Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Rada Naukowa
    • Recenzenci
    • Polityka recenzowania
    • Polityka Open Access
    • Bazy indeksowe i abstraktowe
    • Polityka nieodpłatnego publikowania
    • Polityka archiwizacyjna
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo

Gotyckie malowidło z Ukrzyżowaniem w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu w świetle najnowszych badań
  • Strona domowa
  • /
  • Gotyckie malowidło z Ukrzyżowaniem w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu w świetle najnowszych badań
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 51 (2020) /
  4. Artykuły

Gotyckie malowidło z Ukrzyżowaniem w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu w świetle najnowszych badań

Autor

  • Juliusz Raczkowski Wydział Sztuk Pięknych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0003-3081-8615

DOI:

https://doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2020.002

Słowa kluczowe

gotyk, malarstwo ścienne, franciszkanie, Toruń

Abstrakt

Artykuł przedstawia rezultaty nowego rozpoznania (badania stylistyczne i techniki nieniszczące) malowidła w pierwszym od wschodu przęśle przyziemia nawy północnej (dawny krużganek) w kościele Wniebowzięcia NMP w Toruniu. Choć malowidło jest słabo zachowane i widoczne tylko w ogólnym zarysie, czytelne są dwie kolejne warstwy chronologiczne, rozpoznawalne także w fotografii w bliskiej podczerwieni i fluorescencji wzbudzanej UV. Warstwę młodszą można datować na koniec XIV w., na co wskazuje typologia (wizerunek Ukrzyżowanego) oraz ogólne cechy stylowe osadzone w sztuce czeskiej; warstwa starsza może pochodzić z 1. połowy XIV w. Obraz należał do wystroju przestrzeni brackiej (z możliwym dostępem ludzi świeckich). Jego pierwotna funkcja nie jest znana. Z pewnością dokumentuje kult pasyjny z silnym zabarwieniem eucharystycznym, a także obrzędowość franciszkańską (liturgia procesyjna?). Jest też dowodem aktualizacji wystroju wnętrza oraz transmisji wzorców czeskich pod koniec XIV w.

Biogram autora

Juliusz Raczkowski - Wydział Sztuk Pięknych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Zainteresowanie badawcze koncentruje na sztuce państwa zakonnego w Prusach, ze szczególnym uwzględnieniem średniowiecznej architektury i jej wystroju (rzeźba architektoniczna, malarstwo ścienne, detal architektoniczny itd.) oraz rzeźby snycerskiej i malarstwa tablicowego, przede wszystkim w kontekście problemów zabytkoznawczych i konserwatorskich. Jest autorem lub współautorem pięciu monografii naukowych (w tym opracowania fenomenu Kolegiów Apostolskich na terenie państwa zakonnego w Prusach, 2013; tzw. Poliptyku Toruńskiego, 2016; średniowiecznych malowideł ściennych w toruńskich kamienicach mieszczańskich, 2017), autorem szeregu artykułów przyczynkowych i monograficznych poświęconych sztuce terenów pokrzyżackich, haseł katalogowych, redakcji naukowych ośmiu tomów wieloautorskich oraz kilku recenzji i polemik naukowych. Ważne miejsce w prowadzonych przez niego pracach badawczych (zwłaszcza z wykorzystaniem tzw. badań nieinwazyjnych) zajmuje problematyka zabytkoznawcza sztuki gotyckiej, z naciskiem na technikę i technologię oraz materiałoznawstwo.

Bibliografia

Abegg, Regine. „Funktion des Kreuzgangs im Mittelalter: Liturgie und Alltag.” Kunst + Architektur in der Schweiz 48 (1997): 6–24.

Domasłowski, Jerzy. „Kościół Wniebowzięcia NMP w Toruniu.” W Malarstwo gotyckie w Polsce (Dzieje Sztuki Polskiej 2, cz. 3), red. Adam Labuda i Krystyna Secomska. T. 2 Katalog, 103–104. Warszawa: DiG, 2004.

Domasłowski, Jerzy. „Polska północno-wschodnia.” W Materiały do katalogu gotyckich malowideł ściennych w Polsce, red. Alicja Karłowska-Kamzowa, 41–61. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1981.

Domasłowski, Jerzy, i Jarosław Jarzewicz. Kościół Najświętszej Marii Panny w Toruniu (Zabytki Polski Północnej nr 10). Toruń: TNT, 1998.

Illi, Martin. „Der Kreuzgang als Bestattungsort.” Kunst + Architektur in der Schweiz 48 (1997): 47–55.

Jakubek-Raczkowska, Monika. „Tu ergo flecte genua tua”. Sztuka a praktyka religijna świeckich w diecezjach pruskich państwa zakonu krzyżackiego do połowy XV wieku. Pelplin: Bernardinum, 2014.

Jakubek-Raczkowska, Monika, i Juliusz Raczkowski. „Dawny kościół Franciszkanów w Toruniu. Między regułą a tradycją miejsca / Ancienne église des Cordeličres de Toruń d’aprés des recherches récentes. Entre la régle et les besoins du lieu.” Referat na konferencji PTPN „Klasztor i kolegiata w średniowiecznej Europie”, Poznań, 9–12 grudnia 2020 r.

Jakubek-Raczkowska, Monika, i Juliusz Raczkowski. „Średniowieczny wystrój zespołu Wielkiego Refektarza na Zamku Średnim w Malborku.” W Wielki Refektarz na Zamku Średnim w Malborku. Dzieje – wystrój – konserwacja, red. Janusz Trupinda, 41–80. Malbork: Muzeum Zamkowe, 2010.

Jakubek-Raczkowska, Monika, Juliusz Raczkowski, i Tomasz Kowalski. Średniowieczne malowidła ścienne w kamienicach mieszczańskich Starego i Nowego Miasta Torunia. Medieval Wall Paintings in Burghers’ Houses of the Old and New Town of Toruń. Toruń: TNT, 2017.

Marcinkowski, Wojciech. Przedstawienie dewocyjne jako kategoria sztuki gotyckiej. Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”, 1994.

Meyvaert, Paul. „The Medieval Monastic Claustrum.” Gesta 12, Nr. 1–2 (1973): 53–59.

Mroczko, Teresa. Architektura gotycka na ziemi chełmińskiej. Warszawa: PWN, 1980.

Mroczko, Teresa. „Programy architektoniczne zakonów żebrzących na ziemi chełmińskiej w XIII i XIV wieku.” W Sztuka i ideologia XIV wieku w Polsce. Materiały sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce PAN, Warszawa, 29 i 30 listopada 1973, red. Piotr Skubiszewski, 317–347. Warszawa: PWN, 1975.

Nawrocki, Zbigniew. „Kościół Mariacki w Toruniu – budowa i przebudowy w świetle odkryć w ostatnim ćwierćwieczu.” W Dzieje i skarby kościoła Mariackiego w Toruniu. Materiały z konferencji przygotowanej przez Toruński Oddział SHS przy współpracy Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa UMK, red. Katarzyna Kluczwajd, 19–53. Toruń: TNOiK, 2005.

Nawrocki, Zbigniew. „Pofranciszkański kościół NMP w Toruniu. Próba rekonstrukcji dziejów budowy.” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo 2 (1966): 63–80.

Raczkowski, Juliusz. „Najnowsze odkrycia w zakresie gotyckiego malarstwa ściennego w Prusach i ich znaczenie dla badań nad sztuką regionu.” W Homo Creator et Receptor Artium. Księga pamiątkowa Księdzu Profesorowi Stanisławowi Kobielusowi ofiarowana, red. Małgorzata Wrześniak, 89–103. Warszawa: UKSW, 2010.

Silberer, Leonie. Domus fratrum minorum. losterbaukunst der konventualer Franziskaner vom 13. Jahrhundert bis zur Reformation (Studien zur internationalen Architektur und Kunstgeschichte 141). Petersberg: Imhof-Verlag, 2016.

Żankowski, Ryszard, i Krzysztof Owsiany. „Krużganek północny w kościele NM Panny w Toruniu. Spostrzeżenia i propozycje konserwatorskie. Program prac lonserwatorskich, opracowano na zlecenie Konserwatora Miejskiego w Toruniu, Toruń, 2 kwietnia 1993 r.” Dokumentacja konserwatorska, Toruń 1993, Archiwum Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków w Toruniu.

Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2021-01-09

Jak cytować

1.
RACZKOWSKI, Juliusz. Gotyckie malowidło z Ukrzyżowaniem w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu w świetle najnowszych badań. Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo [online]. 9 styczeń 2021, T. 51, s. 44–69. [udostępniono 14.6.2025]. DOI 10.12775/AUNC_ZiK.2020.002.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 51 (2020)

Dział

Artykuły

Licencja

CC BY-ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.

  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
  • Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie. 
  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony

PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 946
Liczba cytowań: 0

ISSN/eISSN

ISSN PRINT 0208-533X
E-ISSN 2392-1250

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

gotyk, malarstwo ścienne, franciszkanie, Toruń
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa