Kościół farny pw. św. Marii Magdaleny w Poznaniu i jego wyposażenie w świetle rachunków z lat 1612–1652.
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2018.002Słowa kluczowe
Kościół Marii Magdaleny, Poznań, XVII w., budownictwo, rzeźbaAbstrakt
Kościół parafialny pw. Marii Magdaleny był przez stulecia najważniejszą budowlą sakralną w Poznaniu. Jego rozbiórka na przełomie XVIII i XIX w. spowodowała jednak, że pozostaje on słabo rozpoznany pod względem historyczno-artystycznym. Niniejszy artykuł przedstawia nowe informacje na temat dziejów budowli i jej wyposażenia w 1 poł. XVII w. Punktem wyjścia są rachunki zawarte w niepublikowanej dotąd księdze rachunkowej kościoła z lat 1612-1652, uzupełnione o informacje pochodzące z innych źródeł. W tym czasie kościół otrzymał m.in. monumentalne kamienne cyborium, częściowo wykonane w Gdańsku (1627-1629), oraz prospekt organowy, wykonany przez mistrza Walentego Mniszka (1632-1637). Księga rachunkowa dostarcza również informacji na temat prac budowlanych prowadzonych w kościele, m.in. napraw wieży oraz dachu. Szczególnie istotne są zawarte w księdze informacje dotyczące kilku spośród najważniejszych poznańskich artystów tego czasu, w tym rzeźbiarzu Krzysztofie Redelu, który był odpowiedzialny za budowę wspomnianego cyborium, a także o rzeźbiarzu Konradzie Pocie i malarzach Jakubie Stephanie i Jerzym Langnerze, którzy pracowali przy budowie prospektu.
Bibliografia
Brosig, Alfred. Materjały do historji sztuki wielkopolskiej. Poznań: [s.n.] 1934.
Brzostowska, Izabela, i Franciszek Skibiński. „Cegielnie miejskie w Koronie od połowy XVI do połowy XVII w.”. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 4, nr 66 (2018): 449–474.
Choay, Françoise. The Invention of the Historical Monument. Cambridge: Cambridge University Press, 2001.
Dembiński, Paweł. „Fundacja i erekcja kolegiaty św. Marii Magdaleny w Poznaniu”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 63–75.
Gałka, Witold. O architekturze i plastyce dawnego Poznania do końca epoki baroku. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2001.
Gałka, Witold. „O architekturze i wystroju kościoła św. Marii Magdaleny”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 39–45.
Gołos, Jerzy. Zarys historii budowy organów w Polsce. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 1966.
Gołos, Jerzy. Polskie organy i muzyka organowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1962.
Harasimowicz, Jan. „Związki artystyczne Wielkopolski i Śląska w zakresie rzeźby kamiennej w XVI i 1 poł. XVII wieku”. Biuletyn Historii Sztuki 53, nr 3–4 (1991): 201–225.
Herrmann, Christofer. „Die Kirchenväter der Danziger Marienkirche. Stellung, Aufgaben und Wirken vom 14. bis zum Anfang des 17. Jahrhunderts“. W Chronik der Marienkirche in Danzig. Das „Historische Kirchen Register“ von Eberhard Bötticher (1616). Transkription und Auswertung, red. Christofer Herrmann i Edmund Kizik, 115–204. Köln: Böhlau Verlag, 2013.
Heydel, Maria. „Pot (Bothe, Pothe, Rot) Konrad”. W Słownik artystów polskich i w Polsce pracujących. Malarze, rzeźbiarze, graficy. T. 7, red. Urszula Makowska, 429–430. Warszawa: IS PAN, 2003.
Heydel, Maria. „Redel (Redell, Reidell, Retel, Ryder) Krzysztof”. W Słownik artystów polskich i w Polsce pracujących. Malarze, rzeźbiarze, graficy. T. 8, red. Urszula Makowska, Katarzyna Mikocka-Rachubowa, 264–265. Warszawa: IS PAN, 2007.
Jurek, Tomasz. „Wokół zagadek najdawniejszych dziejów poznańskiej fary”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 46–62.
Jurkowlaniec, Grażyna. Epoka nowożytna wobec średniowiecza. Pamiątki przeszłości, cudowne wizerunki, dzieła sztuki. Wrocław: Wydawnictwo UWr, 2008.
Kalinowski, Konstanty. „Warsztat barokowego rzeźbiarza”. Artium Questiones 7 (1995): 103–140.
Kądziołka, Jerzy. Finanse miasta Poznania 1501–1648. Poznań: Poznańskie Wydawnictwo Naukowe, 1960.
Kizik, Edmund. Wesele, kilka chrztów i pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od XVI do XVIII wieku. Gdańsk: UG, 2001.
Krzyżanowski, Lech. „Portale w arkadach prezbiterium”. W Katedra gnieźnieńska, red. Aleksandra Świechowska, 308–309. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1970.
Linette, Eugeniusz. „Kontrakty dominikanów poznańskich ze snycerzami pozn. (Krzysztofem Redellem z 1621 i Fr. Antonim Brumbacherem z 1714 roku)”. Biuletyn Historii Sztuki 28, nr 3–4 (1966): 388–392.
Łukaszewicz, Józef. Obraz historyczno-statystyczny miasta Poznania w dawniejszych czasach. T. 2. Poznań: C. A. Pompejusz, 1838.
Manent, Pierre. Przemiany rzeczy publicznej. Od Aten do całej ludzkości. Tłumaczenie Wiktor Dłuski. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności, 2014.
Meisel, Witold. Wilkierze poznańskie. T. 3 Organizacja cechowa. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum, 1969.
Myssok, Johannes. Bildhauerische Konzeption und plastisches Modell in der Renaissance. Münster: Rhema, 1999.
Nora, Pierre. „Memoire collective”. W Faire d’histoire, red. Jacques Le Goff, Paris: Gallimard, 1974.
Skibiński, Franciszek. „Architekci, budowniczowie, kamieniarze i rzeźbiarze obcego pochodzenia w Gdańsku 1550–1630. Szkic z dziejów migracji artystycznej”. Biuletyn Historii Sztuki 77, nr 1 (2015): 5–35.
Skibiński, Franciszek. „Rzeźba kamienna w Toruniu ok. 1580–1650. Pomiędzy produkcją miejscową a importem z czołowych ośrodków rzeźbiarskich Rzeczypospolitej”. W Stare i nowe dziedzictwo Torunia, red. Juliusz Raczkowski, 206–224. Toruń: Wydział Sztuk Pięknych UMK, 2013.
Skibiński, Franciszek. Willem van den Blocke. Niderlandzki rzeźbiarz na Bałtykiem w XVI i na początku XVII wieku. Toruń: TNT, 2015.
Skibiński, Szczęsny. „Architektura kościołów średniowiecznego Poznania”. W Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, red. Zofia Kurnatowska i Tomasz Jurek, 245–262. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2005.
Skibiński, Szczęsny. „Gotycka architektura kościoła farnego pod wezwaniem Marii Magdaleny we Wrocławiu”. W Początki i rozwój Starego Miasta w Poznaniu do XV wieku w świetle nowych badań archeologicznych i urbanistyczno-architektonicznych, red. Włodzimierz Błaszczyk, 421–437. Poznań: Muzeum Archeologiczne, 1977.
Smulikowska, Ewa. Prospekty organowe w dawnej Polsce. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1989.
Triumph der Phantasie. Barocke Modelle von Hilderbrandt bis Mollinarolo, red. Michael Krapf. Wien: Böhlau, 1998.
Warkoczewska, Magdalena. „Widoki kolegiaty farnej pw. św. Marii Magdaleny”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 145–159.
Wicherkiewiczowa, Marja. Rynek poznański i jego patrycjat, wyd. 2. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 1998.
Wiesiołowski, Jacek. „Kolegiata św. Marii Magdaleny w świetle najstarszej wizytacji”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 120–144.
Wiesiołowski, Jacek, i Rafał Wójcik. „Napisy nagrobne ze starej fary w Monumenta Sarmatarum Szymona Starowolskiego”. Kronika Miasta Poznania 3 (2003): 103–119.
Wiliński, Stanisław. „Regestr czeladników i mistrzów cechu muratorów w Poznaniu z lat 1618–1679”.
Przegląd Zachodni 9, nr 9–10 (1953): 211–235.
Władze miasta Poznania. T. 1, 1253–1793, red. Jacek Wiesiołowski i Zofia Wojciechowska. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY-ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1110
Liczba cytowań: 0
