Wykorzystanie aplikacji INDXR w badaniach przestrzeni miejskiej Kalisza w czasach nowożytnych

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12775/SG.2024.07

Słowa kluczowe

Kalisz, XVI wiek, topografia, INDXR, edytorstwo źródeł

Abstrakt

Aplikacja INDXR jest narzędziem służącym do elektronicznego opracowywania źródeł rękopiśmiennych. Artykuł stanowi rozwinięcie referatu wygłoszonego podczas seminarium Komisji Geografii Historycznej PTH i Varsavianistycznego Zespołu Badawczego Instytutu Historii PAN w 2023 r. Omawia wykorzystanie tej aplikacji podczas opracowywania pięciu najstarszych ksiąg miejskich Kalisza ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu. Przedstawiono metodę pracy ze źródłem oraz wykorzystanie ich wyników w zeszycie Atlasu historycznego miast polskich poświęconego Kaliszowi.

Biogramy autorów

Wojciech Lis - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Wojciech Lis (ur. 1994) – mgr historii, doktorant Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, pracownik Muzeum Ziemi Średzkiej „Dwór w Koszutach”. Interesuje się dziejami miast w okresie staropolskim, w szczególności zaś Środy Wielkopolskiej. Przygotowuje rozprawę doktorską na temat osiemnastowiecznych dziejów Środy.

Jest głównym autorem tego artykułu i opracował wszystkie jego części poza wskazanymi poniżej.

Urszula Sowina - Instytut Archeologii i Etnologii PAN

Urszula Sowina – dr hab., prof. Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Zajmuje się historią miast w średniowieczu i we wczesnej nowożytności, z wykorzystaniem miejskich ksiąg sądowych jako podstawowych źródeł w badaniach nad miastami: socjotopografią, kulturą materialną, zarządzaniem wodami w mieście, a także prawem prywatnym. Redaktorka i współautorka Atlasu historycznego miast polskich (Kalisz).

W tym artykule jej wkładem jest prowadzenie projektu atlasu Kalisza oraz liczne uzupełnienia i korekty w całym tekście.

Tomasz Panecki - Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN

Tomasz Panecki – dr, kierownik Zakładu Atlasu Historycznego w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, adiunkt tamże. Magister historii (2012) i geografii (2013), doktor geografii (2018). Zainteresowania badawcze to historia kartografii i kartografia historyczna, a także problematyka edytorstwa dawnych map. Opracował cyfrową edycję mapy Gaula-Raczyńskiego (1807), a obecnie pracuje nad udostępnieniem mapy Chrzanowskiego (1859).

W tym artykule autorskim wkładem jest opracowanie bazy danych w GIS oraz część tekstu informująca o tych pracach.

 

Marek Słoń - Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Marek Słoń – dr hab., adiunkt w Ośrodku Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, w latach 2009–2020 kierownik Zakładu Atlasu Historycznego w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk; zajmuje się historią miast i religijności w średniowieczu, geografią historyczną oraz narzędziami cyfrowymi.

W tym artykule jego autorstwa jest koncepcja edycji w formie bazy danych powiązanej z rękopisem oraz część tekstu dotycząca danych badawczych.

Bibliografia

Atlas historyczny miast polskich, t. 6: Wielkopolska, z. 1: Kalisz, red. U. Sowina, T. Panecki, Toruń–Warszawa 2021.

Elektroniczne indeksy do ksiąg sądów szlacheckich powiatu kaliskiego (ok. 1470–1519), red. T. Związek, oprac. W. Brzeziński, J. Karczewska, W. Lis, M. Słomski, U. Zachara-Związek, T. Związek, Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN, 2018 (wersja robocza), http://atlasfontium.pl/index.php?article=gr_zm_ kalisz_c1500 [dostęp: 30 stycznia 2024].

Jurek T., Żydzi w późnośredniowiecznym Kaliszu, „Rocznik Kaliski”, 24, 1992/1993, s. 29–53.

Księgi konsystorza kaliskiego 1504–1540 (wersja robocza), red. A. Borek, oprac. A. Borek, I. Krawczyk, W. Lis, K. Szuba, Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN, 2018, http://atlasfontium.pl/index.php?article=kkk_09_13 [dostęp: 30 stycznia 2024].

Księgi sądowe powiatu kaliskiego 1587–1594 (wersja robocza), red. M. Gochna, oprac. M. Gochna, E. Kalinowski, P. Klint, http://atlasfontium. pl/index.php?article=kspk [dostęp: 30 stycznia 2024].

[Nosek B., Witkowski T.], Tama została przerwana, „Forum Akademickie. Dwutygodnik ogólnopolski”, 28, 2021, 11, 1233–0930.

Nowak A., Rusiński W., Rozwój przestrzenny i zabudowa miasta. Stosunki sanitarne i zdrowotne, w: Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań 1977, s. 138–151.

Open Data Charter, https://opendatacharter.org/ principles/ [dostęp: 22 lipca 2024].

Panecki T., Plan of Kalisz by Andrzej Politalski from 1785 – a Source Edition in the Polish Historic Towns Atlas, „Polish Cartographical Review”, 54, 2022, 1, s. 92–107, https://doi.org/10.2478/pcr-2022-0007 [dostęp: 14 stycznia 2025].

Słoń M., Zachara-Związek U., The Court Records of Wschowa (1495–1526). Digital Edition, „Studia Geohistorica”, 6, 2018, s. 204–222, http://atlas-fontium.pl/index.php?article=wschowa [dostęp: 30 stycznia 2024].

Sowina U., Kalisz lokacyjny do końca XVI stulecia – przestrzeń i społeczeństwo miasta, [w:] Atlas historyczny miast polskich, t. 6: Wielkopolska, z. 1: Kalisz, red. U. Sowina, T. Panecki, Toruń–Warszawa 2021, s. 59–112.

Sowina U., Związek T., Panecki T., Kalisz w połowie XVI wieku, w: Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku, cz. 2: Komentarz, indeksy, red. K. Chłapowski, M. Słoń, Warszawa 2017, s. 313–332.

Szwedo-Kiełczewska P., Aplikacja INDXR jako narzędzie udostępniania treści Metryki Koronnej – przykład księgi MK 126 z czasów Stefana Batorego, „Studia Geohistorica”, 9, 2021, s. 181–191, https://atlasfontium.pl/metryka-koronna-126/ [dostęp: 30 stycznia 2024].

Wilkinson M., Dumontier M., Aalbersberg I. et al., The FAIR Guiding Principles for Scientific Data Management and Stewardship, „Scientific Data”, 3, 2016, https://www.nature.com/articles/sda-ta201618 [dostęp: 27 grudnia 2024].

Studia Geohistorica

Pobrania

Opublikowane

2025-03-18

Jak cytować

1.
LIS, Wojciech, SOWINA, Urszula, PANECKI, Tomasz & SŁOŃ, Marek. Wykorzystanie aplikacji INDXR w badaniach przestrzeni miejskiej Kalisza w czasach nowożytnych. Studia Geohistorica [online]. 18 marzec 2025, nr 12, s. 141–149. [udostępniono 13.5.2025]. DOI 10.12775/SG.2024.07.

Numer

Nr 12 (2024)

Dział

Atlas Fontium

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Licencja

Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Studia Geohistorica” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Autor/Współautor udziela Instytutowi Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskiemu Towarzystwu Historycznemu nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Studia Geohistorica”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

Autor/Współautor wyraża zgodę na udzielanie udostępnianie utworu przez Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskie Towarzystwo Historyczne na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 33
Liczba cytowań: 0