The origin of sandstone boulder aprons along the escarpments of the Stołowe Mountains: are they all rockfall-derived? A new insight into an old problem using the CONEFALL 1.0 software
DOI:
https://doi.org/10.2478/7208Słowa kluczowe
sandstone boulders, scarp retreat, rockfall run-out zones, Conefall program, Stołowe MountainsAbstrakt
A characteristic feature of sandstone-capped escarpments in the Stołowe Mountains is the occurrence of extensive boulder mantles which extend from the rock face to the footslope over distances of 300–500 m. The hypothesis implying rockfall as the process of boulder release from the rock face and subsequent transport is tested by means of Conefall 1.0 software, designed to simulate run-out zones of rockfalls. The actual extent of boulder mantles is much larger than the simulated extent, which casts doubt on the applicability of rockfall scenario. Alternative hypotheses are briefly discussed and it is concluded that a similar morphological effect can be achieved by in situ caprock disintegration and sub-caprock slope lowering and retreat.Bibliografia
BLAHŮT J., KLIMEŠ J., VAŘILOVÁ Z., 2013, Quantitative rockfall hazard and risk analysis in selected municipalities of the České Švýcarsko National Park, Northwestern Czechia. Geografie, 118: 205–220.
COPONS R., VILAPLENA J.M., LINARES R., 2009, Rockfall travel distance analysis by using empirical models (Solà d’ Andorra la Vella, Central Pyrenees). Natural Hazards and Earth System Sciences, 9: 2107–2118.
COROMINAS J., 1996, The angle of reach as a mobility index for small and large landslides. Canadian Geotechnical Journal, 33: 260–271.
CRUDEN D.M., VARNES D.J., 1996, Landslide types and processes. [in:] Tuner A.K., Schuster R.L. (eds.), Landslides. Investigation and Mitigation, Special report on the Transportation Research Brand, Natural Research Council, National Academy Press, Washington DC: 36–75.
CZEPPE Z., 1952, Z morfologii Gór Stołowych. Ochrona Przyrody, 20: 236–252.
DIKAU R., BRUNSDEN D., SCHROTT L., IBSEN M.L., 1996, Landslide Recognition. Wiley, Chichester. DUMANOWSKI B., 1961, Zagadnienie rozwoju stoku na przykładzie Gór Stołowych. Czasopismo Geograficzne, 32: 311–324.
EVANS S., HUNGR O., 1993, The assessment of rockfall hazard at the base of talus slopes. Canadian Geotechnical Journal, 30: 620–636.
GOVI M., TURITTO O., 1992, La frana di Val Pola del 1987 in alta Valtellina. [in:] Vallario A. (ed.), Frane e territorio, Liguori, Napoli: 392–414.
HALL K., BOELHOUWERS J., DRISCOLL K., 2001, Some morphometric measurements on ploughing blocks in the McGregor Mountains, Canadian Rockies. Permafrost and Periglacial Processes, 12: 219–225.
HEIM A., 1932, Bergsturz und Menschenleben, Beiblatt zur Vierteljahrsschrift der Naturforschenden Gesellschaft in Zurich, 77.
HOWARD A.D., KOCHEL R.C., 1988, Introduction to cuesta landforms and sapping processes on the Colorado Plateau. [in:] Howard A.D., Kochel R.C., Holt H.E. (eds.), Sapping Features of the Colorado Plateau, NASA Spec. Publ., 491: 6–56.
JABOYEDOFF M., 2003, CONEFALL 1.0 – user’s guide, Quanterra: http://www.quanterra.org/Manual_conefall. pdf, date of access: 02.12.2014.
F. Duszyński et al. The origin of sandstone boulder aprons along the scarpments…
JABOYEDOFF M., LABIOUSE V., 2011, Technical Note: Preliminary estimation of rockfall runout zones. Natural Hazards and Earth System Sciences, 11: 819–828.
JABOYEDOFF M, OPPIKOFER T., ABELLÁN A., DERRON M.-H., LOYE A., METZGER R., PEDRAZZINI A., 2012, Use of LIDAR in landslide investigations: a review. Natural Hazards, 61: 5–28.
JERZYKIEWICZ T., 1966, Środowisko sedymentacyjne piaskowców Szczelińca. Acta Geologica Polonica, 16: 413–444.
JERZYKIEWICZ T., 1968, Sedymentacja górnych piaskowców ciosowych niecki śródsudeckiej (górna kreda). Geologia Sudetica, 4: 409–462.
KASPRZAK M., 2012, Relief of the Stołowe Mountains – a test area for studies in geomorphometry. [in:] Kasprzak M., Migoń P. (eds.), Góry Stołowe, Geology, Landforms, Vegetation Patterns and Human Impact, Instytut Geografii i Rozwoju regionalnego UWr., Wrocław: 55–73.
KING L.C., 1953, Canons of landscape evolution. Bulletin of the Geological Society of America, 64: 721–752.
ŁOZIŃSKI W., 1909, O mechanicznym wietrzeniu piaskowców w umiarkowanym klimacie. Rozprawy AU, Wydz. Mat. Przyrodniczy, 49.
MIGOŃ P., 2008, Rzeźba i rozwój geomorfologiczny Gór Stołowych. [in:] Witkowski A., Pokryszko B. M., Ciężkowski W. (eds.), Przyroda Parku Narodowego Gór Stołowych, Wydawnictwo Parku Narodowego Gór Stołowych, Kudowa-Zdrój: 49–69.
MIGOŃ P., 2010, Geneza bloków piaskowcowych na Pustelniku (Góry Stołowe). Przyroda Sudetów, 13: 263–274.
MIGOŃ P., 2013a, Longevity of residual sandstone boulders in the erosional relief of the Stołowe Mountains, Central Europe. [in:] Migoń P., Kasprzak M. (eds.), Sandstone Landscapes. Diversity, Ecology and Conservation. Proceedings of the 3rd International Conference on Sandstone Landscapes, Kudowa-Zdrój (Poland), 25–28 April 2012. Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław: 121–126.
MIGOŃ P., 2013b, Sandstone boulders as a source of building stone material – a contribution to the cultural heritage of the Stołowe Mountains, Central Europe. [in:] Migoń P., Kasprzak M. (eds.), Sandstone Landscapes. Diversity, Ecology and Conservation. Proceedings of the 3rd International Conference on Sandstone Landscapes, Kudowa-Zdrój (Poland), 25–28 April 2012. Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław: 117–120.
MIGOŃ P., KASPRZAK M., 2011, Morfologiczny zapis ruchów masowych na progach morfologicznych Gór Stołowych w świetle numerycznego modelu wysokości o dużej rozdzielczości. Przyroda Sudetów, 14: 115–124.
MIGOŃ P., KASPRZAK M., 2012, Rzeźba północnego progu Gór Stołowych w rejonie Białej Skały. Przyroda Sudetów, 15: 155–168.
MIGOŃ P., LATOCHA A., PARZÓCH K., KASPRZAK M., OWCZAREK P., WITEK M., PAWLIK Ł., 2011, Współczesny system morfogenetyczny Gór Stołowych. [in:] Chodak T., Kabała C., Kaszubkiewicz J., Migoń P., Wojewoda J. (eds.), Geoekologiczne Warunki Środowiska Przyrodniczego Parku Narodowego Gór Stołowych. Wind, Wrocław: 1–52.
PARZÓCH K., MIGOŃ P., LATOCHA A., 2009, Geomorfologiczne efekty długotrwałego cofania stoków w rejonie Sawanny Łężyckiej w Górach Stołowych. Przyroda Sudetów, 12: 87–98.
PARZÓCH K., MIGOŃ P., 2015, The origin of sandstone boulder trains by escarpment retreat, Stołowe Mountains, SW Poland. Zeitschrift für Geomorphologie N.F., Suppl. 59/1: 103–122.
PEULVAST J.-P., BÉTARD F., 2015, A history of basin inversion, scarp retreat and shallow denudation: The Araripe basin as a keystone for understanding long-term landscape evolution in NE Brazil. Geomorphology, 233: 20–40.
PULINOWA M.Z., 1972, Procesy osuwiskowe w środowisku naturalnym i sztucznym. Dokumentacja Geograficzna, 4.
PULINOWA M.Z., 1989, Rzeźba Gór Stołowych. Prace Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 1008.
REICHE P., 1937, The Toreva Block, a distinctive landslide type. Journal of Geology, 45: 538–548.
ROGALIŃSKI J., SŁOWIOK G., 1958, Rzeźba Gór Stołowych w świetle teorii pedyplanacji. Czasopismo Geograficzne, 29: 473–496.
SCHUMM S.A., CHORLEY R., 1966, Talus weathering and scarp recession in the Colorado Plateaus. Zeitschrift für Geomorphologie, 10: 11–36.
WALCZAK W., 1968, Sudety. PWN Warszawa.
WAROSZEWSKI J., MALKIEWICZ M., MAZUREK R., LABAZ B., JEZIERSKI P.. KABALA C., 2015a, Lithological discontinuities in Podzols developed from sandstone cover beds in the Stolowe Mountains (Poland). Catena, 126: 11–19.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 14
Liczba cytowań: 0
