Geomorphological diversity of peatland basins in the Łódź region and its significance for the accumulation of biogenic sediments
DOI:
https://doi.org/10.2478/7029Keywords
geomorphology, peatland, biogenic sediment, Central PolandAbstract
An investigation was carried out on peatlands in the Łódź region. Geological and geomorphological studies focused on 31 sites. The peatland basins are located in moraine plateau and valleys. The diversity of basins in these areas was affected by geomorphological processes: glacial, fluvioglacial, slope, aeolian, thermokarst and fluvial. Peatlands in the region formed in different groups of basins: basins in the moraine area, basins of aeolian origin, basins in valleys (with a distinction between active and inactive valleys). Paleoecological analyses of biogenic deposits show that the peatlands developed from the Late Weichselian to the Subatlantic Period. The schemes of creation and development of the peatlands presented in this study prove a strong influence of geological and geomorphological factors.References
BALWIERZ Z., FORYSIAK J., KITTEL P., KLOSS M., LAMENTOWICZ M., PAWŁOWSKI D., TWARDY J., ŻUREK S., 2009, Zapis wpływów antropogenicznych w osadach torfowiska Żabieniec na tle jego rozwoju w holocenie. [in:] Domańska L., Kittel P., Forysiak J., (eds.), Środowiskowe uwarunkowania lokalizacji środowiska. Środowisko-Człowiek-Cywilizacja, 2, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 329–345.
CHARMAN D., 2002, Peatlands and Environmental Change. John Wiley & Sons, Chichester.
DYLIK J., 1948, Ukształtowanie powierzchni i podział na krainy podłódzkiego obszaru. Acta Geographica Universitatis Lodziensis 1.
EVANS M., WARBURTON J., 2011, Geomorphology of Upland Peat. Erosion, Form and Landscape Change. Blackwell Publishing.
FORYSIAK J., 2012, Zapis zmian środowiska przyrodniczego późnego vistulianu i holocenu w osadach torfowisk regionu łódzkiego. Acta Geographica Lodziensia 99.
FORYSIAK J., BORÓWKA R.K., PAWŁOWSKI D., PŁÓCIENNIK D., TWARDY J., ŻELAZNA-WIECZOREK J., KLOSS M., ŻUREK S., 2010a, Rozwój zbiornika Żabieniec w późnym glacjale i jego znaczenie dla paleoekologii i paleogeografii. [in:] J. Twardy, S. Żurek, J. Forysiak (eds.), Torfowisko Żabieniec: warunki naturalne, rozwój i zapis zmian paleoekologicznych w jego osadach, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 191–202.
FORYSIAK J., OBREMSKA M., PAWŁOWSKI D., KITTEL P., 2010b, Late Vistulian and Holocene changes in the Ner River valley in light of geological and palaeocological data from the Ner-Zawada peatland. Geologija, 52: 25–33.
GOŹDZIK J., KONECKA-BETLEY K., 1992, Późnovistuliańskie utwory węglanowe w zagłębieniach bezodpływowych rejonu kopalni Bełchatów. Cz. I. Geneza i stratygrafia. Roczniki Gleboznawcze, 43: 103–112.
JASNOWSKI M., MARKOWSKI S., WOŁEJKO T., 1994, Torfowiska. Mapa 1:2 000 000. [in:] Atlas zasobów, walorów i zagrożeń środowiska geograficznego Polski, IGiZP PAN.
KITTEL P., SYGULSKI M., 2010, Ślady osadnictwa pradziejowego i historycznego w otoczeniu torfowiska Żabieniec. [in:] Twardy J., Żurek S., Forysiak J. (eds.), Torfowisko Żabieniec. Warunki naturalne, rozwój Geomorphological diversity of peatland basins in the Łódź region and… J. Forysiak i zapis zmian paleoekologicznych w jego osadach, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 97–112.
KLOSS M., 2005, Identification of subfossil plant communities and paleohydrological changes in a raised mire development. Monographiae Botanicae, 94: 81–116.
KLOSS M., 2007, Roślinność subfosylna na tle historii wysokich torfowisk mszarnych w północno-wschodniej i środkowej Polsce oraz w Sudetach. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary.
LAMENTOWICZ M., BALWIERZ Z., FORYSIAK J., PŁUCIENNIK M., KITTEL P., KLOSS M., TWARDY J., ŻUREK S., PAWLYTA J., 2009, Multiproxy study of anthropogenic and climatic changes in the last two millennia from a small mire in central Poland, Hydrobiologia, 631: 213–230.
MAROSIK P., 2011, Wydma i torfowisko Rąbień w Aleksandrowie Łódzkim w świetle badań geomorfologicznych. [in:] Niesiołowska-Śreniowska E., Płaza D.K., Marosik P., Balwierz Z., (eds.), Obozowiska ze starszej i środkowej epoki kamienia na stanowisku 1 w Aleksandrowie Łódzkim w kontekście analizy środowiska naturalnego. Fundacja Badań Archeologicznych imienia Profesora Konrada Jażdżewskiego, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi: 11–36.
ROTNICKI K., 1991, Retrodiction of palaeodischarges of meandering and sinuous alluvial rivers and its palaeohydroclimatic implications, [in:] Starkel L., Gregory K.J., Thornes J.B. (eds.), Temperate Palaeohydrology, John Wiley & Sons: 431–471.
STARKEL L., 2011, Present-day events and the evaluation of Holocene palaeoclimatic proxy data. Quaternary International, 229: 2–7.
TAMOŠAITIS J.S., 1965, Łoża bołot Litowskoi SSR i ich gieneticzieskaja kłassifikacja. Awtorieferat. Vilniuskij Gosudarstviennyj Universitet,Vilnius: 1–20.
SUCCOW M., JOOSTEN H. (eds.), 2001, Landschaftsökologische Moorkunde. E. Schweizerbartsche Verlagsbuchhandlung, Stuttgart.
TOBOLSKI K., 2000, Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych. Vademecum Geobotanicum, PWN, Warszawa.
TOBOLSKI K., 2003, Torfowiska na przykładzie Ziemi Świeckiej. Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły. Świecie.
TOBOLSKI K., 2005, Podstawy akumulacji biogenicznej. [in:] Miotk-Szpiganowicz G., Tobolski K., Zachowicz J., Osady zbiorników akumulacji biogenicznej, Przewodnik do prac laboratoryjnych i terenowych, PIG, Gdańsk: 7–16.
TURKOWSKA K., 2006, Geomorfologia regionu łódzkiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
TWARDY J., 2008, Transformacja rzeźby centralnej części Polski Środkowej w warunkach antropopresji. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
WASYLIKOWA K., 1964, Roślinność i klimat późnego glacjału w środkowej Polsce na podstawie badań w Witowie koło Łęczycy. Biuletyn Peryglacjalny, 13: 261–417.
WASYLIKOWA K., 1999, Przemiany roślinności jako odbicie procesów wydmotwórczych i osadniczych w młodszym dryasie i holocenie na stanowisku archeologicznym w Witowie koło Łęczycy. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Archeologia, 41: 43–80.
WASYLIKOWA K., 2011, Wiek osadów spągowych torfowiska Silne Bagno koło Witowa w świetle analizy pyłkowej. [in:] Torfowiska w krajobrazie przekształconym – funkcjonowanie i ochrona, Warsztaty Naukowe, 1‒3.06.2011, Wawrzkowizna: 93–94.
ŻUREK S., 1987, Złoża torfowe Polski na tle stref torfowych Europy. Dokumentacja Geograficzna, 4.
ŻUREK S., 1990, Związek procesów zatorfienia z elementami środowiska przyrodniczego wschodniej Polski. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria D, Monografie, 220.
ŻUREK S., 2012, Relief and lithology in relation to bog formation. [in:] Forysiak J, Kucharski L, Ziułkiewicz M, (eds.), Peatlands in semi-natural landscape – their transformation and possibility of protection, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 73–84.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 290
Number of citations: 0