des Reichsgrafen Heinrich von Brühl, in: Archiv für die Sächsische Geschichte – Neue Folge, 2. 1876, S. 1–60.
Herrmann Ernst: Der russische Hof unter Kaiserin Elisabeth, in: Historisches Taschenbuch, 6/1. 1882, S. 265–326.
Herrmann Ernst: Sächsisch-polnische Beziehungen während des siebenjährigen Krieges zum russischen Hof und insbesondere zum Grosskanzler Bestuschew, in: Preussische Jahrbücher, 47/6. 1881, S. 558–589.
Herrmann Ernst: Von der Thronbesteigung der Kaiserin Elisabeth bis zur Feier des Friedens von Kainardsche (1742–1775), in: Geschichte des russischen Staates, 5. 1853.
Kaplan Herbert: Russia and the Outbreak of the Seven Years’ War. 1968.
Konopczyński Władysław: Dzieje Polski Nowożytnej. 2003, [1. Ausgabe: 1936].
Konopczyński Władysław: Fatalny sejm, in: Konopczyński Władysław: Od Sobieskiego do Kościuszki, 1921, S. 109–126.
Konopczyński Władysław: Polska w dobie wojny siedmioletniej, 1–2. 1909 und 1911.
Konopczyński Władysław: Sejm grodzieński 1752 roku. 1907.
Kordel Jacek: The Polish-Lithuanian Commonwealth in Eighteen-Century Alliance Treaties of the Neighbouring Countries, 1720–72, in: Acta Poloniae Historica, 116. 2017, S. 209–248.
Kuras Katarzyna: Współpracownicy i klienci Augusta A. Czartoryskiego w czasach saskich. 2010.
Macuk Andrèj: Baracʹba magnackіh grupovak u VKL (1717–1763 gg.) [Мацук Андрэй: Барацьба магнацкіх груповак у ВКЛ (1717–1763 гг.)]. 2010.
Markiewicz Mariusz / Palkij Henryk: Próby naprawy Rzeczypospolitej, in: Studia Historyczne, 29/1. 1986, S. 129–134.
Matzke Judith: Gesandtschaftswesen und diplomatischer Dienst Sachsens 1694–1763. 2011.
Mediger Walter: Moskaus Weg nach Europa. Der Aufstieg Russlands zum Europäischen Machtstaat im Zeitalter Friedrichs des Grossen. 1952.
Müller Michael G.: Polen zwischen Preussen und Russland: Souveränitätskrise und Reformpolitik: 1736–1752. 1983.
Müller Michael G.: Russland und der Siebenjährige Krieg. Beitrag zu einer Kontroverse, in: Jahrbücher für Geschichte Osteuropas – NF, 28. 1980, S. 198–219.
Nosov Boris Vladimirowič: Kurlândskoe gercogstvo i rossijsko-polskie otnošeniâ v 60-e gody XVIII veka: k predystorii razdelov Reči Pospolitoj [Носов Борис Владимирович: Курляндское герцогство и российско-польские отношения в 60-е годы XVIII века: к предыстории разделов Речи Посполитой], in: Славяноведение, 5. 1993, S. 54–66.
Nosov Boris Vladimirowič: Ustanovlenie rossijskogo gospodstva v Reči Pospolitoj: 1756–1768 gg. [Носов Борис Владимирович: Установление российского господства в Речи Посполитой: 1756–1768 гг.]. 2004.
Schirren Carl: Geheime Correspondenz Katharina's II. mit ihrer Mutter im Jahre 1754, in: Deutsche Zeitschrift für Geschichtswissenschaft, 10/2. 1893, S. 111–120.
Ŝepkin Evgenij Nikolaevič: Russko-avstrijskij soûz vo vremâ Semiletnej vojny, 1746–1758 gg. [Щепкин Евгений Николаевич, Русско-австрийский союз во время Семилетней войны, 1746–1758 гг.]. 1902.
Skibiński Mieczysław: Europa a Polska w dobie wojny o sukcesję austryacką w latach 1740–1745, 1–2. 1912–1913.
Solovʹëv Sergéj Mihájlovič: Istoriâ Rossii s drevnejših vremen [Соловьёв Сергей Михайлович: История России с древнейших времен], 11–12/21–24. 1963–1964 [1. Ausgabe: 1871–1874].
Strohm Klauspeter: Die kurländische Frage (1700–1763). Eine Studie zur Mächtepolitik im Ancien Régime. 1999.
Szwaciński Tomasz: „Refleksje“ kanclerza koronnego Jana Małachowskiego 1755–1757, in: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschowskiej, 54/1. 2019, S. 27–57.
Szwaciński Tomasz: Finał sejmu 1754 r. w relacjach rosyjskich i brytyjskich, in: Biblioteka Epoki Nowożytnej, 4/1. 2016, S. 163–193.
Szwaciński Tomasz: Obraz i ocena hetmana Jana Klemensa Branickiego w relacjach rosyjskiego dyplomaty Heinricha Grossa: od sejmu ostrogskiego do sejmu bez króla (1754–1756), in: Danilczyk Adam / Wilczewski Waldemar F. (Hg.): Jan Klemens Branicki – splendor i miraż. 2022, S. 196–227.
Szwaciński Tomasz: Polityka rosyjska wobec Rzeczypospolitej w dobie „przewrotu przymierzy“ 1754–1756, unveröffentlichte Dissertation 2011.
Szwaciński Tomasz: Protekcja rosyjska udzielana przedstawicielom szlachty litewskiej u progu wojny siedmioletniej. Postawienie problemu, in: Kwartalnik Historyczny, 118/1. 2011, S. 47–83.
Szwaciński Tomasz: Raporty Udalryka Radziwiłła do ambasady rosyjskiej o pracach komisji dubieńskiej (styczeń – marzec 1755 r.), in: Nâsvіžskі zamak: padzeі, asoby, spadčyna [Нясвіжскі замак: падзеі, асобы, спадчына]. 2019, S. 182–203.
Szwaciński Tomasz: Rosja a Piotr i Jan Sapiehowie w dobie kryzysu ostrogskiego (1754–1758), in: Kwartalnik Historyczny, 119/1. 2012, S. 31–65.
Szwaciński Tomasz: Rosyjsko-brytyjskie stosunki dyplomatyczne na sasko-polskim gruncie w przededniu pruskiej agresji. Heinrich Iwanowicz Gross a David Murray wicehrabia Stormont (czerwiec – sierpień 1756), in: Kwartalnik Historyczny, 122/3. 2015, S. 475–508.
Szwaciński Tomasz: Spory pograniczne polsko-rosyjskie w województwie mścisławskim w 1756 r. a sprawa obsady tamtejszego starostwa grodzkiego, in: Mscìslaŭ ì Mscislaŭski kraj: gistoryâ, padzeì, lûdzi [Мсціслаў і Мсціслаўскі край: гісторыя, падзеі, людзі]. 2021, S. 130–142.
Szwaciński Tomasz: Starania Czartoryskich o wciągnięcie Rosji w sprawy polskie (spawa rzekomej gwarancji), in: Kwartalnik Historyczny, 127/3. 2020, S. 507–540.
Szwaciński Tomasz: Tumult wileński 1755 r. i jego reperkusje, in: Rocznik Lituanistyczny, 2. 2016, S. 107–126.
Szwaciński Tomasz: Walka „Familii“ o koadiutorię wileńską: 1754–1757, in: Kosińska Urszula / Dukwicz Dorota / Danilczyk Adam (Hg.): W cieniu wojen i rozbiorów. Studia z dziejów Rzeczypospolitej XVIII i początków XIX wieku. 2014, S. 197–213.
Szwaciński Tomasz: Władysław Konopczyński o szpiegu pruskim Lambercie. Pytania o orientację zagraniczną Jerzego Augusta Mniszcha, in: Zielińska Zofia / Kriegseisen Wojciech (Hg.): Władysław Konopczyński jako badacz dziejów XVIII wieku. 2014, S. 93–106.
Turilova Svetlana Leonidovna: Rosyjscy przedstawiciele dyplomatyczni w Rzeczypospolitej XVII–XVIII w., in: Kwartalnik Historyczny, 105/2. 1998, S. 71–79.
Zielińska Zofia: „Temat zastępczy“. Polemika Szymona Askenazego z Władysławem Konopczyński, in: Zielińska Zofia / Kriegseisen Wojciech (Hg.): Władysław Konopczyński jako badacz dziejów XVIII wieku. 2014, S. 219–247.
Zielińska Zofia: Kanclerz Andrzej Stanisław Załuski wobec Rosji w latach 1734–1744, in: Dukwicz Dorota (Hg.): Bracia Załuscy. Ich epoka i dzieło. 2011, S. 28–47.
Zielińska Zofia: Pryncypia rosyjskiej polityki zagranicznej w XVIII–wiecznej Europie (epoka popiotrowa), in: Kopczyński Michał / Tygielski Wojciech (Hg.): Rzeczpospolita – Europa XVI–XVIII wiek. Próba konfrontacji. 1999, S. 203–218.
Zielińska Zofia: Rosja wobec polskich planów aukcji wojska w 1740 roku, in: Ikonotheka. Prace Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, 13. 1998, S. 248–254.
Zielińska Zofia: Rosja wobec polskich prób reform w latach 1738–1744, in: Zielińska Zofia: Studia z dziejów stosunków polsko-rosyjskich w XVIII w. 2001, S. 9–59.
Zielińska Zofia: Walka „Familii“ o reformę Rzeczypospolitej 1743–1752. 1983.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Tomasz Szwaciński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 160
Liczba cytowań: 0
