Kościół farny pw. św. Marii Magdaleny w Poznaniu i jego wyposażenie w świetle rachunków z lat 1612–1652.
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2018.002Słowa kluczowe
Kościół Marii Magdaleny, Poznań, XVII w., budownictwo, rzeźbaAbstrakt
Kościół parafialny pw. Marii Magdaleny był przez stulecia najważniejszą budowlą sakralną w Poznaniu. Jego rozbiórka na przełomie XVIII i XIX w. spowodowała jednak, że pozostaje on słabo rozpoznany pod względem historyczno-artystycznym. Niniejszy artykuł przedstawia nowe informacje na temat dziejów budowli i jej wyposażenia w 1 poł. XVII w. Punktem wyjścia są rachunki zawarte w niepublikowanej dotąd księdze rachunkowej kościoła z lat 1612-1652, uzupełnione o informacje pochodzące z innych źródeł. W tym czasie kościół otrzymał m.in. monumentalne kamienne cyborium, częściowo wykonane w Gdańsku (1627-1629), oraz prospekt organowy, wykonany przez mistrza Walentego Mniszka (1632-1637). Księga rachunkowa dostarcza również informacji na temat prac budowlanych prowadzonych w kościele, m.in. napraw wieży oraz dachu. Szczególnie istotne są zawarte w księdze informacje dotyczące kilku spośród najważniejszych poznańskich artystów tego czasu, w tym rzeźbiarzu Krzysztofie Redelu, który był odpowiedzialny za budowę wspomnianego cyborium, a także o rzeźbiarzu Konradzie Pocie i malarzach Jakubie Stephanie i Jerzym Langnerze, którzy pracowali przy budowie prospektu.
Bibliografia
Brosig, Alfred. Materjały do historji sztuki wielkopolskiej. Poznań: [s.n.] 1934.
Brzostowska, Izabela, i Franciszek Skibiński. „Cegielnie miejskie w Koronie od połowy XVI do połowy XVII w.”. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 4, nr 66 (2018): 449–474.
Choay, Françoise. The Invention of the Historical Monument. Cambridge: Cambridge University Press, 2001.
Dembiński, Paweł. „Fundacja i erekcja kolegiaty św. Marii Magdaleny w Poznaniu”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 63–75.
Gałka, Witold. O architekturze i plastyce dawnego Poznania do końca epoki baroku. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2001.
Gałka, Witold. „O architekturze i wystroju kościoła św. Marii Magdaleny”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 39–45.
Gołos, Jerzy. Zarys historii budowy organów w Polsce. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 1966.
Gołos, Jerzy. Polskie organy i muzyka organowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1962.
Harasimowicz, Jan. „Związki artystyczne Wielkopolski i Śląska w zakresie rzeźby kamiennej w XVI i 1 poł. XVII wieku”. Biuletyn Historii Sztuki 53, nr 3–4 (1991): 201–225.
Herrmann, Christofer. „Die Kirchenväter der Danziger Marienkirche. Stellung, Aufgaben und Wirken vom 14. bis zum Anfang des 17. Jahrhunderts“. W Chronik der Marienkirche in Danzig. Das „Historische Kirchen Register“ von Eberhard Bötticher (1616). Transkription und Auswertung, red. Christofer Herrmann i Edmund Kizik, 115–204. Köln: Böhlau Verlag, 2013.
Heydel, Maria. „Pot (Bothe, Pothe, Rot) Konrad”. W Słownik artystów polskich i w Polsce pracujących. Malarze, rzeźbiarze, graficy. T. 7, red. Urszula Makowska, 429–430. Warszawa: IS PAN, 2003.
Heydel, Maria. „Redel (Redell, Reidell, Retel, Ryder) Krzysztof”. W Słownik artystów polskich i w Polsce pracujących. Malarze, rzeźbiarze, graficy. T. 8, red. Urszula Makowska, Katarzyna Mikocka-Rachubowa, 264–265. Warszawa: IS PAN, 2007.
Jurek, Tomasz. „Wokół zagadek najdawniejszych dziejów poznańskiej fary”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 46–62.
Jurkowlaniec, Grażyna. Epoka nowożytna wobec średniowiecza. Pamiątki przeszłości, cudowne wizerunki, dzieła sztuki. Wrocław: Wydawnictwo UWr, 2008.
Kalinowski, Konstanty. „Warsztat barokowego rzeźbiarza”. Artium Questiones 7 (1995): 103–140.
Kądziołka, Jerzy. Finanse miasta Poznania 1501–1648. Poznań: Poznańskie Wydawnictwo Naukowe, 1960.
Kizik, Edmund. Wesele, kilka chrztów i pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od XVI do XVIII wieku. Gdańsk: UG, 2001.
Krzyżanowski, Lech. „Portale w arkadach prezbiterium”. W Katedra gnieźnieńska, red. Aleksandra Świechowska, 308–309. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1970.
Linette, Eugeniusz. „Kontrakty dominikanów poznańskich ze snycerzami pozn. (Krzysztofem Redellem z 1621 i Fr. Antonim Brumbacherem z 1714 roku)”. Biuletyn Historii Sztuki 28, nr 3–4 (1966): 388–392.
Łukaszewicz, Józef. Obraz historyczno-statystyczny miasta Poznania w dawniejszych czasach. T. 2. Poznań: C. A. Pompejusz, 1838.
Manent, Pierre. Przemiany rzeczy publicznej. Od Aten do całej ludzkości. Tłumaczenie Wiktor Dłuski. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności, 2014.
Meisel, Witold. Wilkierze poznańskie. T. 3 Organizacja cechowa. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum, 1969.
Myssok, Johannes. Bildhauerische Konzeption und plastisches Modell in der Renaissance. Münster: Rhema, 1999.
Nora, Pierre. „Memoire collective”. W Faire d’histoire, red. Jacques Le Goff, Paris: Gallimard, 1974.
Skibiński, Franciszek. „Architekci, budowniczowie, kamieniarze i rzeźbiarze obcego pochodzenia w Gdańsku 1550–1630. Szkic z dziejów migracji artystycznej”. Biuletyn Historii Sztuki 77, nr 1 (2015): 5–35.
Skibiński, Franciszek. „Rzeźba kamienna w Toruniu ok. 1580–1650. Pomiędzy produkcją miejscową a importem z czołowych ośrodków rzeźbiarskich Rzeczypospolitej”. W Stare i nowe dziedzictwo Torunia, red. Juliusz Raczkowski, 206–224. Toruń: Wydział Sztuk Pięknych UMK, 2013.
Skibiński, Franciszek. Willem van den Blocke. Niderlandzki rzeźbiarz na Bałtykiem w XVI i na początku XVII wieku. Toruń: TNT, 2015.
Skibiński, Szczęsny. „Architektura kościołów średniowiecznego Poznania”. W Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, red. Zofia Kurnatowska i Tomasz Jurek, 245–262. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2005.
Skibiński, Szczęsny. „Gotycka architektura kościoła farnego pod wezwaniem Marii Magdaleny we Wrocławiu”. W Początki i rozwój Starego Miasta w Poznaniu do XV wieku w świetle nowych badań archeologicznych i urbanistyczno-architektonicznych, red. Włodzimierz Błaszczyk, 421–437. Poznań: Muzeum Archeologiczne, 1977.
Smulikowska, Ewa. Prospekty organowe w dawnej Polsce. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1989.
Triumph der Phantasie. Barocke Modelle von Hilderbrandt bis Mollinarolo, red. Michael Krapf. Wien: Böhlau, 1998.
Warkoczewska, Magdalena. „Widoki kolegiaty farnej pw. św. Marii Magdaleny”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 145–159.
Wicherkiewiczowa, Marja. Rynek poznański i jego patrycjat, wyd. 2. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 1998.
Wiesiołowski, Jacek. „Kolegiata św. Marii Magdaleny w świetle najstarszej wizytacji”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 120–144.
Wiesiołowski, Jacek, i Rafał Wójcik. „Napisy nagrobne ze starej fary w Monumenta Sarmatarum Szymona Starowolskiego”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 103–119.
Wiliński, Stanisław. „Regestr czeladników i mistrzów cechu muratorów w Poznaniu z lat 1618–1679”.
Przegląd Zachodni 9, nr 9–10 (1953): 211–235.
Władze miasta Poznania. T. 1, 1253–1793, red. Jacek Wiesiołowski i Zofia Wojciechowska. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 966
Liczba cytowań: 0
