„Pasmo przyszłości”: zarys historii rozwoju turystyki narciarskiej na terenie Bieszczadów Zachodnich w latach trzydziestych XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/SG.2023.04Słowa kluczowe
Bieszczady Zachodnie, turystyka narciarska, mapy WIG, przewodniki, szlaki narciarskie, XX w.Abstrakt
Na początku lat trzydziestych XX w. Bieszczady Zachodnie nie były jeszcze popularnym kierunkiem uprawiania narciarstwa. Jednak dzięki staraniom organizacji turystycznych i narciarskich podjęto próby promocji tego obszaru jako miejsca atrakcyjnego dla tego typu turystyki. Odbywało się to poprzez współpracę z koleją i oferowanie specjalnych zniżek dla narciarzy zrzeszonych w takich organizacjach, jak Polski Związek Narciarski, a także organizację wczasów i pobytów narciarskich.
Bibliografia
Bajda Ł., ‘Turystyka w Bieszczadach przed rokiem 1939’, Karpacki Przegląd Społeczno-Kulturalny, vol. 37, no. 6 (2019), pp. 4–12.
Balon J. et al., ‘Regiony fizycznogeograficzne’, in: Karpaty polskie. Przyroda, człowiek i jego działalność, ed. J. Warszyńska (Kraków, 1995), pp. 117–129.
Bieszczady i Gorgany. Mapa znakowanych szlaków turystycznych od Ustrzyk Gr. po Rajfałowę (Lwów, 1933).
‘Bieszczady jako teren turystyczny i narciarski’, Wiadomości Turczańskie, no. 12 (25 Dec. 1932), p. 1.
Bogdziewicz R., Schroniska górskie od Beskidu Śląskiego do Czarnohory w latach 1874–1945 (Lublin, 2012).
‘Dziesięciolecie odznaki “Za Sprawność” Polskiego Związku Narciarskiego’, Turysta w Polsce, no. 8 (Aug. 1936), 12–15.
Gąsiorowski H., ‘Bieszczady i Gorgany. Mapa znakowanych szlaków turystycznych od Ustrzyk Górnych po Rafajłowę; Opracowali Dr. A. Zieliński i A. Wasung’, Wierchy, no. 11 (1933), 258–259.
Gąsiorowski H., Przewodnik po Beskidach Wschodnich, vol. 1: Bieszczady (Lwów–Warszawa, 1935).
Goetel W., ‘Zagadnienia regionalizmu górskiego w Polsce’, Wierchy, no. 14 (1936), 129–169.
‘Góry polskie – kraj narciarzy’, Turysta w Polsce, no. 12 (Dec. 1937), 12–13.
Groch J., Kurek W., ‘Turystyka’, in: Karpaty polskie. Przyroda, człowiek i jego działalność, ed. J. Warszyńska (Kraków, 1995), pp. 265–299.
‘Harcerskie obozy i kursy narciarskie w Rozłuczu i Siankach’, Wiadomości Turczańskie, no. 12 (25 Dec. 1932), 4.
Informacyjny Kalendarz Narciarski na sezon 1929–30 (Kraków, 1929).
Informacyjny Kalendarz Narciarski na sezon 1932–33 (Kraków, 1932).
Informacyjny Kalendarz Narciarski na sezon 1933–34 (Kraków, 1933).
Informacyjny Kalendarz Narciarski na sezon 1934–35 (Kraków, 1934).
Informacyjny Kalendarz Narciarski na sezon 1935–36 (Kraków, 1935).
Informacyjny Kalendarz Narciarski na sezon 1936–37 (Kraków, 1936).
Informacyjny Kalendarz Narciarski na sezon 1937–38 (Kraków, 1937).
Informacyjny Kalendarz Narciarski na sezon 1938–39 (Kraków, 1938).
‘Jak i dokąd najtaniej wyjechać?’, Jedziemy, no. 2 (22 Jan. 1939), 6.
Kapłon J., Karpackie Towarzystwo Narciarzy we Lwowie 1907–1939. Zarys dziejów (Kraków, 2020).
Kapłon J., ‘Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku’, in: Osiemdziesiąt lat zorganizowanej turystyki w Sanoku. Od PTT do PTTK, ed. W. Wójcik (Kraków–Sanok, 2009), pp. 11–30.
Kapłon J., ‘Zorganizowana polska turystyka górska w Karpatach Wschodnich do 1939’, in: Podróżowanie w Karpatach wczoraj i dziś, ed. S.A. Sroka (Kraków, 2009), pp. 44–76.
Karta uczestnictwa Ligi Popierania Turystyki. Sianki (840m), Sławsko (600m) (Kraków, 1937).
Klemensiewicz Z., Przewodnik narciarski po Karpatach i Tatrach, vol. 3: Bieszczady – od Przełęczy Wyszkowskiej po Przełęcz Łupkowską (Lwów, 1934).
Klemensiewicz Z., ‘Przez śnieżne wierchy Karpat’, in: Na szczytach gór Europy, ed. K. Saysse-Tobiczyk (Warszawa, 1959), pp. 59–88.
Kolejowe Rajdy Narciarskie TKN. 1–10. II. 1934, 15–24. II. 1934 (Kraków, 1933).
Kołodziej R., Polski Związek Narciarski 1919–1939 (Rzeszów, 2010).
Kondracki J., Geografia fizyczna Polski (Warszawa, 1965; 3rd supplemented edn: 1978; 3rd revised edn 2009).
Kordys R., ‘Przez siedem gór i przez siedem dolin – Na nartach. Ze wspomnień narciarza’, Wierchy, no. 7 (1929), 95–124.
Kozłowski M., ‘Bieszczady jako teren Turystyczny’, Wiadomości Turystyczne. Województwo Lwowskie, no. 5, 6, and 7 (May, June, and July 1932), 24–25.
‘Kronika turystyczna’, Turysta w Polsce, no. 1 (Jan. 1938), 14–15.
‘Kronika turystyczna’, Turysta w Polsce, no. 8 (Aug. 1935), 13–15.
Kryciński S., ‘Berehy Górne na dwa sposoby odkrywane’, Płaj, no. 44 (2012), 109–136.
Kryciński S., Bieszczady. Gdzie dzwonnica głucha otulona w chmury (Rzeszów, 2021).
Lenartowicz S., Przewodnik po Polsce, vol. 2; Polska południowo-wschodnia (Warszawa, 1937).
Lencewicz S., Geografia fizyczna Polski (Warszawa, 1955).
Leśkiewicz M., ‘Regulamin’, Zakosem. Jednodniówka kursu Narciarskiego w Siankach, 30 June 1936, p. 12.
Łoziński J., Łozińska, M., Narty – Dancing – Brydż w kurortach Drugiej Rzeczpospolitej (Warszawa, 2010).
Map of Western Bieszczady Mountains, https://mapa-turystyczna.pl/#49.41402/22.11768/9 [accessed on 26 July 2023].
‘Mapa podziału terenów turystycznych w Karpatach’, Turysta w Polsce, no. 1–2 (Jan.–Feb. 1936), 30.
Mapa WIG Dźwiniacz Górny, Pas 52 Słup 35 (Warszawa, 1937).
Mapa WIG Lesko, Pas 51 Słup 34 (Warszawa 1938).
Mapa WIG Łupków, Pas 52 Słup 34 (Warszawa 1938).
Mapa WIG Turka, Pas 52 Słup 36 (Warszawa 1937).
Mapa WIG Ustrzyki Dolne, Pas 51 Słup 35 (Warszawa 1938.
Miejscowości letniskowo-turystyczne okręgu turczańskiego. Prospekt Związku Letniskowo-Turystycznego “Bieszczady” (Lwów, 1939).
Milata W., ‘Zima w Karpatach’, Turysta w Polsce, no. 1–2 (Jan.–Feb. 1937), 8–9.
Mileski W., ‘Edmund Słuszkiewicz: Przewodnik po Sanoku i Ziemi Sanockiej’, Wierchy, no. 15 (1937), 238.
‘Na urlop do Sławska i Sianek! Tanie przejazdy ważne do 31 marca’, Jedziemy, no. 6 (26 Feb. 1939), 11.
‘Narciarskie kursy wędrowne TKN’, Turysta w Polsce, no. 5 (May 1936), 7.
‘Obóz Z.R.S.S. w Siankach’, Robotnik, no. 69 (2 March 1936), 4.
‘Ograniczenia ruchu turystycznego w Karpatach Wschodnich’, Jedziemy, no. 1 (15 Jan. 1939), 3.
Organ M., ‘“Go to Bieszczady!”: Tourism in the Western Bieszczady Mountains in the 1930s’, Folia Turistica, vol. 55 (2020), 139–166, https://doi. org/10.5604/01.3001.0014.2422.
Organ M., ‘“120 Kilometrów samotności”. Główny Szlak Karpacki im. Marszałka Józefa Piłsudskiego na terenie Bieszczadów Zachodnich’, UR Journal of Humanities and Social Sciences, vol. 19, no. 2 (2021), 100–130, https://doi.org/10.15584/jo- hass.2021.2.6.
Orłowicz M., ‘Bieszczady Zachodnie od Sianek po Smerek’, Wiadomości Turczańskie, no. 15 (31 Dec. 1934), 2.
Orłowicz M., ‘Frekwencja schronisk turystycznych w Karpatach Wschodnich w grudniu’, Turysta w Polsce, no. 1–2 (Jan.–Feb. 1936), 21.
Orłowicz M., ‘Frekwencja schronisk turystycznych w Karpatach Wschodnich roku bieżącego’, Turysta w Polsce, no. 5 from V 1936, p. 15.
Orłowicz M., ‘Frekwencja schronisk turystycznych w styczniu 1936 r.’, Turysta w Polsce, no. 3 (March 1936), 15.
Orłowicz M., ‘Ograniczenia w strefie nadgranicznej (Województwo Lwowskie. Karpaty Wschodnie i Środkowe)’, Jedziemy, no. 8 from 12 III 1939, pp. 6–7.
Orłowicz M., Ograniczenia w strefie nadgranicznej, Jedziemy, no. 7 (5 March 1939), 6.
Orłowicz M., ‘Ograniczenia w strefie nadgranicznej’, Jedziemy, no. 9 (19 March 1939), 6–7.
Ossendowski F.A., Karpaty i Podkarpacie (Poznań, 1939).
‘Ostatnie dni tanich wyjazdów do Sławska i Sianek’, Jedziemy, no. 8 (12 March 1939), 6.
Pamiętnik Rajdu Kolejowo-Narciarskiego TKN (Kraków, 1932).
Peszkowski Z., Z grodu nad krętym Sanem w szeroki świat (Sanok, 2004).
Polski Związek Narciarski. Sprawozdanie z działalności za sezony 1935/36 i 1936/37 (Kraków, 1937).
Polski Związek Narciarski. Sprawozdanie z działalności za sezony 1937/1938 i 1938/1939 (Kraków, 1939).
‘Polskie Towarzystwo Tatrzańskie – turystyka i narciarstwo’, Wierchy, no. 15 (1937), 192–196.
‘Polskie Towarzystwo Tatrzańskie w latach 1939–1947’, Wierchy, no. 17 (1947), 111–120.
Powiat leski. Kraina szybowisk (Warszawa, 1935).
Pręgowski, Z., Złota księga narciarstwa polskiego. Karpaty Wschodnie (Warszawa, 1992).
‘Program imprez sportowych i turystycznych w sezonie zimowym 1936–37 r.’, Turysta w Polsce, no. 10 (Oct. 1936), 11–12.
P-ski R., ‘Rozkosze w Bieszczadach’, Kurjer Warszawski. Wydanie Wieczorne, no. 44 (13 Feb. 1933), 7.
Rocznik Strzelecki (Warszawa, 1933).
‘Ruch sportowy w Związku Strzeleckim’, Polska Zbrojna, no. 38 (9 Feb. 1934), 7.
Rygiel Z., Z dziejów bieszczadzkich kolejek leśnych (Krosno, 2011).
Słama B., Szatkowski W., Magia nart. Czas pionierów (Zakopane, 2016).
Słuszkiewicz E., Przewodnik po Sanoku i Ziemi Sanockiej (Sanok, 1938).
‘Sporty zimowe w Związku Strzeleckim’, Polska Zbrojna, no. 10 (12 Jan. 1934), 9.
Sprawozdanie z działalności rady i zarządu głównego oraz komisyj i instytucyj Polskiego Związku Narciarskiego w Roku 1932–1933 (Kraków, 1933).
Sprawozdanie z działalności władz i organów Polskiego Związku Narciarskiego: za sezony 1933/34 i 1934/35 (Kraków, 1935).
‘Sprawozdanie zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego z działalności za czas od 1 marca 1929 roku do 28 lutego 1930 roku’, Wierchy, no. 8 (1930), I–LXXVIII.
Szpara K., Łanczot M., Chabudziński Ł., ‘Beskidy Lesiste’, in: Regionalna geografia fizyczna Polski, ed. A. Richling, J. Solon, A. Macias, J. Balon, J. Borzyszkowsk, M. Kistowski (Poznań, 2021), 533–538.
‘Tani urlop w górach w Karpackich Ośrodkach “Zimowych Wczasów LPT”’, Jedziemy, no. 2 (22 Jan. 1939), 2.
Towarzystwo Krzewienia Narciarstwa. Sprawozdanie z działalności rady i zarządu głównego w roku 1933–1934 (Kraków, 1934).
Towarzystwo Krzewienia Narciarstwa. Sprawozdanie z działalności rady i zarządu głównego w roku 1934–1935 (Kraków, 1935).
‘Tylko w strefie granicznej obowiązują nieznaczne ograniczenia turystyczne na terenie Karpat Wschodnich’, Jedziemy, no. 2 (22 Jan. 1939), 3.
‘Urlop w górach za zł 19,80. Wczasy Zimowe LPT’, Jedziemy, no. 1 (15 Jan. 1939), 4.
Wczasy Zimowe 1938/1939 (Warszawa, 1938).
‘Wiadomości bieżące’, Słowo Polskie, no. 102 (1 March 1907), 5.
‘Wiadomości turystyczne’, Wiadomości Turczańskie, no. 8 (15 Sep. 1932), 4.
Wrzosek A., ‘Cisna i zachodnie krańce Bieszczadów’, Wierchy, no. 16 (1938), 84–93.
Wrzosek A., ‘Z okolicy Sianek i Przełęczy Użockiej’, Ziemia. Ilustrowany Miesięcznik Krajoznawczy, no. 4 (4 Apr. 1938), 72–77.
‘Z Karpat Wschodnich’, Zima, no. 1 (Dec. 1930), 23–24.
Zając E., ‘Dom Żołnierza Polskiego w Sanoku (1924–1939)’, Echo Sanoka, no. 12 (6 Dec. 1993), 7.
Zieliński A., ‘2 lata pracy dla turystyki masowej LPT’, Turysta w Polsce, no. 12 (Dec. 1937), 6–7.
Zieliński A., ‘Indywidualne zniżki narciarskie’, Turysta w Polsce, no. 12 (Dec. 1937), 3.
Zieliński A., ‘Podkarpacki Raid Narciarski’, Turysta w Polsce, no. 2 (Dec. 1934), 25–27.
‘Zimowy urlop w Bieszczadach. Ulgowe wycieczki do Sławska i Sianek’, Jedziemy, no. 4 (5 Feb. 1939), 7.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Studia Geohistorica” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Instytutowi Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskiemu Towarzystwu Historycznemu nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Studia Geohistorica”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udzielanie udostępnianie utworu przez Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskie Towarzystwo Historyczne na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 154
Liczba cytowań: 0
