Autoportret artystki w polskiej grafice na tle wizerunków własnych graficzek europejskich i amerykańskich z lat dwudziestych–trzydziestych XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2016.008Słowa kluczowe
sztuka dwudziestolecia międzywojennego, grafika artystyczna, autoportret, drzeworyt, akwaforta, suchoryt, litografia, Wiktoria Goryńska, Janina Giedroyć-Wawrzynowicz, Wanda Komorowska, Margarete Kubicka, Else Meidner, Margarete Hammerschlag, Marie LaurencAbstrakt
Artykuł dotyczy autoportretów polskich graficzek wykonanych w dwudziestoleciu międzywojennym w odniesieniu do wizerunków własnych tworzonych przez graficzki niemieckie, francuskie, brytyjskie i amerykańskie z tego samego okresu. Omówione zostały różne koncepcje autokreacji i zróżnicowane funkcje autoportretu w twórczości nowoczesnych kobiet (manifest, maska, dziennik intymny, introspekcja, wizerunek dla potomnych, autokarykatura). W graficznym autoportrecie tworzonym przez kobiety odzwierciedlona została świadomość własnej tożsamości i statusu zawodowego; autoportret stał się także świadectwem światopoglądowej przemiany i nowego miejsca kobiet w życiu społeczno-politycznym. Przedmiotem badań jest także autoportret jako element autobiografii.
Bibliografia
Druki i opracowania
Artystki polskie, Muzeum Narodowe w Warszawie, koncepcja, wstęp i red.
Agnieszka Morawińska. Warszawa: Muzeum Narodowe, 1991.
Birnbaum, Paula. “A Changing Self-Image”. W Women Artists in Interwar France: Framing Femininities. Farnham–Burlington: Routledge, 2011.
Borowy, Wacław. „Wspomnienie o Wiktorii Goryńskiej”. Tygodnik Powszechny, 21–28 maja, 1950, 7.
Borzello, Frances. A World of Our Own. Women as Artists. London: Thames & Hudson, 2000.
Borzello, Frances. Seeing Ourselves: Women’s Self-Portraits. London: Thames & Hudson,1998.
Dialog czarno na białym. Grafika polska i węgierska 1918–1939, Muzeum
Narodowe w Warszawie–Magyar Nemzeti Galéria w Budapeszcie, tekst Anna Manicka i Katalin Bakos. Warszawa: Muzeum Narodowe, 2009.
Field, Richard S., i Ruth E. Fine. A Graphic Muse: Prints by Contemporary American Women. New York: Hudson Hills, 1987.
Fruhauf, Alina, i Erwin P. Vollmer. Making Faces. Memoirs of a Caricaturist AlineFruhauf.
Santa Barbara: John Daniel & Co, 1990.
Głuchowska, Lidia. Avantgarde und Liebe. Margarete und Stanislaw Kubicki 1910–1945.
Serie: Humboldt-SchriftenzurKunst- und Bildgeschichte. T. 4. Berlin: Gebr. Mann, 2007.
Goryńska, Wiktoria Julia. “Contemporary Wood-Engraving in Poland”. The Print Collector’s Quarterly 22 (1935): 325–347.
Grońska, Maria. Nowoczesny drzewory tpolski. Wrocław: Ossolineum, 1971.
Harvey-Lee, Elisabeth. Mistress of the Graphic Arts: Famous and Forgotten Women
Printmakers, c. 1550 – c. 1950. (Dealer’s Catalogue). Oxford: Elisabeth Harvey-Lee, 1995.
Harvey-Lee, Elisabeth. The Artist Mirrored. A Selection of Artists’ Printed Portraits & Self-
Portraits. North Aston: Elisabeth Harvey-Lee, 2002.
Jaffe, Patricia. Women Engravers. London: Virago, 1988.
Kearns, Martha. Käthe Kollwitz: Woman and Artist. New York: Feminist Press, 1976.
Kossowska, Irena. „Aporia: zwielokrotnione wizerunki, sparafrazowane obrazy”. Konteksty 1–2 (2012): 285–297.
Kossowska, Irena. Narodziny polskiej grafiki artystycznej 1897–1917. Kraków: Universitas,
Kowalczykowa, Alina. Świadectwo autoportretu. Warszawa: Biblioteka WWSH, Fundacja
Humanistyczna, IBL PAN, 2008.
Kulpińska, Katarzyna. „Autoportret w grafice artystów grupy Bunt”. W Bunt a tradycje grafiki w Polsce i Niemczech, Bydgoszcz: Muzeum Okręgowe, 2015.
Kulpińska, Katarzyna. Matryce, odbitki – ślady kobiet. Polskie graficzki i ich twórczość w dwudziestoleciu międzywojennym. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2017.
Lejeune, Philippe. „Patrząc na autoportret”. W Philippe Lejeune, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii. Tłumaczenie Regina Lubas-Bartoszyńska. Kraków: Universitas, 2001.
Luba, Iwona. Dialog nowoczesności z tradycją. Warszawa: Neriton, 2004.
Margarete Hammerchlag, tekst Raymond Berger. Wien: Galerie bei der Oper, GaleriaWalfischgasse Rudolf Minibacher, 2012.
Meskimmon, Marsha. The Art of Reflection. Women Artists’ Self-Portraiture in the Twentieth Century. New York: Columbia University Press, 1996.
Nagel, Otto. Die Selbstbildnisse der Käthe Kollwitz. Berlin: Henschelverlag, 1965.
Owens, Clive. „Dyskurs Innych: feministki i postmodernizm”. Tłumaczenie Małgorzata Sugiera. W Postmodernizm. Antologia przekładów, oprac. i wstęp Ryszard Nycz. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński, 1997.
Poprzęcka, Maria. „Marie Laurencin”. W Uczta bogiń. Kobiety, sztuka i życie, 44–61. Warszawa: Agora SA, 2012.
Rideal, Liz. Mirror, Mirror. Self-Portraits by Women Artists (with Essays by Whitney
Chadwick and Frances Borzello). London: Watson-Guptill Publications, 2002.
Rylska, Irena. Katalog zbiorów Gabinetu Grafiki. T. 1 Grafika polska w latach 1901–1939.
Wrocław: Muzeum Narodowe, 1983.
Samotyhowa, Nela [Aniela]. „Wiktoria Goryńska. (Portret podwójny)”. Praca Obywatelska
(1934): 14–16.
Sosnowska, Joanna. Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880–1939. Warszawa: Instytut
Sztuki PAN, 2003.
Stacewicz, Joanna. „Mała rewolucja i wielkie serce. Kontrastowo o Janinie Róży Giedroyć-
Wawrzynowicz”. Aspiracje, wiosna (2009): 48–53.
Stawska, Regina. „Graficzka nieznana”. Art&Business 10 (2008): 66–69.
Stawska, Regina. „Między rylcem a floretem”. Art&Business 11 (2005): 28–31.
Sztuka wszędzie. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 1904–1944,
koncepcja Maryla Sitkowska, red. Jolanta Gola, Maryla Sitkowska i Agnieszka Szewczyk. Warszawa: ASP, 2012.
Taylor, Barbara Ann. “Wood Engraving by Women Artists”. Oxford Art Journal 3 (1980)
: 79–82.
Unseen Hands: Women Printers, Binders, and Book-Designers, red. Rebecca Warren Davidson. Princeton University Library, Graphic Arts Collection, 2005. on-line exhibition. http://libweb2.princeton.edu/rbsc2/ga/unseenhands/ occupation.html#5. Dostęp 5 września 2016.
Walczewska, Sławomira. Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce. Kraków: eFKa, 2000.
Wallis, Mieczysław. „Autoportrety artystek”. Wiedza i Życie 10 (1949): 916.
Wallis, Mieczysław. Autoportret. Warszawa: WAiF, 1964.
Wallis, Mieczysław. Autoportrety artystów polskich. Warszawa: WAiF, 1966.
Wiktoria Goryńska 1902–1945: katalog grafiki, oprac. Maryla Sitkowska. Warszawa: Muzeum Narodowe, 1977.
Wydobyć z zapomnienia, red. Jacek Bochiński i Janusz Plapis, tekst Róża Wawrzynowicz-Bilip. Warszawa: Muzeum Historyczne st.m. Warszawy [2008].
Wyprawa w dwudziestolecie, red. Katarzyna Nowakowska-Sito. Warszawa:
Muzeum Narodowe, 2008.
Zientara, Maria. „Artystki polskie i ich sztuka w latach 1900–1939. Cz. IV Przedstawicielki
realizmu”. Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa 29 (2011), 327–362.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 305
Liczba cytowań: 0
