Zasięg kontaktów społecznych na polskiej wsi w XVIII wieku. Przykład parafii Rzezawa
DOI:
https://doi.org/10.12775/SG.2023.01Słowa kluczowe
kontakty społeczne, społeczności lokalne, egzogamia, ruchliwość społeczna, mikromobilność, XVIII w.Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie szacunków dotyczących zasięgu przestrzennego kontaktów mieszkańców wsi polskiej w XVIII w. Zjawisko to zaprezentowano na przykładzie parafii Rzezawa, która w badanym okresie obejmowała kilka wsi położonych na północny wschód od Bochni. Podczas przygotowywania analiz wykorzystano akta metrykalne oraz księgę zapisów i transakcji gruntowych. Wyniki analiz sugerują, że horyzont geograficzny społeczności lokalnych był niewielki. Większość interakcji odbywała się w granicach parafii czy kompleksu własnościowego. Wszelkie kontakty na znacznie większe odległości były wyjątkami, być może związanymi z aktywnością społeczno-gospodarczą lokalnych elit.
Bibliografia
Źródła drukowane
Księgi referendarii koronnej z czasów saskich. Summariusz, oprac. M. Woźniakowa, t. 1: 1698–1732, Warszawa 1969; t. 2: 1735–1763, Warszawa 1970.
Opracowania
Bartoszewicz A., Późnośredniowieczny Szadek i jego mieszkańcy w świetle zapisek z najstarszej księgi miejskiej, „Biuletyn Szadkowski”, 2006, 6, s. 111–126.
Bobińska C., Ruchliwość przestrzenna chłopów w drugiej połowie XVIII w. (na materiale małopolskich badań agrarnych), w: Między feudalizmem a kapitalizmem. Studia z dziejów gospodarczych i społecznych. Prace ofiarowane Witoldowi Kuli, [kom. red. R. Czepulis-Rastenis et al.], Wrocław 1976, s. 151–166.
Gieysztorowa I., Niebezpieczeństwa metodyczne polskich badań metrykalnych XVII–XVIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 19, 1971, 4, s. 557–603.
Gieysztorowa I., Od metryk do szacunków ludności, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 12, 1964, 2, s. 283–298.
Grodziski S., Księga sądowa starostwa krzeczowskiego i jej wartość badawcza, w: Poprzez stulecia. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Antoniemu Podrazie w 80. rocznicę Jego urodzin, red. D. Czerska, Kraków 2000, s. 101–112.
Izydorczyk A., Rodzina chłopska w Małopolsce w XV– XVI wieku, w: Społeczeństwo staropolskie. Studia i szkice, t. 2, red. A. Wyczański, Warszawa 1983, s. 7–27.
Jawor G., Ludność chłopska i społeczności wiejskie w województwie lubelskim w późnym średniowieczu. Schyłek XIV – początek XVI wieku, Lublin 1991.
Kondracki J., Geografia regionalna Polski, Warszawa 2002.
Kozik J.S., Wyżga M., Przy wielkiej drodze. Gmina Igołomia-Wawrzeńczyce od wieków średnich do współczesności, Igołomia-Wawrzeńczyce 2012.
Małecki J., Studia nad rynkiem regionalnym Krakowa w XVI wieku, Warszawa 1963.
Miodunka P., Handel Krakowa od XVI do XIX wieku. Stan i perspektywy badań nad rynkiem regionalnym miasta, w: Kraków – metropolia. W 25 rocznicę narodzin samorządu terytorialnego w III Rzeczypospolitej, red. J. Purchla, Kraków 2016, s. 37–55.
Samsonowicz H., Horyzonty przestrzenne różnych grup społecznych w Polsce XVI wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 35, 1990, s. 69–75.
Wyrobisz A., Maroszek J., Małe miasto jako ośrodek rynku lokalnego i regionalnego na Pomorzu Gdańskim w XVII–XVIII w. Przykład Nowego nad Wisłą, „Przegląd Historyczny”, 71, 1980, 1, s. 139–145.
Wyżga M., Homo Movens. Mobilność chłopów w mikroregionie krakowskim w XVI–XVIII wieku, Kraków 2019.
Wyżga M., Ze współczesnych badań nad mobilnością w Europie przednowoczesnej, „Przeszłość Demograficzna Polski”, 40, 2018, s. 11–37.
Zieliński M.G., Zapisy metrykalne jako świadectwo życia społeczno-obyczajowego na ziemi chełmińskiej, w: Życie lokalnych społeczności w Prusach Królewskich wpisane w księgi metrykalne, red. W. Zawadzki, Elbląg 2016, s. 121–140.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Studia Geohistorica” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Instytutowi Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskiemu Towarzystwu Historycznemu nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Studia Geohistorica”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udzielanie udostępnianie utworu przez Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskie Towarzystwo Historyczne na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 224
Liczba cytowań: 0
